جانشین لاگارد در صندوق بین‌المللی پول

عوامل متعددی در تعیین جانشین لاگارد تاثیرگذار هستند؛ عواملی که می‌توانند بر سنت ۷۳ ساله انتخاب رئیس اروپایی خط پایان بکشند یا عمر و دوام این سنت را طولانی‌تر کنند. آیا رشد اقتصادی کشورهای آسیای شرقی و رشد بازارهای نوظهور می‌تواند منجر به افزایش فشار برای تعیین رئیس آسیایی در این نهاد شود؟ آیا ایالات متحده با توجه به تحرکات اخیر ترامپ در این باره، می‌تواند با شکستن این سنت، رئیسی آمریکایی را بر این صندلی بنشاند؟ گفت‌وگوها و رایزنی‌ها برای تعیین جانشین لاگارد آغاز شده است؛ نام‌هایی گوناگون با ملیت‌های مختلف به‌عنوان نامزد ریاست بر این نهاد مالی بین‌المللی به گوش می‌رسد. با اینکه هنوز لیستی رسمی از کاندیداهای مورد نظر کشورهای اروپایی منتشر نشده است، اما بعد از گفت‌وگوی وزرای اقتصاد و دارایی کشورهای اروپایی، نام‌های مختلفی از لیست اولیه مورد نظر این کشورها به چشم می‌خورد. جرون دایسلبلوم وزیر سابق دارایی هلند و رئیس سابق «گروه یورو» که متشکل از ۱۹ وزیر دارایی حوزه یورو است، یکی از نام‌های مطرح شده برای جانشینی لاگارد است. ماریو سنتنو وزیر دارایی پرتغال و رئیس کنونی گروه یورو، کاندیدای احتمالی پرتغالی‌ها برای رسیدن به ریاست صندوق است. منابع معتبر از نادیا کالوینو وزیر دارایی اسپانیا نیز که در روزهای اولیه منتشر شدن خبر پایان کار لاگارد در صندوق بر اروپایی بودن رئیس بعدی IMF تاکید کرده بود، به‌عنوان کاندیدای اسپانیایی نام می‌برند.‌ اولی رِن رئیس بانک مرکزی فنلاند و کریستالینا جورجیوای بلغارستانی مدیر اجرایی گروه بانک جهانی از دیگر نام‌های مطرح شده برای جانشینی لاگارد هستند. طبق نظر برخی از مقامات اروپایی و برای بیشتر شدن شانس ادامه ریاست اروپایی‌ها، با توجه به ضرب الاجل صندوق برای تعیین کاندیدای مورد نظر کشورها، کشورهای اروپایی باید بر سر یک کاندیدای متحد به توافق برسند. اما در این بین نام‌هایی از غیرحوزه یورو نیز مطرح هستند.

تارمان شان‌موگاراتنام یکی از نام‌های مطرح شده برای جانشینی لاگارد در صندوق است. او از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۴ ریاست کمیته بین‌المللی مالی و پولی را در صندوق بین‌المللی پول بر عهده داشت. او در سال ۲۰۱۹ به‌عنوان وزیر ارشد سنگاپور انتخاب شد. بسیاری از تحلیلگران انتخاب شان‌موگاراتنام را همراه با حمایت‌های بین‌المللی می‌دانند. با توجه به آسیایی بودن او، و با توجه به همکاری زیاد صندوق و کشورهای آسیایی و بازارهای نوظهور، این گزینه احتمالا مورد حمایت کشورهای آسیایی واقع شود.

مارک کارنی رئیس سابق بانک مرکزی انگلیس از دیگر نام‌های مطرح‌شده برای ریاست در صندوق است. مارک کارنی شهروند بریتانیا، ایرلند و کانادا است. با توجه به احتمال جدایی انگلیس از اتحادیه اروپا، مشخص نیست که ریاست کارنی بر صندوق بین‌المللی پول بتواند، انتظار اعضای اتحادیه را برای ریاست یک اروپایی برآورده کند یا نه. با توجه به اینکه کارنی علاوه بر بریتانیا، تابعیت دو کشور دیگر را نیز دارا است، او می‌تواند هم از طرف کشور اروپایی دیگری به جز انگلیس و هم به‌عنوان نامزدی غیر اروپایی پا به این عرصه بگذارد؛ مسیر رسیدن به ریاست کارنی، بستگی به مذاکرات وزرای اقتصادی اروپا نیز دارد.

آگوستین کارستنس نیز یکی دیگر از نامزدهای غیر اروپایی است که نام او به‌عنوان جانشین احتمالی لاگارد به گوش می‌رسد. کارستنس که از سال ۲۰۱۰ به مدت ۷ سال ریاست بانک مرکزی مکزیک را بر عهده داشته است، شهروند مکزیک است. کارستنس در سال ۲۰۱۱ به همراه لاگارد یکی از دو کاندیدای نهایی برای تصدی ریاست صندوق بین‌المللی پول بود.محمد العریان مدیر اجرایی سابق شرکت مدیریت سرمایه‎گذاری بین‌المللی PIMCO از دیگر نام‌های مطرح شده برای جانشینی لاگارد است. العریان نیز تابعیتی مصری- آمریکایی دارد.

رایزنی‌ها

زمانی که کرسی رهبری بانک جهانی خالی شد، ترامپ در به ریاست رسیدن دیوید مالپاس نقشی اساسی بازی کرد. اما به نظر می‌رسد ترامپ برای انجام کاری مشابه در صندوق، با توجه به مقاومت‌ اروپایی‌ها، کار سختی پیش رو دارد. اگر آمریکایی‌ها موفق به انتخاب جانشینی آمریکایی برای لاگارد نشوند، می‌توان انتظار انتصاب مجدد یک اروپایی را داشت؛ با توجه به اینکه اروپایی‌ها سهم رای بیشتری نسبت به آمریکا دارند، این اتفاق دور از ذهن نیست.

در همین راستا وزرای اقتصاد و دارایی حوزه یورو، گفت‌وگوهایی را در بروکسل ترتیب داده‌اند. در حاشیه این گفت‌وگوها وزرای اسپانیا و فرانسه نیز بر اروپایی بودن جانشین لاگارد تاکید کرده‌اند. برونو لومر وزیر اقتصاد و دارایی فرانسه در راستای تاکید بر انتخاب جانشین لاگارد گفت: «آن چیزی که ما در فرانسه خواستار آن هستیم، اعلام نماینده واحد از طرف اتحادیه اروپاست. همچنین ما نیازمند یک تصمیم سریع در این مورد هستیم.»

رئیس صندوق بین‌المللی پول توسط ۲۴ عضو هیات اجرایی که نماینده ۱۸۹ کشور عضو هستند انتخاب می‌شود. انتصاب رئیس صندوق بین‌المللی پول معمولا با اجماع تعیین می‌شود. تمام روسای صندوق بین‌المللی پول از بدو تاسیس تاکنون از کشورهای اروپایی بوده‌اند، و فرانسه با پنج رئیس بیشترین سهم را در این بین داشته‌ است. نکته جالب اینکه مدت زمان ریاست مدیران فرانسوی نیز به‌طور میانگین بیشتر از مدیران دیگر کشورهای اروپایی بوده است. به‌طور کلی فرانسوی‌ها ۴۳ سال بر صندوق بین‌المللی پول ریاست کرده‌اند، یعنی حدود ۶۰ درصد از کل عمر صندوق بین‌المللی پول.

 چالش‌های رئیس جدید

صندوق بین‌المللی پول، که معمولا با نام «صندوق» نیز شناخته می‌شود، نهادی بین‌المللی مستقر در واشنگتن است. تسهیل همکاری‌های پولی بین‌المللی، حفظ ثبات مالی، تسهیل تجارت بین‌المللی، بهبود وضعیت اشتغال، رشد اقتصادی پایدار و کاهش فقر در سراسر جهان از جمله ماموریت‌های این نهاد است.در همین راستا، این نهاد به کشورهایی که در حال تقلا برای جبران تعهدات بدهی‌شان هستند، وام می‌دهد. به دلیل اینکه حیطه وظایف صندوق هم‌پوشانی زیادی با اقتصاد‌های نوظهور دارد، همواره پیشنهادهایی مبنی بر انتخاب رئیس غیر آمریکایی و غیر اروپایی برای این نهاد وجود دارد. موضوعی که تا به‌حال محقق نشده است.

در حالی رئیس جدید در هفته‌های آتی باید کار خود را آغاز کند، که اقدامات ترامپ بر ضد روند جهانی‌سازی و بالاگرفتن منازعات تعرفه‌ای از مشخصات دوره‌ کنونی اتمسفر اقتصاد جهان است. شرایطی که مغایر با ماموریت‌های این سازمان است، و مشروعیت این سازمان را تهدید می‌کند. رئیس جدید باید تلاش خود را برای حفظ مشروعیت و تاثیرگذاری این نهاد به کار گیرد. این در شرایطی است که چندجانبه‌گرایی و جهانی‌سازی، تحت تاثیر جنگ‌های تعرفه‌ای و تغییرات اتحادهای ژئوپلیتیک، بیش از پیش تضعیف شده‌اند.

بی‌اطمینانی اقتصادهای نوظهور به این نهاد مالی را نیز باید به سیاهه عواملی که اعتبار صندوق را تهدید می‌کنند افزود. رئیس بعدی همچنین، چالش‌های متعددی از جمله مواجهه با مشکلات اقتصادی در آرژانتین، ونزوئلا و ترکیه را پیش رو دارد.

Untitled-1

 

فرصت ایران از جانشین لاگارد