وارن بافت پیشگوی اقتصادی نیست
بحران ۲۰۰۸ تکرار می‌شود؟
محمدامین مکرمی : هیچ سرمایه‌گذاری به اندازه وارن بافت مورد‌توجه فعالان بازارهای مالی نیست. به‌عنوان کسی که ریاست هلدینگ چندرشته‌ای برکشر هاتاوی را برای حدود 6 دهه برعهده داشته، هر حرکت این سرمایه‌گذار افسانه‌‌‌‌‌ای مورد موشکافی تحلیلگران قرار می‌گیرد. با کوچک‌ترین حرکت بافت، فعالان بازار تلاش می‌کنند که معنای آن را برای وضعیت پرتفوی خود بررسی کنند.
بر اساس گزارش اکونومیست، صورت‌های مالی شرکت برکشر که اوایل ماه‌جاری منتشر شد، توجه زیادی را به خود جلب کرد، زیرا این هلدینگ سرمایه‌گذاری اعلام کرد؛ سهم خود در شرکت اپل را تقریبا نصف‌کرده و به رقم 84میلیارد دلار رسانده است. نکته مهم دیگر در گزارش‌های مالی برکشر آن بود که ارزش ذخایر نقدی و اوراق خزانه در اختیار این شرکت از 189میلیارد دلار در فصل اول 2024 به 277میلیارد دلار در پایان ماه ژوئن افزایش یافته‌است. فضای بازار در زمان انتشار گزارش‌های مالی برکشر تیره و تار بود. هفته گذشته، انتشار داده‌های ضعیف‌‌‌‌‌تر از انتظار در مورد وضعیت بازار کار آمریکا، باعث ایجاد نگرانی درباره آینده بزرگ‌ترین اقتصاد جهان شد و همین امر منجر به عرضه سنگین سهام در بازارهای سهام ایالات‌متحده شد.
جادوگر اوماها
شهرت بافت جنبه‌‌‌‌‌ای معنوی به خود گرفته و او به «پیشگوی اوماها» یا «جادوگر اوماها» معروف شده‌است (اوماها شهر محل تولد بافت و محل استقرار دفتر مرکزی شرکت برکشر است.) ده‌‌‌‌‌ها‌هزار نفری که هر سال در مجمع سهامداران برکشر شرکت می‌کنند، بیشتر از اینکه سرمایه‌گذار باشند؛ در واقع مریدان بافت هستند، پس جای تعجب نیست که برخی ناظران افزایش دارایی‌های نقد این شرکت را به‌عنوان نشانه‌‌‌‌‌ای شوم برای بازار سهام تلقی کنند. آنها به‌یاد می‌‌‌‌‌آورند که در میانه دهه2000 میلادی و پیش از بحران مالی جهانی 2008 نیز دارایی‌های نقد برکشر به‌طور چشمگیری افزایش پیدا کرده‌بود.
این شرایط بافت را در موقعیتی قدرتمند برای خرید سهام شرکت‌هایی قرار داد که قیمتشان به نقاط جذابی رسیده بود، درحالی‌که ترازنامه سایر شرکت‌های سرمایه‌گذاری به دلیل نسبت بالای دارایی‌های ریسکی در وضعیت نامساعدی قرار داشت. بافت درباره آینده اقتصاد چه می‌دانست که سایر سرمایه‌گذاران از آن مطلع نبودند؟ از منظر اکونومیست، بافت کمتر از چیزی که بقیه فکر می‌کردند، درباره آینده اقتصاد می‌دانست؛ در واقع استعداد بی‌‌‌‌‌نظیر بافت به‌عنوان یک سرمایه‌گذار، وابسته به توانایی پیش‌بینی آینده نیست. اتفاقا عملکرد بهتر او در مقایسه با دیگران وقتی بیشتر جلوه می‌کند که بدانیم او مانند سایرین از توانایی‌‌‌‌‌های فراطبیعی برخوردار نیست.
استراتژی برنده
نتایج تحقیقی که در سال2018 توسط یک موسسه معتبر سرمایه‌گذاری منتشر شد، نشان می‌دهد که عملکرد عالی بافت در بلندمدت را می‌توان به آسانی توضیح داد. او همیشه سهمهای باکیفیت را در قیمت‌های نسبتا ارزان خریده و از این اهرم نیز به نحوی عاقلانه استفاده کرده‌است. به‌طور خلاصه، استراتژی او همان «سرمایه‌گذاری مبتنی بر ارزش» کلاسیک است، البته نوعی از این روش از سرمایه‌گذاری که به کمک استقراض ارزان از شرکت‌های بیمه‌‌‌‌‌ای هلدینگ برکشر تقویت شده‌است. همان‌طور که عملکرد فوق‌‌‌‌‌العاده بافت در دنیای سرمایه‌گذاری را می‌توان به شم بالای او نسبت داد، همین تیزهوشی را می‌توان دلیل افزایش دارایی‌های نقدی او در برهه کنونی دانست. در ماه مه، بافت اعلام کرد؛ سرمایه‌گذاران برکشر باید به دو دلیل منتظر فروش بخشی از سهمهای موجود در پرتفوی شرکت و افزایش ذخایر نقدی آن باشند.
یکی از دلایل آن است که بافت انتظار دارد که نرخ مالیات بر عایدی سرمایه افزایش یابد و بنابراین تصمیم گرفته‌است که تا قبل از این اتفاق، دست به شناسایی سود بزند. دلیل دیگر آن است که او در حال‌حاضر شرکت‌های ارزان‌قیمت و باکیفیت کمی را برای سرمایه‌گذاری در وال‌‌‌‌‌استریت سراغ دارد. برخی دیگر از تحلیلگران نیز موافق هستند که بازار سهام آمریکا اکنون گران است. بافت هرگز ادعا نکرده‌است که از آن قدرت پیش‌بینی که هوادارانش به او نسبت می‌دهند، بهره می‌برد. او همچنین اذعان‌کرده هیچ‌گاه تصمیمات خود برای سرمایه‌گذاری را براساس پیش‌بینی‌های اقتصادی اتخاذ نکرده‌است. درست است که وضعیت هلدینگ برکشر پس از بحران مالی جهانی در مقایسه با اکثر همتایانش بهتر بود، اما باید توجه کرد که نسبت ذخایر نقد شرکت به کل دارایی‌های آن در ماه‌های منتهی به سقوط بانک لیمن‌برادرز کاهش‌یافت و این مسیری نبود که مدیری که به همه عوامل اقتصادی اشراف دارد، در پیش بگیرد.
بدون‌تردید، اندوخته نقدی فعلی بافت عظیم است. برای مثل، اگر شرکت برکشر اکنون بخواهد، می‌تواند کل سهام رستوران‌‌‌‌‌های زنجیره‌‌‌‌‌ای مک‌دونالد را به قیمت فعلی بازار بخرد و 80میلیارد دلار هم اضافه بیاورد. اگر روند نزولی بازار سهام شتاب بگیرد، بافت در موقعیت رشک‌برانگیزی قرار می‌گیرد و می‌تواند سهام شرکت‌هایی که با قیمتی کمتر از ارزش ذاتی خود معامله می‌شوند را خریداری کند. طرفداران رویکرد مدبرانه بافت باید حرف خود او را قبول کنند. اصول ساده‌‌‌‌‌ای که او دنبال می‌کند، عامل اصلی عملکرد تحسین‌‌‌‌‌برانگیز این اسطوره سرمایه‌گذاری است و در واقع انباشت فزاینده دارایی‌های بافت دلیل پنهانی ندارد. مدل سرمایه‌گذاری مبتنی بر ارزش بافت در حال‌حاضر دشوار شده‌است و اگر عرضه سنگین سهام در بازارهای مالی و در نتیجه کاهش شاخص‌های ارزش‌گذاری دارایی‌های ریسکی تداوم نیابد، باید انتظار داشت که این شرایط دشوار پابرجا بماند.
