به گزارش «کالاخبر» اکنون بورس کالای ایران به‌عنوان محلی مطمئن و شفاف برای انواع معامله‌ها جایگاه واقعی خود را در بازار سرمایه و در نگاهی کلان در اقتصاد کشور به دست آورده است و معامله انواع محصولات نفتی و پتروشیمی در این بورس به‌طور منظم و شفاف در حال انجام است و با توجه به آمارهای موجود، حجم معامله‌ها در سال‌های اخیر افزایش یافته و رانت در برخی محصولات کاهش محسوسی را تجربه کرده است.بورس کالای ایران اکنون با عبور از ۱۱ سالگی، به‌عنوان نقطه وصل بخش بالادستی صنعت پتروشیمی با تولیدکنندگان پایین‌دستی به شمار می‌رود به‌طوری‌که هر هفته شاهد دادوستد حجم قابل توجهی از انواع محصولات پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی در این بورس هستیم. در این میان با توجه به اینکه عرضه محصولات در بورس کالا سبب حذف و کنار گذاشتن واسطه‌ها شده است، گاهی شاهد مقاومت‌هایی در مسیر توسعه فعالیت‌های این بورس هستیم که البته همواره با حمایت دولت و مجلس، برخی جریان‌ها در راستای تضعیف معاملات پتروشیمی‌ها در بورس کالا راه به جایی نبرده است.

ایجاد شفافیت و عدالت در صنعت پتروشیمی

در همین زمینه محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس به پیام پتروشیمی می‌گوید: امروز با مرور تجربه موفق بورس کالا در ایجاد شفافیت و عدالت در بازار کالاهای کشور، به وضوح مشخص است که با معاملات پتروشیمی در بورس، زمینه ضربه زدن به پایه‌های اقتصادی کشور کنار رفته و شفافیت بر مبادلات این صنعت با اهمیت حاکم شده است.رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: بورس کالا به دلیل ایجاد شفافیت در معاملات محصولات پتروشیمی، منافع عده‌ای را که موافق شفافیت نیستند، به خطر انداخته است و آنها هرازگاهی سعی دارند با نفوذ و استفاده از برخی ارتباطات، برگ بازار پتروشیمی را به سود منافع شخصی خودشان ورق بزنند که بدون شک موفق نخواهند شد.به گفته پورابراهیمی، از جمله دستاوردهای بورس کالا در طول حدود یک دهه‌ای که از آغاز محصولات پتروشیمی در آن می‌گذرد، کمک به تقویت بخش پایین‌دستی پتروشیمی با فراهم کردن بستر شفاف معاملات مواد اولیه بوده است.وی گفت: برای داشتن نگاهی دقیق‌تر به کارنامه بورس کالا در تأمین مواد اولیه بخش پایین‌دستی پتروشیمی سراغ شماری از فعالان این صنعت رفته‌ایم. آنها با وجود انتقاد از برخی ایرادات که در هر بازاری می‌تواند باشد، تصریح می‌کنند که شفافیت، نقطه قوت معاملات محصولات در بورس به شمار می‌رود که خارج از بورس، کمتر قابل مشاهده است.

نیاز به ابزارهای مالی در صنعت پتروشیمی

بیوک صحاف امین، رئیس هیات مدیره انجمن ملی پلاستیک نیز در گفت‌وگو با با پیام پتروشیمی با اشاره به شفافیت معاملات در بورس کالا، عنوان کرد: تولیدکنندگان بخش پایین‌دستی از عرضه این محصولات در بورس و شفافیت موجود در ساز و کار بورس کالا استقبال می‌کنند که البته باید تلاش شود اگر ضعفی در روند معاملات وجود دارد با هم اندیشی برطرف شود.وی به سابقه معاملات محصولات پتروشیمی پیش از ورود به بورس اشاره کرد و افزود: راه‌های مختلف فروش محصولات پتروشیمی که پیش از راه‌اندازی بورس کالا رواج داشت، دارای ابهامات زیادی بود، به‌طوری که مصرف‌کنندگان مطمئن نبودند که بتوانند به مواد اولیه مورد نظر به‌طور کامل و با قیمت مناسب دسترسی داشته باشند.رئیس هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان لوله و اتصالات پلی‌اتیلن گفت: پیش از راه‌اندازی بورس کالا، فروش مستقیم توسط خود مجتمع‌های بالادستی پتروشیمی به مصرف‌کنندگان پایین‌دستی حاکم بود اما این روند با ایرادات بسیاری همراه بود که واسطه‌های پرشمار، رابطه بازی و قیمت‌های غیرشفاف از جمله آنهاست.

صحاف امین تصریح کرد: سازوکار معاملات بورس کالا شفاف است و نوع، میزان و نام خریداران مشخص است؛ بنابراین به آسانی می‌توان پایش کرد که چه کسانی و به چه میزان محصولی را خریداری کرده‌اند و این در حالی است که چنین شفافیتی در هیچ بازار دیگری وجود ندارد.وی در ادامه بر لزوم توسعه ابزارهای معاملاتی در بورس تأکید کرد و گفت: امیدواریم بورس بتواند اقدامات لازم برای توسعه معاملات و بازارهای نوین مانند معاملات آتی محصولات پتروشیمی را راه‌اندازی کند. راه‌اندازی معاملات آتی برای مواد پتروشیمی می‌تواند ابزار مفیدی برای تامین مالی شرکت‌های پایین‌دستی باشد و کمک بزرگی به توسعه بخش پایین‌دستی پتروشیمی کند.بر اساس این گزارش، با توجه به جایگاه بورس کالا به‌عنوان قطب مبادلات محصولات پتروشیمی و افزایش سودآوری فروش و همچنین شفافیت بسیار بالای این شیوه معاملاتی در کنار تمایل دولت به تقویت واحدهای پایین‌دستی، توجه هرچه بیشتر و بهتر به این بازار رسمی بیش از پیش از سوی تحلیلگران توصیه می‌شود. کارشناسان اقتصادی اعتقاد دارند که بورس کالای ایران در مسیر رشد و تعالی خود قرار دارد و براساس سند جامع استراتژیک، آینده و جایگاه مناسبی برای آن در اقتصاد ملی قابل تصور است و با توجه به اینکه یکی از کارکردهای بازار سرمایه شفافیت آن است، بورس کالا به‌عنوان یکی از بورس‌های کشور، نقشی پررنگ در مبادلات کالاهای مختلف با محوریت نظام قیمت‌گذاری شفاف دارد.

امروز با توجه به اطمینان خریداران و فروشندگان از کارکرد مطمئن رینگ‌های مختلف بورس کالای ایران می‌توان گفت که این بورس به دلیل نظارت‌های موجود بورسی کاملا شفاف است. در این میان، نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که امکان معامله با روش‌های متنوع در قالب قراردادهای بلندمدت با شرایط مختلف در بورس کالا وجود دارد و اقتصاد ایران که در حال گذر از رکود است، با بهره‌گیری از روش‌های نوین معاملاتی می‌تواند به‌صورت شفاف گام در مسیر رشد بگذارد.در این میان باید درمورد کارکردهای بورس کالا در اقتصاد ملی از جمله کشف نرخ، مدیریت ریسک نوسانات قیمت، ایجاد فرصت سرمایه‌گذاری، تسهیل تجارت فیزیکی و تامین مالی گفت که اقدامات و فعالیت‌های انجام گرفته در بورس کالا به بهبود فضای کسب و کار، گسترش بازارهای مالی و هدایت بانک‌ها به سمت منابع تولید و همچنین گسترش صادرات و ارتقای ظرفیت‌های مالیاتی و نظام گمرکی می‌انجامد که از جمله اهداف اقتصادی مرتبط به شمار می‌رود.