اختصاص حقوق دولتی به زیرساخت‌های معدنی

نیاز به روز‌سازی فناوری معادن زیرزمینی

همچنین مهدی کرباسیان در این گردهمایی گفت: در افق ۱۴۰۴ نزدیک به ۱۶۰ میلیون تن سنگ‌آهن برای تولید فولاد نیاز داریم که این ظرفیت اینک حدود ۷۰ میلیون تن است و باید به بیش از ۲ برابر افزایش یابد. رئیس هیات عامل سازمان گسترش و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) تاکید کرد: نگرانی درباره کمبود سنگ‌آهن مورد نیاز به‌تدریج کمتر می‌شود، زیرا دولت به دنبال حمایت از معادن کوچک و متوسط بوده و کشور از نظر اکتشافات معدنی بکر مانده است. وی با اشاره به معدن طلای موته یادآوری کرد: با پشتیبانی از معادن کوچک، تولید این معدن از سالانه ۲۰۰ کیلوگرم در سال‌های گذشته به بیش از ۶۰۰ کیلوگرم در سال ۱۳۹۶ افزایش یافت. کرباسیان تصریح کرد: در سال‌های گذشته معدن جزو اولویت‌های اقتصادی کشور نبود اما ایمیدرو برنامه اکتشاف در پهنه‌ای به وسعت ۲۵۰ هزار کیلومتر مربع را کلید زد و ۱۵ محدوده معدنی آن را مشخص کرد که با استقبال بخش خصوصی همراه شده است. معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت به صادرات ۶ میلیون تنی کنسانتره در سال ۱۳۹۶ اشاره کرد و آن را نشان دهنده توجه به مقوله فرآوری برشمرد. وی همچنین تشکیل کنسرسیوم اکتشافی از سوی شرکت‌های بزرگ معدنی و صنایع معدنی کشور را خواستار شد و گفت: دولت از این امر مهم حمایت می‌کند. کرباسیان ادامه داد: متاسفانه حقوق دولتی معادن در زیرساخت‌های مورد نیاز این حوزه هزینه نمی‌شود، در حالی که توسعه زیرساخت‌ها و تامین ماشین آلات معدنی بسیار مهم است.

استفاده ابزاری از مقررات معدنی

رئیس انجمن سنگ‌آهن ایران در این مراسم با اشاره به نقش معدن در اقتصاد ایران افزود: نقش معدن در اقتصاد ایران قابل چشم پوشی نیست، اما ما را به خام فروشی، حراج منابع طبیعی و تخریب محیط زیست متهم می‌کنند و همین مسائل مبنای قانون‌گذاری‌های محدودکننده فراروی بخش معدن می‌شود. به گفته مهرداد اکبریان، فقط سه دهم درصد از مساحت کشور جزو عرصه‌های معدنی است اما از مقررات معدنی استفاده ابزاری می‌شود. وی تاکید کرد: باید اجازه دهیم بخش‌خصوصی وارد عرصه تولید شود.اکبریان بیان کرد: امروز صادرات سنگ‌آهن موضوعیت خود را از دست داده اما دولت در عمل به دنبال وضع عوارض و مالیات است و باید این موانع از پیش پای بخش خصوصی و معدن برداشته شود. وی گفت: تولید هر تن فولاد به استفاده از سه تن سنگ‌آهن نیازمند است اما برای توسعه سنگ‌آهن کشور هیچ برنامه‌ای نداریم. رئیس انجمن سنگ‌آهن ایران، تشکیل ستاد زنجیره فولاد را یکی از اقدام‌های بسیار خوب دولت یازدهم برشمرد و تصریح کرد: امروز به بازتعریف مفاهیم واردات، صادرات، مزیت اقتصادی و غیره نیازمندیم تا دامن بخش خصوصی را از اتهام‌های ناروا پیرایش کنیم. وی ادامه داد: امروز اقتصاد ایران مانند زمان برنامه‌های سوم و چهارم به تحولات مبنایی نیاز دارد و محتوای این تحولات باید بازتعریف مفاهیمی باشد که در سالیان متمادی تعریف نادرست آنها مبنای تاختن به بخش خصوصی قرار گرفت.

توسعه فولاد همگام با توسعه معادن نیست

در ادامه قدیر قیافه؛عضو هیات مدیره انجمن سنگ‌آهن ایران - نیز موضوع واردات سنگ‌آهن را چندان دور از ذهن ندانست و با انتقاد از طرح تولید ۵۵ میلیون تن فولاد تا سال ۱۴۰۴ آن را حاصل تصمیمات اشتباه وزیر صنعت، معدن و تجارت دولت‌دهم دانست و اظهار کرد: قطعا در آینده نزدیک در تامین سنگ‌آهن به مشکل بر می‌خوریم و باید بدانیم که واردات سنگ‌آهن تابو نیست چنان که ایران در سال‌های نه چندان دور هم واردات کنسانتره و سنگ‌آهن را داشته است. همچنین پروفسور مرتضی اوصانلو در این مراسم گفت:ایران در بین ۱۲ کشور عمده تولیدکننده سنگ‌آهن در رتبه ۱۰ قرار دارد و در میان تولیدکنندگانی که ذخایر سنگ‌آهن را در اختیار دارند، رتبه یازدهم را به خود اختصاص داده است. وی ادامه داد: این ماده اولیه بسیاری از نیازهای امروز بشر را تامین می‌کند. به‌عنوان نمونه زمانی که نوزاد در سال ۲۰۱۶ متولد شده سالانه به میزان ۱۲۱ کیلوگرم سنگ‌آهن مصرف می‌کند و طی ۸۰ سال عمر نزدیک به ۶/ ۹ تن سنگ‌آهن مصرف خواهد کرد.  اوصانلو افزود: رشد جمعیت در جهان تا سال ۲۰۳۰ به بیش از ۸ میلیارد نفر می‌رسد که بخش عمده‌ای از این جمعیت مربوط به آفریقا و آسیا خواهد بود. همچنین بیش از ۶۰ درصد جمعیت جهان شهر‌نشین خواهند بود. از طرفی با توجه به آماری که برای استفاده از سنگ‌آهن در جهان وجود دارد باید میزان تولید و استخراج سنگ‌آهن افزایش یابد. به گفته وی، ایران در بین ۱۲ کشور عمده تولیدکننده سنگ‌آهن در رتبه ۱۰ قرار دارد و در میان تولیدکنندگانی که ذخایر سنگ‌آهن را در اختیار دارند، رتبه یازدهم را به خود اختصاص داده است. حال ایران برای رسیدن به اهداف چشم‌انداز برای تولید ۵۵ میلیون تن فولاد نیازمند سنگ‌آهن است و لازم است که میزان تولید خود را افزایش دهد. یکی از راهکارها این است که ۱۰ معدن با ظرفیت ۱۰میلیون تن راه‌اندازی کنیم که این اتفاق نیز خود به ۱۵ سال زمان نیاز دارد. راهکار دیگر نیز واردات سنگ‌آهن است.

حضور جدی‌تر سنگ‌آهن در بورس کالا

حامد سلطانی نژاد، مدیرعامل بورس کالای ایران در این همایش، ظرفیت‌های بورس کالا در رونق تجارت سنگ‌آهن ایران را تشریح کرد و گفت: با تلاش‌هایی که صورت گرفته، قرار است سنگ‌آهن به‌عنوان کالایی که در اقتصاد ایران اثرگذار است، در بورس کالا کشف قیمت شود و به سمت فضای بازاری سوق پیدا کند. سلطانی نژاد، معاملات سنگ‌آهن در بورس‌های کالایی جهان را مورد بررسی قرار داد و اظهار کرد: بررسی روند قیمتی سنگ‌آهن در بازارهای جهانی طی ۴۰ سال گذشته نشان می‌دهد که بهای این محصول از حدود سال ۲۰۰۰ میلادی از یک روند پایدار خارج شده و با نوسانات قیمتی شدیدی رو‌به‌رو شده است. وی به ابزارهای معاملاتی بورس کالای ایران نیز اشاره کرد و در تشریح انواع روش‌های معاملاتی در بازار فیزیکی گفت: در بازار معاملات کالاهای فیزیکی می‌توان از ۶ روش مختلف معاملات نقدی، سلف، نسیه، کشف پریمیوم، تهاتر و پیمان آتی استفاده کرد که از میان آنها معاملات تهاتر و پیمان آتی هنوز در بورس کالا راه‌اندازی نشده است. وی ضمن تشریح مزیت و نحوه انجام معامله و فرآیند تسویه هر کدام از روش‌های معاملاتی در بازار فیزیکی بورس کالا، از امکان بهره‌گیری از قراردادهای بلندمدت برای صنعت سنگ‌آهن سخن گفت و اظهار کرد: قراردادهای آتی خاص و کشف پریمیوم ابزارهای پوشش ریسک برای رفع نگرانی عرضه‌کنندگان و خریداران درخصوص امکان فروش محصول خود یا امکان تامین کالای مورد نیاز خود برای چند مقطع زمانی مشخص در آینده هستند که بر مبنای آنها می‌توان قراردادهای بلندمدت منعقد کرد. سلطانی نژاد با اشاره به ابزارهای معاملاتی بورس کالای ایران در بازار مالی، به بیان ویژگی‌ها و فرآیند تسویه آنها پرداخت و گفت: در بازار مالی بورس کالای ایران، در حال حاضر اوراق سلف موازی استاندارد، صندوق کالایی و گواهی سپرده کالایی استفاده می‌شود و دو ابزار اوراق خرید دین و حق امتیاز از دیگر ابزارهای مالی طراحی شده در بورس کالای ایران می‌باشد که هنوز راه‌اندازی نشده است.