با بازگشت تعادل در معاملات آبان‌ماه رقم خورد
صعود نامتوازن قیمت در فرابورس
تلاش‌های جبرانی سهام
در اواخر روزهای کاری مهرماه بود که شاخص فرابورس طی یک روند اصلاحی شدید به کف ۳۷۰۶ واحد برخورد کرد و سپس از این مدار خارج شد و در معاملات آبان‌ماه با وجود افت و خیزهای متناوب توانست روی عدد ۳۹۵۰ واحد بایستد و فاصله خود را از قله تاریخی به کمتر از ۹ درصد برساند. افت‌های شدید در موج اصلاحی نیمه دوم مهرماه، به جذابیت سهام برای خرید منتهی شد و در نتیجه در آبان‌ماه با وجود گارد احتیاطی سرمایه‌گذاران و سهامداران در دو سوی معاملات، قیمت‌ها طی روند متعادل‌تری از کف دو ماه اخیر فاصله گرفتند.البته تداوم فشار بر سهام شرکت‌های بزرگ و کالایی به‌دلیل استمرار عدم قطعیت‌های مرتبط با بازار جهانی و سپس افزایش ریسک‌های محیطی در یک هفته اخیر مانع از صعود بیشتر نماگر فرابورس شد. ابعاد اجتماعی اصلاح قیمت بنزین در هفته پایانی آبان و محدودیت دسترسی به اطلاعات و اخبار به‌طور خاص سهام وابسته به بازار جهانی را به‌طور محسوسی تحت فشار گذاشت و معاملاتی کم‌رمق را به این طیف از سهم‌ها تحمیل کرد. این اتفاق از مشارکت معامله‌گران در هفته پایانی این ماه به‌طور مقطعی کاست و منجر به کاهش ارزش معاملات و همچنین فشار بر قیمت‌ها و تشدید جو احتیاطی بازار شد. اما در مجموع طی روزهای پایانی آبان نوعی تعادل در عموم سهم‌ها و تابلوهای فرابورسی برقرار شد و هیجان ناشی از اصلاح قیمت بنزین در بازار طی روزهای پایانی تخلیه شد و با وجود کاهش ارزش روزانه معاملات قیمت‌ها به مدار صعودی بازگشتند.
بهبود روند قیمت‌ها در حالی رخ داد که شاهد انقباض همه‌جانبه جریان نقدینگی در فرابورس بودیم. تعداد کل معاملات تابلوهای مختلف فرابورسی در آبان افت ۳۲ درصدی را نسبت به مهرماه تجربه کرد. تعداد کل معاملات به ۳ میلیون و ۷۰۰هزار دفعه کاهش یافت و ارزش کل معاملات هم با ۱۹درصد افت به رقم ۱۷ هزار میلیارد تومان رسید. حجم کل معاملات هم در مقیاس ماهانه ۱۹ درصد کاهش یافت و به ۲۸ میلیارد ورق رسید. شدت افت معاملات در تابلوهای مختلف یکسان نبود. ارزش معاملات بازارهای اول و دوم حدود ۵۰درصد کاهش یافت در حالی که این رقم برای بازار پایه حدود ۴۰ و برای بازار ابزارهای نوین ۱۵درصد بود. حجم معاملات در بازار پایه بر خلاف سایر تابلوها رشد ۳۲ درصدی را به نمایش گذاشت. نکته جالب توجه این بود که حجم معاملات شرکت‌های کوچک و متوسط (SME) افزایش ۸ درصدی را تجربه کرد و تعداد معاملات در این بخش از فرابورس ۳۷ درصد افزایش یافت.
صنایع پیشگام فرابورسی
بازگشت تعادل به معاملات به‌ویژه در نیمه دوم این ماه خود را به شکل رشد ارزش معاملات در گروه‌های کوچک‌تر نشان داد. سهام گروه دارو پرمعامله‌ترین سهام فرابورس ایران در یک ماه گذشته بودند. این صنعت فرابورسی که تنها ۳ درصد از ارزش کل بازار را در اختیار دارد طی یک ماه گذشته ۱۲ درصد از کل جریان نقدینگی در فرابورس را به نام خود ثبت کرد و پیشتاز عرصه جذب پول در بین صنایع مختلف فرابورسی شد. در واقع ۹۳۵ میلیارد تومان از جریان پول‌های فرابورسی طی یک ماه اخیر در سهام دارویی دست به دست شد. فلزات اساسی سهم ۹ درصدی را از ارزش کل معاملات (۷۷۰۰ میلیارد تومان) به دست آورد و در رتبه دوم جدول صنایع فرابورسی قرار گرفت و سهام گروه ساختمان نیز ۸ درصد از کل جریان نقدینگی را در اختیار گرفت و از این حیث در رتبه سوم ایستاد. تک‌سهم صنایع کاغذی پارس با وجود سهم اندک یک درصدی از کل ارزش بازار، ۷ درصد از ارزش معاملات را به نام خود ثبت کرد و در این جدول، بالاتر از بزرگ‌ترین صنعت فرابورس، یعنی گروه پتروشیمی قرار گرفت تا توزیع نامتوازن جریان نقدینگی را به خوبی منعکس سازد.
هشتمین عرضه اولیه فرابورس
هشتمین ماه سال مقارن شد با هشتمین عرضه اولیه امسال در فرابورس ایران. در نخستین روز کاری ماه قبل ۲۵ درصد از سهام شرکت سرمایه‌گذاری آوا نوین در بازار دوم فرابورس ایران برای اولین بار عرضه شد. ۱۵۰ میلیون سهم این شرکت در روز عرضه اولیه به ۸۷۶ هزار کد معاملاتی با قیمت ۲۱۶ تومان به ازای هر سهم تخصیص یافت. نماد این شرکت طی ۱۰ روز کاری در فرابورس بازدهی ۵۵ درصدی را ثبت کرد و سپس به‌دلیل رشد بیش از ۵۰ درصدی قیمت متوقف و با وجود برگزاری کنفرانس اطلاع‌رسانی از سوی نهاد ناظر تعلیق شد.نکته مهم در این عرضه اولیه افت مشارکت سرمایه‌گذاران در عرضه‌های اولیه امسال بود. تا قبل از شروع موج اصلاحی بازار سهام، روند مشارکت در عرضه‌های اولیه صعودی بود. این رقم در پیش از عرضه اولیه سهام «وآوا» رکورد ۹۲۹ هزار نفری را ثبت کرد و سپس در روزهای آتی به‌دلیل تداوم فشار عرضه در بازار و همچنین سهم ناچیز «وآوا» برای هر کد معاملاتی با اقبال کمتری از سوی سرمایه‌گذاران روبه‌رو شد.
صعود نرم نرخ اوراق بدهی
بازار بدهی در یک ماه اخیر میزبان سه مرحله دیگر از اوراق خزانه بود. در دومین ماه پاییز شاهد عرضه اوراق خزانه در نمادهای «اخزا۸۱۴»، «اخزا۸۰۶» و «اخزا۸۰۴» بودیم. فشار فروش از محل عرضه سررسیدهای جدید در عقبگرد قیمت‌ها طی یک ماه اخیر و در نقطه مقابل، حمایت از متوسط نرخ بازدهی این بازار اثرگذار بود. البته رشد نرخ بازدهی اوراق خزانه در یک ماه گذشته چندان محسوس نبود. میانگین نرخ سود «اخزا»ها در آخرین روز مهرماه رقمی معادل ۵/ ۱۹ درصد بود. این نرخ که تا یازدهم آبان در کانال ۱۹ درصد نوسان می‌کرد در ادامه روند خود به کانال ۲۰ درصد ارتقا یافت و در آخرین روز کاری آبان بار دیگر به زیر این مرز، یعنی سطح ۸/ ۱۹ درصد بازگشت. در نهایت، میانگین نرخ سود اوراق خزانه در یک ماه اخیر ۳/ ۰ واحد درصد افزایش یافت تا برای دومین ماه متوالی شاهد تنزل نرخ به زیر ۲۰ درصد باشیم.علاوه بر ثبات سیاست‌های پولی که عامل اصلی تداوم حرکت‌های کم‌نوسان نرخ سود موثر اوراق خزانه حول مرز ۲۰ درصد به شمار می‌رود، می‌توان در بین تحولات درونی بازارها عواملی برای ثبات‌بخشی روند نرخ سود در بازار بدهی یافت. یکی از این عوامل افزایش تقاضا برای اوراق کم‌ریسکی چون اوراق خزانه در یک ماه اخیر است. طبعا هرگونه افزایش نرخ سود در بازار بدهی سرمایه‌های بزرگ را ترغیب به خرید اوراق و در نتیجه، افزایش مجدد قیمت و فشار بر نرخ بازدهی می‌کند. تکرار این سیکل در یک ماه اخیر در رفتار سرمایه‌گذاران بزرگ‌مقیاس بازار سهام قابل رصد بود.
باد موافق در بادبان اوراق «تسه»
یکی دیگر از رویدادهای جالب توجه در بازار ابزارهای نوین فرابورس، رشد قیمت و افزایش جریان نقدینگی در اوراق وام مسکن در معاملات آبان بود. میانگین قیمت «تسه»ها در آخرین روز آبان ضمن رشد ۴ هزار تومانی نسبت به آخرین روز کاری مهرماه به ۴۲ هزار و ۸۶۰ تومان رسید. افزایش بیش از ۱۰ درصدی متوسط قیمت اوراق وام طی یک ماه اخیر همزمان با رشد ۹ درصدی جریان نقدینگی در این بخش از فرابورس رقم خورد. اجرای طرح ملی مسکن در آبان و همچنین ارسال سیگنال‌هایی درخصوص افزایش سقف خرید وام باعث اقبال بیشتر به «تسه»ها و افزایش قابل ملاحظه قیمت این اوراق طی یک ماه اخیر شد.
