شاخص سهام ۲۹۷۳ واحد دیگر افزایش یافت
زیرپوست صعود بورس
طی ماه‌های اخیر بارها بر لزوم تفکیک مسیر سهام و داشتن تحلیل از شرایط هر صنعت و حتی هر شرکت تاکید شده بود. طی ماه‌های اخیر با موج نقدینگی کلیه نمادهای بورسی مسیر صعودی را تجربه کردند و در این میان نمادهای کوچک‌تر با قدرت نقدینگی مسیر راحتی را برای رشد قیمتی تجربه کردند. این نوع رشد نگرانی از ایجاد حباب قیمتی در سهام برخی از گروهها ایجاد کرده است که می‌تواند به‌تدریج فراگیر شود. عرضه روز گذشته پتروشیمی نوری فارغ از مباحث مربوط به ارزندگی این سهم از منظر سودآوری اتفاق مبارکی بود که اگر ادامه پیدا کند همچنان می‌تواند در مسیر توسعه و رونق پایدار سهام موثر باشد.همان‌طور که اشاره شد بعضا رشدهای قیمتی سهام شرکت‌های مختلف توجه را به این موضوع مهم جلب می‌کند که آیا واقعا یک شرکت بدون هیچ دلیل و بهانه‌ای می‌تواند رشد چندین برابری را تجربه کند؟ حال اگر رشد کرد آیا به پشتوانه بهانه‌های واهی می‌تواند با قدرت پول برای مدت طولانی در سطوح بالای خود باقی بماند؟ بر این اساس شاید بد نباشد نگاهی کلی به برخی از صنایع و نمادهای بازار داشت تا بتوان دید روشن‌تری نسبت به آینده کسب کرد و علت تاکید بر تفکیک و رصد دقیق‌تر سهام را متوجه شد.
پالایشی‌ها در انتظار عملکرد بهار
عملکرد بهاری شرکت‌های پالایشی بار دیگر در کانون توجه بازار قرار گرفت. طی یک هفته آینده تعداد زیادی از شرکت‌ها عملکرد بهار خود را منتشر می‌کنند. انتشار عملکرد بهار با برگزاری مجامع گروه پالایشی می‌تواند همزمان باشد. بر این اساس در انتظار انتشار عملکرد بهار شرکت‌های پالایشی و توقف احتمالی نماد معاملاتی، سهام این شرکت‌ها نیز مورد توجه بازار قرار گرفته است. سناریوهای مختلفی می‌توان از سودآوری پالایشی‌ها مطرح کرد. در این‌خصوص افزایش ارزش موجودی ساخته‌شده شرکت‌ها با توجه به رشد نرخ نیمایی موضوعی است که برای محاسبه سودآوری شرکت‌های پالایشی باید مورد توجه قرار گیرد و در شرایط کنونی نیز به‌نظر می‌رسد می‌تواند اثر ویژه‌ای بر سودآوری این شرکت‌ها داشته باشد. با این حال اگر چشم‌انداز ثبات نسبی نرخ نیمایی و عدم رشد محسوس در دوره‌های مالی بعد وجود داشته باشد، این سود در دوره‌های بعد با قدرت بهار تکرار نخواهد شد.
در این میان کرک اسپرد پالایشی‌ها در بهار نیز دستخوش تغییرات بسیاری شده است و از طرفی برخی به تقویت کرک اسپرد نسبت به زمستان تاکید می‌کنند اما برخی نشانه‌ها نیز از تضعیف کرک نسبت به ماه قبل را خبر می‌دهند. در چنین شرایطی عملکرد بهار شرکت‌های پالایشی در گام اول می‌تواند اثر ویژه بر سودآوری این شرکت‌ها داشته باشد. از دیگر نمادهای گروه پالایشی می‌توان به روانکاران اشاره کرد که با وجود افزایش نرخ فروش داخلی محصولات در ابتدای بهار با دو ریسک مواجه هستند. نخست اینکه افزایش نرخ نیمایی به‌عنوان مبنای محاسبه نرخ خوراک اثر افزایش نرخ فروش داخلی را تقلیل می‌دهد. علاوه بر این روانکاران در نرخ‌های بالاتری از میانگین نیما، ارز حاصل از صادرات خود را پیش از این در این سامانه عرضه می‌کردند که با کاهش فاصله میانگین نیما با بازار آزاد حاشیه سود ناخالص نیز می‌تواند کاهش یابد.
دو گانگی تحلیلی صنعت پتروشیمی
صنعت پتروشیمی نیز طبیعتا انتظار انتشار عملکرد سه‌ماه نخست ۹۸ را می‌کشند. شرکت‌های زیرمجموعه این صنعت فروش مناسبی را در فصل بهار نسبت به دوره‌های قبل داشتند و عمده علت آن به رشد صادرات و رشد نرخ نیمایی بازمی‌گردد. در فصل بهار همزمان با رشد نرخ فروش صادراتی محصولات، نرخ خوراک نیز رشد داشته است. رانت خوراک پتروشیمی حذف شده است و این موضوع می‌تواند اثر قابل توجهی بر حاشیه سود ناخالص این شرکت‌ها نسبت به گذشته داشته باشد. در این میان باید توجه داشت که پتروشیمی‌ها با اجبار بانک مرکزی کمترین نرخ عرضه نیما را در نیمه دوم سال گذشته در اختیار داشتند و همچنان نیز به‌نظر می‌رسد نرخ فروش ارز حاصل از صادرات این صنعت از سایر صنایع صادراتی در سامانه نیما پایین‌تر است. بر این اساس رشد نرخ نیمایی به‌صورت کلی با افزایش سود ناخالص به رشد سودآوری این شرکت‌ها کمک می‌کند. با این حال نکته‌ای که درخصوص سودآوری شرکت‌های گروه پتروشیمی باید مورد توجه قرار گیرد کاهش قیمت محصولات در بازار جهانی است.
میانگین قیمتی استایرن در بهار افت حدود ۱۵ درصدی را نسبت به سال ۹۷ تجربه کرده است. مونواتیلن گلایکول (MEG) افت بیش از ۳۰ درصدی را در بهار نسبت به میانگین قیمتی سال ۹۷ نشان می‌دهد. پلی‌اتیلن سبک و سنگین نیز به ترتیب در مقایسه با میانگین قیمتی سال گذشته، افت ۸ و ۱۵درصدی را تجربه کرده‌اند. قیمت خوراک‌های بین مجتمعی در قراردادهای آسیایی (مبنای نرخ‌گذاری داخلی) افت ۱۵ تا ۲۰ درصدی را نشان می‌دهند. اگراین موارد در کنار تخفیف احتمالی که پتروشیمی‌های ایرانی برای عبور از سد تحریمی حاکم بر اقتصاد کشور به خریداران خود می‌دهند، در نظر گرفته شود، ریسک کاهش حاشیه سود ناخالص محسوس است. با این حال یکی از نکاتی که احتمالا بار دیگر در صورت‌های مالی گروه پتروشیمی خودنمایی می‌کنند شناسایی سود حاصل از تسعیر دارایی‌های ارزی با توجه به رشد نرخ نیما نسبت به پایان سال ۹۷ است که احتمالا این سود نیز قابلیت تکرار نداشته باشد؛ با فرض ثبات پایدار بازار ارز که خود به عوامل مختلفی بستگی دارد. در چنین شرایطی انتشار عملکرد بهار شرکت‌های پتروشیمی جالب توجه خواهد بود.
در گروه پتروشیمی بعضا تحرکات جالب توجهی در بازار پایه نیز مشاهده می‌شود. در سهام برخی از شرکت‌های این گروه هم که پس از ۱۲ سال همچنان پیشرفتی مشاهده نمی‌شود و با مشکلات عدیده‌ای در زمینه تامین مالی برای تکمیل طرح، تامین خوراک، تامین آب و مسائل محیط زیستی مواجهند شاهد رشد قیمتی سهام هستیم. این شرکت‌ها در بازار در حال داغ شدن هستند. همان‌طور که در ابتدای مطلب اشاره شد جولان نقدینگی به خصوص در نمادهای کوچک می‌تواند در بازار سهام با عمق کم کشورمان فضا را برای رشد قیمتی فراهم کند. اینکه بازار با چه دلایلی سهام برخی از شرکت‌های پتروشیمی این‌چنینی مانند جهرم، فسا یا داراب را خریداری می‌کند نکته جالب توجهی است که هر از گاهی در بازار سهام کشورمان رخ می‌دهد. در صورت‌های مالی حسابرسی‌شده نیمه نخست سال گذشته درصد پیشرفت هر یک از این شرکت‌ها کمتر از ۴ درصد عنوان شده است. نکته جالب توجه اینکه حتی زمینی که در اختیار این شرکت‌ها برای انجام طرح قرار گرفته است نیز در صورتی‌که طرح به سرانجام برسد قابل واگذاری به شرکت است و در غیر این صورت به منابع طبیعی اختصاص دارد. فارغ از نوسان قیمتی سهام این‌چنین شرکت‌هایی و اثر قدرت نقدینگی، لازم است فعالان بازار به خصوص تازه‌واردها با دقت و بررسی بیشتری در معاملات شرکت کنند. ممکن است به هر دلیلی برخی سهام شرکت‌ها را ارزنده بدانند و نگارنده آگاهی کافی از این موارد نداشته باشد اما لازم است که این شرط، آشنایی حداقلی فعالان بازار برای خرید و فروش سهام را حذف نمی‌کند.
از دیگر نکات قابل توجه گروه پتروشیمی عرضه سهام پتروشیمی نوری در روز شنبه بود که روز گذشته نیز صف سنگین با ارزش بیش از هزار میلیارد تومان را در ابتدای ثبت سفارش‌های خرید در پیش‌گشایش معاملات تجربه کرد. به گفته مدیران سهام این شرکت باید مانند سهام پالایشی‌ها تحلیل شود و این موضوع نیز کاملا صادق است. در نگاه اول این شرکت با صادراتی که دارد اتفاقا دست بالاتر نسبت به صنعت پالایش را داراست اما بررسی‌ها از این شرکت بعضا وضعیت نامناسب سودآوری را در سال ۹۹ نشان می‌دهد. پتروشیمی نوری برای سالیان طولانی از اختلاف نرخ ارز مبادله‌ای و نرخ ارز حاصل از صادرات سودهای کلانی را به دست می‌آورد اما از نیمه دوم سال گذشته با حذف فاصله نرخ ارز مبنای محاسبه نرخ خوراک و نرخ ارز صادراتی رویه سودآوری این شرکت با ریسک جدی مواجه شد. مدیران این شرکت از سود خالص حدود ۳۷۰ میلیارد تومانی این شرکت در بهار بدون سود حاصل از تسعیر ارز خبر می‌دهند که اگر مقدار سود بهار واقعا در همین حد باشد نباید چندان به سودآوری این شرکت در ادامه امیدوار بود. در این خصوص برآورد اولیه از تغییر موجودی شرکت در پایان بهار نسبت به پایان سال گذشته حدود ۷۰۰ میلیارد تومان است که کم بودن سود خالص نشان از آن دارد که فروش این شرکت کفاف تامین هزینه ماده اولیه و تولید را نمی‌دهد؛ تغییرات مقدار موجودی در بهار اندک بوده است. این موضوع این نگرانی را ایجاد می‌کند که اگر اقتصاد کشور به ثبات برسد و بنا نباشد که این شرکت از اختلاف بهای تمام‌شده موجودی ابتدای دوره و پایان دوره سود ناخالص خود را افزایش دهد و همچنین سود تسعیر دارایی‌های ارزی نیز در ثبات نرخ ارز به حداقل برسد، سود شرکت افت قابل توجهی را تجربه خواهد کرد. با این حال سهام این شرکت پتروشیمی نیز با موج عرضه اولیه مسیر صعودی را در پیش گرفته است و با توجه به درخشش سود در بهار (به دنبال رشد نرخ نیمایی) احتمالا بازار توجه چندانی به سودآوری دوره‌های بعد نداشته باشد.درخصوص هر یک از نمادهای زیرمجموعه گروه شیمیایی باید بحث مفصلی داشت که این گزارش گنجایشی برای بررسی را ندارد و بر این اساس از ادامه بررسی این صنعت خودداری شد.
فلزی و معدنی در فصل مجامع
برخی از نمادهای فلزی و معدنی و به خصوص سهام شرکت‌های بزرگ این صنعت از نگاه سودآوری همچنان در میان نمادهای با نسبت قیمت به درآمد پایین به حساب می‌آیند. همین موضوع در فصل مجامع باعث شده همچنان برخی به عامل حمایتی این نمادهای بزرگ از شاخص کل بورس تهران امیدوار باشند. با این حال ریسک پیرامون گروه معدنی فلزی نیز کاملا مشخص است. در این خصوص برآوردها حاکی از این موضوع است که سنگ آهنی‌ها اگر افزایش نرخ مناسبی را اخذ نکنند با ضعف سودآوری به خصوص در سه‌ماه نخست مواجه می‌شوند. در سوی دیگر این افزایش نرخ اگر رخ دهد می‌تواند بر سود شرکت‌های فولادی فشار وارد کند. درخصوص کل صنعت کشور نیز همچنان احتمال کسری بودجه وجود دارد که می‌تواند دولت را به سمت حذف یارانه‌های انرژی سوق دهد و بر سودآوری این شرکت‌ها فشار وارد کند. علاوه بر این نگرانی از قیمت جهانی کالاها نیز وجود دارد. همچنین موضوعی که سودآوری نمادهای معدنی و فلزی را تهدید می‌کند کاهش تقاضا برای محصولات فلزی در بورس کالا است که می‌تواند با کاهش قیمت‌های داخلی و احتمال تکرار اشتباه سیاست‌گذاری و اجبار به عرضه داخل برای کاهش قیمت‌ها همراه باشد. با این حال از سوی دیگر نشانه‌های بهبود صادرات در عملکرد ماه‌های گذشته این شرکت‌ها قابل مشاهده بود که در کنار رشد نرخ نیمایی می‌تواند صادرات را جایگزین فروش داخل کند. با این حال باید منتظر ماند که آیا این شرکت‌ها می‌توانند در بخش صادرات در ادامه بهار همچنان قدرتمند عمل کنند یا خیر. سود تسعیر برای شرکت‌های این گروهها با توجه به حجم صادرات قابل توجه، در عملکرد بهار می‌تواند مورد انتظار باشد.
رصد رالی غذایی و دارویی
نمادهای غذایی و دارویی در ماه‌های گذشته رشدهای قابل توجهی را تجربه کرده‌اند. عمده این رشد انتظار برای افزایش نرخ فروش محصولات به دنبال رشد هزینه‌های تولید بوده است؛ بحث پیرامون سیاست دولت درخصوص دلار ۴۲۰۰ تومانی خود موضوع مفصلی برای گزارش دیگر خواهد بود. با این حال برخی از معامله‌گران از دلیل اعطای افزایش نرخ به این گروه، یعنی افزایش هزینه‌های تامین ماده اولیه و تولید آگاه نیستند و در نتیجه هر آنچه به فروش شرکت‌ها اضافه می‌شود را به‌عنوان سود خالص شرکت‌ها منظور می‌کنند. البته در نقطه مخالف برخی نیز وجود دارند که اثر افزایش نرخ را به دلیل افزایش هزینه‌های تولید بر رشد سودآوری این شرکت‌ها بسیار اندک می‌دانند. در چنین شرایطی برآورد سودآوری این شرکت‌ها تنها با تحلیل‌های کمی و عمیق امکان‌پذیر است. بر این اساس در گروه‌های تامین‌کننده نیازهای اساسی جامعه عملکرد سه‌ماهه باید به دقت دنبال شود. در برخی از نمادهای زیرمجموعه گروه غذایی بعضا حتی حقوقی‌ها نیز با جولان نقدینگی درصدد کسب سود از نوسان‌های آتی هستند که این موضوع می‌تواند ریسک معاملات را افزایش دهد. در گروه تولیدکننده رب گوجه فرنگی جهش قیمتی عجیبی را در برخی از نمادهای این گروه شاهد هستیم که باید در انتظار انتشار عملکرد مالی بود تا بتوان قدرت سودآوری این شرکت‌ها را سنجید. سیگنال عملکرد ماهانه سهام این شرکت‌ها را در مسیر پرشتاب صعودی قرار داد و اگر برآورد دقیقی از هزینه‌ها توسط خریداران سهام این شرکت‌ها انجام نشده باشد ریسک برآورده نشدن انتظارات در قیمت سهام وجود دارد. همان‌طور که اشاره شد رد پای برخی از صندوق‌های بزرگ نیز در این نمادها مشاهده می‌شود که بازی سهام این نمادها و انتظار برای انتشار عملکرد سه‌ماه نخست را تشدید کرده است تا بتوان برآورد دقیقی از سلیقه این حقوقی‌ها به دست آورد.
خودرویی‌ها در انتظار عملکرد بهار
شاید برای فعالان بازار که در جریان علت نوسان پرشتاب نوسان قیمتی سهام خودرویی هستند طرح موضوع صورت‌های مالی بهار عجیب باشد. اما نمی‌توان واقعیت‌های موجود را از تحلیل یک صنعت کنار گذاشت و تنها به تصمیم بازار برای داغ کردن سهام اعتماد کرد. مطلبی به‌عنوان انتظار برای عملکرد بهار خودروسازان در سایت «دنیای‌بورس» روز گذشته منتشر شده که با دقت بیشتری به واقعیت‌های صورت‌های مالی این شرکت‌ها پرداخته است. با این حال به‌صورت خلاصه احتمال افزایش زیان شرکت‌های خودرویی دربهار نیز وجود دارد. اگر خودروسازان در بهار نیز رویه زیان خود را ادامه دهند گرچه همچنان بهانه داغ کردن سهام به بهانه افزایش سرمایه از تجدید ارزیابی دارایی‌ها را همراه خود دارند اما فارغ از تصمیم بازار شاید برای روشن‌سازی بد نباشد که معامله‌گران نگاهی به ترازنامه این شرکت‌ها داشته باشند. اگر فرض بر انجام افزایش سرمایه مورد نیاز این شرکت‌ها برای خروج از مشمولیت ماده ۱۴۱ قانون تجارت (بر اساس صورت‌های مالی سال ۹۷) گذاشته شود ادامه رویه پرشتاب ساخت زیان این شرکت‌ها در سال ۹۷ (انتظار برای عملکرد بهار) می‌تواند در مدت نه‌چندان طولانی بار دیگر حقوق صاحبان سهام این شرکت‌ها را منفی کند. این موضوع به این معنی است که این شرکت‌ها با وجود به روز کردن ارزش دارایی‌ها نیز توان پرداخت بدهی‌ها را ندارند. گرچه این موضوع با ملاحظات سیاسی و دست‌های حمایتی دولت (شاید بتوان ریشه زیان‌های سنگین کنونی خودرویی‌ها را حمایت‌های دولت در سال‌های طولانی عنوان کرد) در شرایط کنونی در واقعیت منعکس نشود اما از وضعیت بد مالی برای سالیان دراز خبر می‌دهد.
ارسال نظر