در گفت‌وگو با مدیر عامل شرکت آلومینیوم جنوب بررسی شد
«سالکو» از طرح مطالعاتی تا بهره‌برداری
ایده ساخت پروژه آلومینیوم جنوب از چه سالی شکل گرفت و هدف از ایجاد آن چه بود؟
ایده ایجاد این پروژه توسط دکتر اکبر ترکان در اواخر سال ۱۳۸۲ زمانی که ایشان معاون وزارت نفت بود شکل گرفت و هدف از ایجاد واحدهای آلومینیومی در کشور این بود که با توجه به مزیت انرژی ارزان و همچنین نیروی انسانی متخصص؛ با تولید آلومینیوم می‌توانیم وابستگی به نفت را کمتر کرده و با ایجاد ارزش افزوده، محصولی با درآمدزایی بیشتر در بازارهای جهانی عرضه کنیم و از این‌رو این شرکت در همان سال ثبت شده و اقدامات اولیه آن انجام شد.برای راه‌اندازی آلومینیوم جنوب مناقصه‌ای برگزار شد و چند شرکت از کشورهای چین، ایتالیا و آلمان در این مناقصه شرکت کردند اما در نهایت شرکت چینی با قیمتی مناسب‌تر برنده این مناقصه شده و قرار شد ۸۵ درصد این پروژه با فاینانس چین و ۱۵ درصد نیز از طریق بانک‌های اروپایی تامین مالی شود.
تحریم‌ها تا چه اندازه در روند ایجاد سالکو تاثیرگذار بود؟
درحال بازگشایی اعتبارات اسنادی بودیم که به تحریم‌ها برخوردیم و روند کار کند شد و شرکت چینی که برنده مناقصه شده بود دیگر تمایلی به ادامه کار با ما نداشت؛ از این رو رقیب دیگر او که در مناقصه شرکت کرده بود و آن هم شرکتی چینی بود به این پروژه پیوست. با تحریم تغییر عمده‌ای که شکل گرفت این بود که ۱۵ درصدی که مقرر شده بود بانک‌های اروپایی تامین کنند توسط سهامداران تامین شد.در سال ۱۳۹۴ که برجام به امضا رسید، فعالیت‌های این واحد از آذر ۱۳۹۴ به شکل رسمی دنبال شد. میزان سرمایه‌گذاری در این پروژه بیش از یک میلیارد دلار بود که ۸۵ درصد آن با فاینانس چینی انجام شده و به‌رغم اینکه با برگشت مجدد تحریم‌ها موفق به پرداخت وجوه پیمانکار چینی خود نشدیم اما تمامی تعهدات خود را انجام داده و پروژه را متوقف نکردند و باید راهی برای رفع این مشکل و پرداخت وجه پیمانکار چینی بیابیم.سالکو پروژه‌ای بزرگ و در حد ملی است و با تولید آلومینیوم در این واحد به یکی از قطب‌های تولید آلومینیوم در منطقه تبدیل می‌شویم. این پروژه به‌صورت EPCF منعقد شده و تعهدات پیمانکار از تامین مالی تا اجرا را در برداشت از همین رو تحریم‌ها باعث شد روند کار با تاخیر انجام شود اما به‌رغم تمامی مشکلات ناشی از تحریم‌ها این پروژه به بهره‌برداری رسید.
تجربیات پیشین شما در آلومینیوم ایران و المهدی در پیشبرد پروژه آلومینیوم جنوب موثر بود؟
بله، از آنجا‌که تجربه حضور در المهدی و آلومینیوم ایران را داشتم سعی شد نواقص طراحی آنها در سالکو مرتفع شود و همین‌طور هم شد و در آلومینیوم جنوب (سالکو) آن مشکلات را تجربه نخواهیم کرد.
برای تامین برق این واحد صنعتی با مشکل مواجه نیستید، شبهاتی در مورد تامین برق سالکو به‌صورت مداوم وجود دارد، لطفا توضیح دهید؟
برای تامین برق سالکو نیروگاهی درنظر گرفته شده و کار ساخت آن توسط یکی از سهامداران این شرکت در دست پیگیری است که به‌دلیل تحریم متوقف شد و از برق شبکه استفاده می‌کنیم. برای راه‌اندازی فاز نخست نیاز به ۵۲۰ مگاوات برق داریم که برای تامین آن از خطوط انتقال هزار مگاواتی عسلویه به لامرد اقدامات لازم انجام شده و از این خط ۲۰۰ مگاوات برق مورد نیاز سالکو تامین شده و ۳۲۰ مگاوات نیز از طریق برق عسلویه به فسا قرار است تامین شود که امیدواریم تا تیرماه این اتفاق بیفتد.درحال‌حاضر از ۲۵۸ دیگ یا سلول؛ ۸۶ دیگ تا پایان سال وارد مدار تولید می‌شود که برای این میزان هیچ مشکلی در تامین برق نیست و اگر تا پایان تیر ماه ۳۲۰ مگاوات برق به ما برسد بقیه دیگ‌ها نیز وارد مدار تولید می‌شوند.
آلومینیوم جنوب از چند بخش تشکیل شده است؟
این واحد صنعتی از ۴ بخش تشکیل شده؛ یکی رکتی فایر و بخش دیگر واحد احیا است که در این بخش با فعل و انفعالاتی که صورت می‌گیرد آلومینا تبدیل به آلومینیوم می‌شود.بخش دیگر آند‌سازی است که برای تولید آند نیاز به کک نفتی داریم که متاسفانه در داخل تولید نمی‌شود. البته بخش آند‌سازی شرکت هنوز فعال نشده گرچه ۹۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته‌ایم. درحال‌حاضر آند مورد نیاز تا راه‌اندازی کارخانه آند‌سازی تامین شده است. بخش دیگر و چهارم واحدی است که در آن مواد مذاب در انواع شمش، بیلت و اسلب تولید می‌شود.نکته‌ای که در این واحد صنعتی وجود دارد و آن را به یکی از منحصربه‌فردترین واحدهای تولیدی آلومینیوم مبدل کرده بهره‌گیری از بهترین سیستم‌های تصفیه گازها و بخارهای صنعتی است که باعث شده تولید آلومینیوم در این واحد صنعتی نسبت به استانداردهای روز دنیا نیز بالاتر باشد. بهره‌گیری از بهترین تکنولوژی ساخت در سالکو همچنین باعث شده برای تولید هر کیلو آلومینیوم در سالکو کمتر از ۱۳ کیلووات برق مصرف کنیم درحالی‌که استاندارد تولید بین ۱۳ تا ۱۵ کیلو وات است.
چشم‌انداز تولید آلومینیوم را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
آلومینیوم فلزی سبک است که در صنایع مختلف کاربرد دارد، از هواپیماسازی تا خودرو و مصرف آن نیز در دنیا رو به فزونی است و پس از فولاد بیشترین مصرف در دنیا را دارد و حدود ۶۳ میلیون تن در سال در دنیا آلومینیوم مصرف می‌شود که همواره میزان تقاضا برای آن بیشتر از میزان تولید بوده، بنابراین چشم‌انداز بازار این فلز مثبت ارزیابی می‌شود. درحال‌حاضر نیز بازارهای جذابی مانند ترکیه در منطقه قرار دارد که می‌تواند مشتری خوبی برای محصولاتمان باشد.سالکو در فاز نخست ۳۰۰ هزار تن و در ادامه با راه‌اندازی فاز دوم به ظرفیت سالانه یک میلیون تن می‌رسد که با توجه به اینکه مصرف داخل به‌طور متوسط سالانه ۳۰۰ هزار تن است باید فکری جدی برای حفظ بازارهای صادراتی داشته باشیم و سیاست‌گذاری‌ها در این بخش متمرکز بر صادرات و البته حمایت‌کننده باشد. برخی شایعات پیرامون افتتاح این واحد صنعتی و تداوم تولید وجود دارد. واحدهای آلومینیوم به یکباره وارد مدار تولید نمی‌شوند؛ در وهله نخست به‌صورت مرحله‌ای و با حجم اندک برای شناخت رفتار دیگ انجام می‌شود و سالکو نیز از این قاعده مستثنی نیست.در فاز نخست این واحد ۲۵۸ دیگ دارد که برای راه‌اندازی در وهله نخست ۸۶ دیگ در نظر گرفته شده که این میزان نیز در چند مرحله انجام خواهد شد و تمهیدات لازم برای تداوم تولید ۸۶ سلول از جمله تامین آند، آلومینا و برق با ظرفیت ۱۰۰ هزار تن اندیشیده شده است.
اسکله این واحد صنعتی چه زمانی آماده می‌شود؟
اسکله پارسیان که متولی ایجاد آن ایمیدرو یکی از سهامداران آلومینیوم جنوب بوده و برای ایجاد اسکله، قراردادی با شرکت پیمانکار منعقد کرده که آن هم به‌دلیل برخی مشکلات مالی با تاخیر مواجه شد اما درحال اجراست و ما در کنار این اسکله درحال ساخت سیلوها برای ذخیره‌سازی مواد اولیه هستیم و امیدواریم تا یک ماه آینده اسکله اختصاصی خود را تحویل بگیریم تا بتوانیم مابقی تجهیزات را نصب کنیم و با نصب این تجهیزات مواد اولیه و محصولات تولیدی سالکو از طریق نوار نقاله به اسکله منتقل می‌شود و به این ترتیب هزینه حمل نخواهیم نداشت.
شاید مطرح کردن آن زود باشد اما ایده‌ای برای طرح توسعه نیز دارید؟
برای تامین ماده اولیه یا آلومینا از سال‌های گذشته سازمان ایمیدرو به فکر ایجاد واحدی در منطقه ویژه پارسیان بوده است بنابراین قراردادی برای احداث یک واحد یک میلیون تنی در این منطقه منعقد شده است که شرکت سالکو نیز درگیر آن است. پترولیوم کک از دیگر مواد اولیه مورد نیاز است که برای تامین داخلی آن نیاز به مجوز وزارت نفت و خرید دانش فنی داریم. در صورت صدور مجوز وزارت نفت سایر مشکلات قابل حل است.احداث نیروگاه اختصاصی از دیگر برنامه‌های سالکو است که در صورت واگذاری توسط شرکت سرمایه‌گذاری غدیر(سهامدار اصلی سالکو) آن را دنبال می‌کنیم.برای توسعه صنایع پایین‌دستی نیز مذاکراتی با چند شرکت انجام شده تا آنها اقدام به احداث واحد صنعتی در جوار کارخانه آلومینیوم کنند. حدود نیمی از تولید مذاب این شرکت به صنایع پایین‌دستی آلومینیوم در جوار کارخانه اختصاص می‌یابد. همین‌جا لازم می‌دانم از زحمات دکتر ترکان، بنیان‌گذار شرکت و مستقیمی، مدیر عامل پیشین و نایب‌رئیس فعلی هیات‌مدیره به‌خاطر کار بزرگی که انجام دادند تشکر کنم.
