لمس مجدد شاخص 96 هزار

برآوردن انتظارات صعودی

«دنیای اقتصاد» در گزارش روز گذشته خود به بررسی چشم‌انداز بازار از نگاه سهامداران و کارشناسان پرداخته بود. مطابق این گزارش که براساس نظرسنجی سایت تحلیلی «دنیای بورس» تنظیم شده، پیش‌بینی اغلب فعالان بازار از روند عمومی قیمت سهام در هفته نیمه‌تعطیل جاری صعودی بود. برآوردی که در معاملات روز گذشته با رشد ۳۷۴ واحدی شاخص کل تحقق یافت.

مروری بر فهرست نمادهای موثر بر رشد شاخص کل به خوبی نمای عمومی بازار را به تصویر می‌کشد. روز گذشته همچون غالب روزهای اخیر نمادهای فلزی و معدنی پیشتاز اثرگذاری بر رشد نماگر کل و جذب نقدینگی فعال در بازار بودند. به بیان دیگر، بزرگان گروه فلزی و معدنی نظیر «فولاد» و «کگل» که هفته گذشته توجه سهامداران به ویژه مالکان حقیقی را جلب کرده بودند، در معاملات دیروز نیز با رشد قیمت سهم مواجه شدند و تاثیر چشمگیری بر روند عمومی بازار بر جا گذاشتند. برداشت اغلب کارشناسان این است که جذابیت بنیادی سهام صنعت فلزات اساسی و کانه‌های معدنی همزمان با ضعف سیستماتیک بزرگان گروه پتروشیمی و پالایشی منجر به رشد محسوس گردش نقدینگی در دادوستدهای این دو صنعت و در نتیجه تاثیرگذاری بر روند کلی بازار شده است. به نظر می‌رسد فرآیند اخیر که از هفته‌های قبل با عملکرد ضعیف بنگاه‌های پالایشی و تاثیرپذیری منفی سهام گروه پتروشیمی از نظام جدید ارزی آغاز شده است، پایدار بماند. تحرک گسترده سهامداران حقیقی در نمادهای گروه فلزی و معدنی نیز شاهد خوبی برای تایید چنین چشم‌اندازی است. با وجود پیشتازی بزرگان، سهام گروه‌های کوچکتری نظیر انبوه‌سازی‌ها و سیمانی‌ها نیز در معاملات دیروز با رشد ارزش مواجه شدند. شاخص گروه انبوه‌سازی در پایان معاملات دیروز بیش از ۴ درصد افزایش یافت و تب و تاب معامله‌گران در سهام گروه سیمانی بورس تهران نیز در نهایت به رشد حدود ۲ درصدی شاخص این گروه انجامید. بررسی‌ها نشان می‌دهد این رشد مرهون حضور پررنگ سهامداران حقیقی در سمت خرید معاملات این صنعت بوده است. قدرت تقاضا در سهام این دو گروه به حدی بود که تشکیل صف‌های خرید را در این سهام به دنبال داشت. در ارزیابی روند فعلی این صنایع می‌توان به روند نزولی قیمت سهام این صنایع طی چند سال اخیر و سیگنال‌های معنادار تورمی از بازار مسکن اشاره کرد که نقدینگی قابل‌توجهی را در هفته‌های اخیر روانه این گروه‌ها کرده است.

اما برآیند کلی قیمت‌ها در معاملات دیروز حاکی از آن است که نمادهای بزرگ بازار توجه بیشتری جلب کرده است و در نتیجه اختلاف روند شاخص کل و هم‌وزن را تداوم بخشیدند. آنچه در این شرایط به‌عنوان عامل حمایت‌کننده در سهام مطرح است، ثبات نسبی قیمت مواد خام در بازار جهانی و چشم‌انداز سایر متغیرهای اثرگذار بر سهام است که آن را ذیل عنوان پتانسیل بنیادی سهام تبیین می‌کنند. البته گروهی معتقدند که در فضای نیمه‌تعطیل این هفته چندان نمی‌توان به رشد شاخص دل بست و آن را عاملی برای ادامه این روند دانست. با وجود این، وضع کنونی بازارهای موازی و شرایط بنیادی سهام به ویژه پس از اصلاح قیمتی در ماه‌های گذشته و همچنین تورم نشانه‌هایی قطعی از ارزندگی سهام را در خود منعکس کرده‌اند و از این منظر می‌توان به روند آتی سهام امیدوار بود.

 تماشای افق‌های جهانی

همزمان با رشد ارزش سهام و فعل و انفعالات درونی بازارهای داخلی، در اقتصاد جهانی هم اتفاقات مهمی روی داد. اتفاقات ناهمسویی که در جهت ضعف و تقویت قیمت‌های جهانی عمل کرد. به عبارت دقیق‌تر، از یک سو داده‌های فراتر از انتظار آمریکا در حوزه اشتغال و تولیدات صنعتی در تقویت شاخص دلار در روز جمعه انعکاس یافت. مطابق گزارش ماهانه وزارت کار آمریکا نرخ بیکاری در این کشور به پایین‌ترین سطح خود طی تقریبا چهار دهه گذشته رسیده است. موضوعی که زمینه را برای تحکیم سیاست‌های انقباض پولی آمریکا فراهم آورده و رشد ارزش دلار را در پی خواهد داشت.  از سوی دیگر، در روزهای پایانی هفته قبل با لغو معافیت‌های تعرفه‌ای آمریکا علیه متحدان دیرینه این کشور، یعنی اتحادیه اروپا، مکزیک و کانادا نگرانی بر بازارهای جهانی سایه انداخت. ضمن اینکه برآمدن احزاب توده‌گرا در چهارمین اقتصاد حوزه یورو یعنی ایتالیا و همچنین تحولات سیاسی در اسپانیا، اقتصاد سیاسی این منطقه را ملتهب کرده است.پیامد چنین وضعیتی در اقتصاد آمریکا و همچنین آرایش سیاسی در اروپا به‌طور مستقیم و غیرمستقیم منجر به تقویت شاخص دلار و در نتیجه فشار بر قیمت طلا، نفت و دیگر مواد خام شده است. موضوعی که می‌تواند معاملات بخش عمده‌ای از سهام وابسته در بورس تهران را تحت‌الشعاع قرار دهد.

 ترامپ در زمین انزوا

در هفته پرتراکم اخبار در اروپا و آمریکا اما به‌نظر می‌رسد که بازارها رفته رفته واکنش‌های هیجانی کمتری به رفتار سکاندار کاخ سفید از خود نشان می‌دهند. ترامپ که بی‌تردید پیش‌بینی‌ناپذیرترین و خبرسازترین شخصیت جهان در یک‌ونیم سال گذشته بوده است، اکنون با تصمیمات تند خود در قبال ایران، متحدان و شرکای تجاری خود روز‌به‌روز به قعر انزوا نزدیکتر می‌شود. کافی است تیتر رسانه‌های مهم جهان در دو روز اخیر را مرور کنیم تا به این نتیجه برسیم. تصمیمات تجاری و برجامی آمریکا در ماه‌های اخیر، رویکرد قلدرمآبانه رئیس‌جمهوری آمریکا را به رخ کشورهای مختلف کشانده است و باعث شده است که مواضع کشورها نسبت به آمریکا تند و تندتر شود. از این منظر می‌توان گفت که عدم واکنش بازارهای جهانی به تنش‌های موجود به معنای از دست رفتن اعتبار سیاست‌های آمریکا با رفتار رئیس‌جمهوری دمدمی‌مزاج این کشور است. این موضوع برای بازار سهام از آن جهت اهمیت دارد که اغلب سرمایه‌گذاران نگران وضعیت آتی اقتصاد کشور و بازگشت مجدد تحریم‌ها مطابق الگوی سال‌های قبل هستند. اما چنانکه گفته شد، آرایش جدید قدرت‌های جهانی به‌خصوص پس از کناره‌گیری آمریکا از برجام و تقابل تجاری این کشورها نشانه‌ای از تفاوت شرایط کنونی اقتصاد کشورها با سال‌های ۹۰ و ۹۱ است. از این منظر می‌توان گفت که تهدیدها اثر سال‌های گذشته را نخواهد داشت و می‌توان به آینده سهام خوش‌بین بود.

اما با وجود شرایط نسبتا متعادل بازارهای جهانی خطرات کوتاه‌مدت در نحوه سیاست‌گذاری‌های ارزی و تجاری در داخل همچنان در معاملات سهام نقش خود را بازی می‌کند. تعرفه‌گذاری‌ها و محدودیت‌های تجاری و ارزی در هفته‌های اخیر که به تدریج در حال نشت در معاملات سهام است همچنان ادامه دارد. نمونه اخیر آن را می‌توان با وضع عوارض بر صادرات برخی کالاها  دید که به قصد مدیریت بازار صورت می‌گیرد. عواملی از این دست که نمونه‌های دست‌اندازی دولت در بازارهاست می‌تواند ریسک حضور سهامداران در بازار را افزایش دهد و در نتیجه عقب‌نشینی معامله‌گران را در پی داشته باشد.

اغلب اقتصاددانان و کارشناسان بر این باورند که برخوردهای دستوری و مداخلات دولتی ابزار سهل‌الوصول برای به‌تاخیر انداختن واقعیت‌هاست  که اغلب قوانین اقتصادی را نادیده می‌گیرند.

 شاخص بر شانه «فلزی‌-معدنی‌»ها

چنانکه اشاره شد نمادهای گروه فلزی و معدنی در معاملات دیروز بیشترین حمایت از نماگر بازار را به‌عمل آوردند. در این بین، نماد «فولاد» ضمن جذب بیشترین نقدینگی بازار، در صدر فهرست نمادهای تاثیرگذار بر رشد شاخص نشست. این نماد به‌تنهایی حدود ۱۵۰ واحد بر محاسبه نماگر کل اثر مثبت بر جای گذاشت. به تبع رشد قیمت «فولاد»، دیگر فولادسازان بازار سهام از جمله فولاد خوزستان و فولاد کاوه جنوب نیز با رشد قیمت سهام به کار خود پایان دادند تا شاخص گروه فلزات اساسی رشد ۳/ ۱ درصدی را در مقیاس روزانه ثبت کند. از سوی دیگر، بازگشایی «وبملت» در میانه معاملات دیروز نقش قابل‌توجهی در رشد شاخص داشت. بانک ملت در اواخر هفته گذشته پیش‌بینی سود خود در سال ۹۶ را با تعدیل ۴۰ درصدی روانه سامانه «کدال» کرد. در شناسایی این سود، تغییرات نرخ ارز در اواخر سال ۱۳۹۶ در بازار آزاد ارز عامل اصلی این تعدیل عنوان شده است. به این ترتیب، بانک ملت پس از تعدیل مزبور از سوی ناظر بازار باز شد و قیمت هر سهم آن بلافاصله پس از بازگشایی حدود ۱۰ درصد افزایش یافت. این رویداد زمینه را برای رشد شاخص کل به‌عمل آورد و در لحظاتی از معاملات دیروز نماگر اصلی سهام کانال ۹۶ هزار واحد را لمس کرد. در ادامه با فشار فروش سهام در نماد «وبملت» شاهد بازگشت شاخص به سطوح پایین این کانال بودیم.

 الگوی یکدست عرضه پالایشی‌ها

ارزش سهام گروه پالایشی بورس تهران همچنان بر مدار نزولی قرار دارد. الگوی حاکم بر معاملات این گروه نشان‌دهنده جدال نزدیک عرضه و تقاضاست. در واقع، از یکسو تمایل متقاضیان به خرید در قیمت‌های بالا رشد قیمت را رقم می‌زند؛ از سوی دیگر، شدت عرضه به‌ویژه از سوی سهامداران حقیقی مانع از پایداری این وضعیت می‌شود. گرچه قیمت سهام زیر‌مجموعه این صنعت در ابتدای ساعات معاملات افزایش ملایمی یافت اما در ادامه، فشار عرضه مانع از ادامه این روند شد. نزول کم‌دامنه شاخص این گروه را می‌توان نموداری از وضعیت اطلاعاتی این صنعت دانست که در غیاب وضعیت عملیاتی این بنگاه‌ها در دو ماه اخیر دنبال می‌َشود. دیگر گروه‌ها نیز روند قیمتی مشابهی را طی روز گذشته دنبال کردند که از آن جمله می‌توان به افت شاخص گروه‌ خودرو و نوسان صفر شاخص صنعت پتروشیمی اشاره کرد.