تلاش برای اعتبارسنجی مشتریان

از سوی دیگر نوسان قیمت دلار به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم تاثیرات بسیاری بر بازارهای کالایی داشته و نوسانات غیرمنتظره‌ بسیاری را رقم زده است. هم‌اکنون بورس کالا در حال بررسی مسیرهایی است که بتواند اثر قیمت ارز و نوسان آن را بر نرخ‌ها در بازارهای کالایی پوشش دهد. بازارهای مشتقه از جمله بازارهایی است که سریع‌تر از سایر بازارهای کالایی نوسان قیمت ارز را نشان می‌دهد. همچنین بورس کالا در حال ارزیابی و بررسی شرایط معامله‌گرانی است که تجربه‌ معاملاتی بیشتری در این بازار داشته و از اعتبار بالاتری برخوردار هستند. این در حالی است که با توجه به دستورالعمل‌های رسمی و بالا بودن حجم معاملات مواد اولیه در هفته‌ها و ماه‌های گذشته انتظار رشد عرضه مخصوصا در صنایع فلزی و فولادی جدی ارزیابی می‌شود. این موارد در گفت‌و‌گوی «دنیای‌اقتصاد» با مدیرعامل بورس کالا بیش از پیش مورد بررسی قرار گرفته است.

دکتر حامد سلطانی‌نژاد در ابتدای این گفت‌و‌گو به بررسی مسیرهای توسعه در بورس کالا پرداخت و ضمن اشاره به بازار مشتقه عنوان کرد: هم‌اکنون در بورس کالا در حال بررسی دارایی‌های پایه‌  جدیدی هستیم که بتوان از آنها برای انعقاد قراردادهای مشتقه استفاده کرد. در این حوزه دو فاکتور مختلف مدنظر قرار گرفته است که یکی حضور دارایی پایه در بورس کالا بوده و دیگری تلاش بر انعقاد قراردادهایی بر اساس جداسازی قیمت ارز از نوسان قیمت‌هاست.

وی در ادامه عنوان کرد: درخصوص فاکتور اول تلاش داریم تا از خود ابزارهایی که در بورس کالا وجود دارد، مشتقه تعریف کنیم؛ مثلا بر واحدهای صندوق‌های سپرده‌ طلا در این چارچوب می‌توان ابزار مشتقه تعریف کرد. درخصوص فاکتور دوم تلاش بر این است تا ابزارهایی تعریف کنیم که در نوسان قیمت آنها نوسان قیمت ارز دخالت نداشته باشد. این رویکرد در مسیر بررسی قرار دارد، ولی در این چارچوب می‌توان از معاملات مشتقه اونس طلا یا زعفران به‌صورت ارزی مثلا با یورو استفاده کرد همان‌گونه که در بازارهای خارجی یا با رویکرد صادراتی قابل‌معامله است. البته از لحاظ مقرراتی این رویکرد باید بررسی‌های دقیق‌تری را شامل شود؛ اگرچه پتانسیل این شیوه‌  معاملاتی در مناطق آزاد مهیاتر است. با این شیوه‌  معاملاتی می‌توان به بازگشت ارز به سیستم بانکی امیدوار بود. مهم‌ترین ویژگی این شیوه‌  معاملاتی حذف فاکتور نوسانات ارز از قیمت‌های معامله است. البته این شیوه‌  معاملاتی هم‌اکنون در حال بررسی است، اما تلاش برای حذف اثر نوسان نرخ ارز بر قیمت‌ها مورد توجه قرار می‌گیرد. در این خصوص فعالان بازار می‌توانند نظرات خود را در رسانه‌ها مخابره کنند که در مسیر ترسیم چارچوب‌های معاملاتی موثر خواهد بود.

مدیرعامل بورس کالا در ادامه‌ این گفت‌و‌گو به شرکت‌های رتبه‌بندی اشاره و درخصوص اعتبارسنجی مشتریان عنوان کرد هم‌اکنون با شرکت‌های رتبه‌بندی همکاری‌هایی را آغاز کرده‌ایم که نتیجه‌  این تلاش‌ها می‌تواند در بحث رتبه‌بندی اعتباری کسانی که در بورس کالا تعهد دارند چه در بحث عرضه و چه در بحث تقاضا موثر واقع شود. هم‌اکنون اطلاعات بسیاری از معاملات پیشین بسیاری از مشتریان بورس کالا وجود دارد که به معنی وجود یک صندوق اطلاعاتی و دیتای تاریخی است و هم‌اکنون پرونده‌های منسجمی از عرضه‌کنندگان در اختیار داریم. اگر پروتکل و قرارداد همکاری با شرکت‌های اعتبارسنجی منعقد شود، می‌توان در زمینه‌  اشتراک اطلاعات در چارچوب قوانین و مقررات همکاری کرد. تجربه نشان می‌دهد که فرآیند اعتبارسنجی در بازارهای کالایی زودتر به نتیجه می‌رسد اگرچه درخصوص مشتریان جدید بحث‌ها متفاوت خواهد بود. انتظار داریم که رتبه‌بندی به‌صورت آزمایشی انجام شود و در صورت موفقیت معضل اعتبارسنجی فروشندگان و خریداران حل خواهد شد. در گذشته چون سابقه‌  عملیاتی گسترده‌ای در دسترس نبود، دشواری‌های بیشتری وجود داشت اما هم‌اکنون این شرایط تعدیل شده است. حال اگر اعتبارسنجی توسط شخص ثالث صورت بگیرد، شبهه‌های جانبی آن نیز از میان می‌رود.  دکتر حامد سلطانی‌نژاد در ادامه این گفت‌و‌گو به بازار زعفران اشاره و عنوان کرد: معاملات مختلف در حوزه‌های متنوع معاملاتی زعفران با قدرت ادامه پیدا خواهد کرد و در تلاش است تا مسیر توسعه این بازار با جدیت ادامه پیدا کند. به‌عنوان تقویت زیرساخت‌های این بازار در حال پذیرش مشتریان و عرضه‌کنندگان جدید هستیم و همچنین انبارهای جدیدی در مسیر پذیرش قرار دارد. همچنین برای تقویت زیرساخت‌های موردنیاز برای گسترش معاملات مشتقه در حال تلاش برای تقویت معاملات گواهی سپرده‌  زعفران در بورس کالا هستیم.  یکی دیگر از برنامه‌های توسعه‌ بازار مشتقه‌ زعفران آغاز به کار معاملات آتی پوشال زعفران که در گذشته نیز به آن اشاره شد. به همین دلیل مترصد راه‌اندازی معاملات گواهی سپرده پوشال هستیم که می‌تواند دورنمای بهتر و قوی‌تری از معاملات آتی پوشال را رقم بزند.

در پایان این گفت‌و‌گو دکتر حامد سلطانی‌نژاد در پاسخ به پرسش «دنیای‌اقتصاد» در مورد انتظار برای محصولاتی که مواد اولیه‌  آنها از بورس کالا خریداری شده و طبق دستورالعمل‌ها محصول تولیدی باید در بورس کالا عرضه شود عنوان داشت شاهد عرضه‌ گام‌به‌گام این گروه از محصولات در بورس کالا هستیم و به‌نظر می‌رسد در این چارچوب حجم عرضه‌ها از محصولات تولیدی در بورس کالا تقویت شود. روال عملکرد بورس کالا دستورالعمل‌های دولتی ازجمله دستورالعمل‌های ستاد تنظیم بازار است. البته اگر عرضه‌کنندگانی که ملزم به عرضه در بورس کالا هستند به هر دلیل از عرضه در این بازار خودداری کنند، این توانمندی وجود دارد که بورس کالا کد معاملاتی آنها را مسدود کند؛ یعنی پتانسیل خرید (یا فروش) جدید نداشته باشد و طبق موازین ادامه‌  فعالیت‌ها درخصوص این افراد صورت خواهد گرفت.  اهمیت گفت‌و‌گوی روز گذشته با مدیرعامل بورس کالا از این جهت برجسته‌تر است که بازار پس از یک التهاب قیمتی با اهرم رشد قیمت دلار وارد یک فاز کاهشی برای بازارهای فولاد و پلیمرها شده است و این رویکرد نشان می‌دهد که واقعیت‌های معاملات بر پایه‌ داده‌های بنیادین در بازار فارغ از جو روانی نوسان قیمت دلار در حال خودنمایی است و نشان می‌دهد برداشته شدن سقف مجاز قیمت‌ها رویکرد صحیحی در مسیر مدیریت بازار است. با توجه به این شرایط می‌توان به تقویت نقش بورس کالا در مدیریت بازارهای داخلی خوش‌بین بود و انتظار تعدیل قیمت‌ها در بورس کالا یا بازار داخلی دور از ذهن نیست اگرچه روال عمومی عرضه و تقاضاست که دورنمای قیمت‌ها را تعیین می‌کند.