چه تدبیری از هیجان تجدید ارزیابی دارایی‌های شرکت‌های سهامی کاست؟

راز شکست موج‌های افزایش سرمایه بورسی

علیرضا توکلی* دنیای اقتصاد : یکی از رویدادهای نه چندان خوشایندی که در افزایش سرمایه‌های از محل تجدید ارزیابی در سال ۱۳۹۴ رخ داد بالا رفتن قیمت سهام پس از «تصویب افزایش سرمایه» و کاهش آن پس از «ثبت افزایش سرمایه» بود. یعنی در بازگشایی سهم پس از برگزاری مجمع فوق‌العاده، سهم در قیمت‌های بالاتر از قیمت تئوریک باز می‌شد و تا زمان ثبت افزایش سرمایه که ممکن بود چند هفته طول بکشد، رشد قیمت سهم ادامه‌دار بود. این افزایش قیمت سبب می‌شد برخی از فعالان آن سهم، تمام سهام ناشی از افزایش سرمایه را در بالاترین قیمت به فروش برسانند و پس از آن تا مدتی بازار شاهد صف فروش و افت قیمتی سهم بود. سهامدارانی که از روی هیجان در قیمت‌های بالا خریداری کرده بودند، نمی‌توانستند حتی با ضرر کمتر سهم را بفروشند. سهامدارانی هم که پیش از افزایش سرمایه، سهم را داشتند و مایل بودند با سود خوبی آن را به فروش برسانند، بعضا موفق به این کار نمی‌شدند. در یکی از افزایش سرمایه‌های سنگین آن سال‌ها، بازگشایی نماد (کقزوی) در قیمت ۲ تا ۳ برابر قیمت تئوریک صورت گرفت و تا پیش از ثبت افزایش سرمایه، از همین قیمت بازگشایی مجددا دو برابر شد.

یکی از فعالان حقیقی بازار که از سال‌ها قبل درباره این سهم در گروه‌های بورسی تبلیغ می‌کرد، موفق شد در همین محدوده قیمت تمام سهام خود را به بازار بفروشد. این شخص برای سهم مزبور پس از افزایش سرمایه، هدف یک پوندی (واحد پول انگلیس) می‌داد، اما اندکی بعد بازار، قیمت‌هایی زیر قیمت اسمی و حتی زیر قیمت تئوریک بازگشایی را به سهم داد. در واقع برخی خریداران این سهم در بهار سال ۱۳۹۵ (همزمان با تصویب افزایش سرمایه) شاهد کاهش قیمت سهم خود به یک چهارم قیمت خریداری شده تا پایان همان سال بودند. یکی از آخرین شرکت‌هایی که در سال ۱۳۹۵ براساس قانون بودجه سال ۱۳۹۴ اقدام به افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها کرد، «سرامیک‌های صنعتی اردکان» (کسرا) بود. قیمت بازگشایی کسرا بیش از ۲ برابر قیمت تئوریک و با فروش حجیم یکی از بازیگران اصلی سهم در روز اول همراه شد که مورد قبول سازمان بورس که به تازگی مدیریت آن تغییر یافته بود، قرار نگرفت و معاملات آن باطل شد. با تدبیر مدیریت سازمان بورس، بازگشایی مجدد آن پس از ثبت افزایش سرمایه و در حدود نصف قیمت بازگشایی قبلی صورت گرفت. این تدبیر بجا در سال گذشته به قانون تبدیل شد تا سهم‌هایی که افزایش سرمایه‌ای بیش از ۲ برابر از محل انباشته، اندوخته یا تجدید ارزیابی دارند، پس از ثبت افزایش سرمایه بازگشایی شوند و امکان معاملات عادلانه آنها فراهم شود. بر‌اساس همین قانون ساده اما مفید، دو نماد بانک تجارت (وتجارت) و بانک صادرات (وبصادر) پس از ثبت افزایش سرمایه و اضافه شدن آن در پرتفوی سهامداران، احتمالا در هفته جاری سهام جایزه‌شان قابل معامله و نمادشان بازگشایی خواهد شد. دراین گزارش به وضعیت هفتگی افزایش سرمایه‌ها از مرحله صدور مجوز توسط سازمان بورس تا ثبت آن در اداره ثبت شرکت‌ها پرداخته می‌شود. حرف «ح» پس از نمادهای بورسی به معنی «حق‌‌تقدم» و حرف «ج» به معنی «سهام جایزه» است.

رکیش ح: «کارت اعتباری ایران کیش» در مجمعی که در دهه سوم اسفند سال گذشته برگزار کرد، سرمایه‌اش را با ۳۰ درصد افزایش از ۲۰۰ میلیارد تومان به ۲۶۰ میلیارد تومان رساند. محل این افزایش از مطالبات و آورده نقدی بوده و قرار است صرف خرید کارتخوان‌های (POS) فروشگاهی، کارتخوان‌های کوچک (MPOS=Mini POS) و صندوق فروشگاهی شود. «بانک تجارت» مستقیما و از طریق شرکت صددرصدی خود، «سرمایه‌گذاری ایرانیان سهامی خاص» کنترل مدیریتی رکیش را در اختیار دارد. در اسفندماه گذشته بیش از ۹ درصد سهام رکیش از «سرمایه‌گذاری توسعه گوهران امید» (گوهران) که زیرمجموعه بانک سپه تلقی می‌شود، به بانک سپه منتقل شد. حضور بانک سپه در ترکیب سهامداری این شرکت با توجه به اینکه پس از ادغام ۵ بانک نظامی، به‌زودی بانک سپه به بزرگ‌ترین‌ بانک ایران از جهت تعداد شعبه و تعداد مشتری تبدیل می‌شود، نکته قابل توجهی است. افزایش سرمایه مزبور تا زمان مجمع سالانه منتهی به ۲۹/ ۱۲/ ۱۳۹۷ به ثبت نرسیده و به سهام جدید سود تعلق نمی‌گیرد. حق‌تقدم رکیش در سه روز معاملاتی گذشته حدود ۲۰ تومان کمتر از قیمت سهم (با در نظر گرفتن ۱۰۰ تومان واریزی) خرید و فروش شد.

رتکو ح: افزایش سرمایه «بازرسی فنی و کنترل خوردگی تکین‌کو» از ۹ میلیارد تومان به ۲۰ میلیارد تومان از مطالبات و آورده نقدی در روزهای آخر سال گذشته تصویب و حق‌تقدم آن چهارشنبه در حدود ۸۰۰ تومان کشف قیمت شد. خود سهم پس از مجمع فوق‌العاده با رشد مناسبی نسبت به قیمت تئوریک پس از افزایش سرمایه، بازگشایی شد و چند روزی را هم با صف خرید گذراند و البته همزمان با گشایش حق‌تقدم به صف فروش رسید. چند ویژگی رتکو سبب رشد قابل توجه در ارزش بازار این شرکت طی چند سال اخیر شده است. کار اصلی رتکو خدمات بازرسی فنی است که دارای حاشیه سود بالایی است، همزمان وابستگی این شرکت به «سرمایه‌گذاری نفت و گاز و پتروشیمی تامین» (تاپیکو) سبب شده شرکت پتانسیل بالایی در دریافت پروژه‌های بزرگ پتروشیمی و پالایشی (و به‌ویژه اخیرا پالایشگاه میعانات گازی خلیج فارس) داشته باشد. پتانسیل مزبور البته گاهی سبب برخی از تحلیل‌های اغراق‌آمیز درمورد سود آتی شرکت می‌شود و تعداد کم سهام رتکو هم هر از چندی، روزهای متمادی صف خرید برای شرکت ایجاد می‌کند و پس از یک دوره رشد، مدتی با صف فروش در قیمت‌های پایین‌تر متعادل می‌شود. سهامدار عمده احتمالا باتوجه به درصد سهامداری کمی بالاتر از ۵۰ درصد، نمی‌تواند اقدامی برای بازارگردانی سهم انجام دهد. اخیرا یکی از فعالان حقیقی بورس به‌همراه اعضای کانال و سایتش به طرفداران این سهم پیوسته‌اند. این فرد که پیش از این هم با تحلیل‌های تا حدودی اغراق آمیز سبب رشد قیمت چند برابری سهام بورس انرژی (انرژی۳) شده بود، هدفش از این خرید گروهی جدید را گرفتن حداقل دو کرسی هیات‌مدیره (و به‌گفته خودش شاید هم سه کرسی!) رتکو اعلام کرده است. البته چندی پیش هم یکی از مدیران سازمان بورس از برخورد قضایی قریب‌الوقوع با این فرد خبر داد. افزایش سرمایه رتکو تا مجمع سال مالی منتهی به ۲۹/ ۱۲/ ۱۳۹۷ به ثبت نمی‌رسد و بنابراین به سهام جدید سود تعلق نمی‌گیرد. برای سنجش ارزندگی سهام یا حق‌تقدم باید منتظر معاملات بعدی سهام (که با صف فروش به کار خود پایان داد) و حق‌تقدم (که تنها یک روز معامله شد) ماند. رتکو در صورت‌های مالی ۹ ماهه به ازای هرسهم ۷۶۹ ریال سود ساخته است.

وتوس ح: شرکت ساختمانی «سرمایه‌گذاری توسعه شهری توس گستر» که تمام پروژه‌هایش در مشهد است در اسفند گذشته سرمایه خود را از ۹۰ میلیارد تومان به ۱۶۰ میلیارد تومان یعنی حدود ۷۸ درصد از مطالبات و آورده نقدی افزایش داد. این تامین مالی جهت اجرای پروژه مسکونی تجاری در ۴ قطعه از «اراضی زکریا» است که مطابق طرح توجیهی در سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ به بهره‌برداری خواهند رسید. اراضی زکریا مجموعا ۱۳۲ هکتار مساحت دارد که پروژه آماده‌سازی آن توسط وتوس انجام و برخی از قطعات آن خریداری شده است.

درواقع قرار است در ۴ قطعه از این اراضی به مساحت کمتر از ۲ هکتار، بیش از ۵۶ هزار متر‌مربع واحد مسکونی و تجاری ساخته شود. برآورد شرکت نیاز به منابع مالی ۳۱۰ میلیارد تومانی بود و بنابراین گزارش توجیهی نیز بر این اساس تهیه شد، اما سازمان بورس با تصویب ۷۰ میلیارد تومان در مرحله اول و ۷۵ میلیارد تومان در مرحله دوم (در اختیار هیات مدیره) موافقت و بقیه را احتمالا به زمانی پس از پیشرفت پروژه موکول کرد. سال مالی وتوس پایان شهریور است و هیات مدیره قول ثبت افزایش سرمایه تا زمان مجمع سالانه را به سهامداران داده است. حق‌تقدم وتوس ششم فروردین در قیمت ۴۸۹ ریال کشف قیمت شد و طی چند روز صف خرید، خود را به قیمت سهم (با درنظر گرفتن ۱۰۰ تومان واریزی) رساند.

بنو ح: «بیمه تجارت نو» سرمایه خود را از ۱۲۵ میلیارد تومان به ۱۵۷ میلیارد تومان از محل مطالبات و آورده نقدی افزایش داد تا حداقل سرمایه توصیه شده از سوی بیمه مرکزی را رعایت کند. این افزایش سرمایه قاعدتا تا مجمع سالانه منتهی به ۲۹/ ۱۲/ ۱۳۹۷ به ثبت نخواهد رسید. حق‌تقدم بنو شنبه گذشته با قیمت ۱۲۰۶ ریال معامله شد که مورد تایید قرار نگرفت. آخرین قیمت حق‌تقدم ۱۱۳۰ ریال و (با احتساب ۱۰۰ تومان واریزی) بالاتر از قیمت سهم است، گرچه خود سهم نیز در این روزهای مثبت بازار، صف خرید دارد.

خزر ح: «فنر‌سازی زر» از قطعه‌سازان وابسته به سایپا در مجمعی که آخرین شنبه سال گذشته برگزار کرد، افزایش سرمایه حدود ۶۰ درصدی از مطالبات و آورده نقدی را تصویب کرد تا سرمایه‌اش را از حدود ۵۰ میلیارد تومان به حدود ۸۰ میلیارد تومان برساند. قیمت سهام نزدیک قیمت سهم معامله می‌شود که با توجه به داشتن زیان انباشته و احتمال عدم تقسیم سود در مجمع آینده، منطقی است. منابع ۳۰ میلیارد تومانی افزایش سرمایه قرار است صرف اصلاح ساختار مالی و تامین سرمایه در گردش شرکت شود تا شرکت بتواند زیان انباشته سنواتی خود را پوشش دهد. سازمان بورس در سال جدید هنوز مجوزی برای افزایش سرمایه صادر نکرده است.

افزایش سرمایه ۵ درصدی «همکاران سیستم» از سود انباشته که در جلسه هیات مدیره آخرین جمعه سال گذشته تصویب شد و سرمایه آن را از ۱۲۰ میلیارد تومان به ۱۲۶ میلیارد تومان رساند، هفته گذشته به ثبت رسید. همچنین خبر ثبت افزایش سرمایه «شیشه و گاز» (۸۰ درصد از سود انباشته)، قند خوی (حدود ۹۹ درصد از سود انباشته)، داروسازی زهراوی (حدود ۹۴۳ درصد از تجدید ارزیابی) و مهندسی تکنوتار (حدود ۵۳ درصد از تجدید ارزیابی دارایی‌ها) هفته گذشته برروی کدال قرار گرفت. با ثبت افزایش سرمایه شرکت «سرمایه‌گذاری نور کوثر ایرانیان» (وسکاب)، آگهی برگزاری مجمع سالانه آن در روز چهارشنبه ۲۸/ ۱/ ۱۳۹۸ هم منتشر شد. وسکاب که در سال ۱۳۹۴ نام خود را از «سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگی کارکنان بانک‌ها» به نام فعلی تغییر داد، ظاهرا قصد دارد پس از مجمع سالانه چهارشنبه، در مجمعی فوق‌العاده مجددا تغییر نام دهد. «داروسازی ابوریحان» (دابور) هم اعلام کرد که برای هر حق‌تقدم حراج شده مبلغ ۷۳۵۶ ریال منظور شده که با مراجعه به بانک رفاه قابل دریافت است.

* [e-mail]