سیگنال ترامپ به جنگ ارزی

آمریکا دور جدید تعرفه‌های گمرکی خود را علیه واردات چینی به اجرا درآورد و چین نیز چاره دیگری جز مقابله به مثل با شدت مشابه علیه آمریکا برای خود متصور نشد. آنچه آمریکا در این بخش وارد لیست بلندبالای تعرفه‌گذاری خود کرده است، با وضع نرخ تعرفه ۲۵ درصدی بر مجموعه کالاهای چینی به ارزش ۱۶ میلیارد دلار به ثبت رسید. این اقدام مربوط به بخش دوم تعرفه‌گذاری ۵۰ میلیارد دلاری بر کالاهای وارداتی از چین است که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا آن را از اواسط ماه ژوئن اعلام کرده بود. بخش اول این طرح شامل اعمال تعرفه بر ۳۴ میلیارد دلار محصولات وارداتی چین بود که از سوی واشنگتن اعمال شده بود. گزارش رسانه‌های رسمی چین نشان می‌دهد مقام‌های دولتی بلافاصله واکنش خود را با وضع تعرفه‌های ۲۵ درصدی بر واردات آمریکایی به ارزش ۱۶ میلیارد دلار بروز داده‌اند؛ بنابراین چین کماکان نسبت به مقابله جبهه شرق با واشنگتن مصمم است. وزارت بازرگانی چین اقدام آمریکا را نقض آشکار قوانین سازمان تجارت جهانی خواند و اعلام کرد که علیه این اقدام نزد این سازمان شکایت خواهد کرد. تعرفه‌های چینی تولیدات فولاد و آلومینیوم آمریکا همچنین موتورسیکلت‌های نمادین هارلی دیویدسون را نشانه گرفته است. علاوه‌بر این، کامیون‌های بارافکن، آسفالت و صدها اقلام وارداتی تولید آمریکایی نیز در لیست جدید گنجانده شده است. تعرفه‌های آمریکا نیز شامل قطعات الکترونیکی، ماشین‌آلات، مواد شیمیایی، کالاهای پلاستیکی و موتورسیکلت‌های وارداتی از چین می‌شود. دونالد ترامپ که از کسری نامتعادل تراز مبادلات تجاری آمریکا با چین ناراضی است. وی پیش‌تر نیز در مبارزات انتخاباتی خود اعلام کرده بود، این وضعیت را تغییر خواهد داد. براساس داده‌های رسمی، این کشور در سال گذشته بیش از ۵۰۵ میلیارد دلار از چین کالا وارد کرده اما کمتر از ۱۳۰ میلیارد دلار از صادراتش به چین ارسال شده بود؛ بنابراین کسری مبادلات تجاری بین دو کشور حدود ۳۷۵ میلیارد دلار برآورد می‌شود. ترامپ بر این باور است که آمریکا در چندین جبهه، از جمله در سیاست تجاری و پولی مورد سوءاستفاده قرار گرفته است. او چین و چند کشور دیگر را به عدم حمایت از کالاهای صادراتی آمریکا متهم کرده و آن‌ها را مسوول رکود و بیکاری در برخی صنایع آمریکایی می‌داند. ترامپ با همین استدلال، افزایش تعرفه گمرکی را اقدام موجهی برای مقابله با این وضعیت و همچنین جلوگیری از تداوم سرقت مالکیت معنوی کالاهای آمریکایی از سوی چین عنوان می‌کند.

پیام انتقادات ترامپ

جدیدترین انتقاد دونالد ترامپ از عملکرد فدرال رزرو آمریکا به ریاست جرومی پاول، منجر به نزول شاخص دلار به کف ۲ هفته‌ای شد. به این ترتیب، تضعیف دلار با ثبت طولانی‌ترین دوره بازدهی منفی متوالی در دو سال گذشته همراه شده است. دونالد ترامپ دوشنبه شب در مصاحبه خود اظهار کرد که با روند تصمیمات فدرال رزرو به‌ویژه تصمیماتی که منجر به افزایش نرخ بهره می‌شوند موافق نیست و انقباض پرشتاب وی را نگران خواهد کرد. دیری نگذشت که نگرانی دونالد ترامپ به انتقاد از فدرال رزرو تبدیل شد. شاخص دلار روز چهارشنبه و در واکنش به انتقاد ترامپ بدترین روز خود را در ماه جاری میلادی تجربه کرد. این شاخص که ارز آمریکا را در برابر یک سبد وزن‌دار از ارزهای معتبر بین‌المللی می‌سنجد، تا کف ۱۵/ ۹۵ واحدی نزول کرد. آخرین باری که شاخص دلار ۶ روز پیاپی را با بازدهی منفی پشت سر گذاشته بود به ماه مه سال ۲۰۱۶ میلادی باز می‌گشت؛ اما در چند روز گذشته این رکورد جابه‌جا شد. در هر صورت شاخص دلار با فراز و نشیب‌هایی که داشت، حدود ۶/ ۱ درصد نسبت به پیک هفته گذشته خود افت کرد.

انتقادات دونالد ترامپ از سیاست‌گذاری پولی در زمانی که جنگ تجاری در حال رخ دادن است و چین با استفاده از ابزار پولی و مالی، برنامه‌ تضعیف یوآن در برابر دلار را دنبال می‌کند، نیروهای فعال در بازار را دچار اعوجاج و چرخش خواهد کرد. یکی از مهم‌ترین این نیروها سیاست پولی فدرال رزرو است. تقویت شاخص دلار به واسطه رویکرد افزایش نرخ بهره هدف از سوی فدرال رزرو با انتقاد رئیس‌جمهوری ایالات‌متحده تاثیر حمایت‌گرانه خود از شاخص را از دست داد. علاوه‌بر این ارز‌هایی که از ابتدای سال ۲۰۱۸ به پادشاهی دلار عادت کرده بودند و روند نزولی برایشان معمولی شده بود، یکی پس از دیگری روند صعودی خود را کلید زدند. در حالی که شاخص دلار به سوی سطح ۹۵ واحدی عقب‌نشینی می‌کرد، یورو پنج دهم درصد رشد داشت و در برابر دلار به نرخ برابری ۲۸/ ۱ رسید. پوند انگلستان که در سراشیبی شدیدی قرار گرفته بود نیز ۵دهم درصد نسبت به دلار تقویت شد. شاید مهم‌ترین بازگشت در بازار جهانی ارز به گروه نوظهور‌ها اختصاص داشته باشد. ارز اکثر بازارهای نوظهور در چند ماه اخیر به شدت تضعیف شده بود؛ اما با عقب‌نشینی شاخص دلار شاخص ام‌اس‌آی که مربوط به عملکرد ارزی بازارهای نوظهور است بالغ‌بر ۵دهم درصد رشد روزانه را تجربه کرد. نکته قابل‌توجه در تحولات ارزی اخیر همزمانی ابراز دو انتقاد از سوی دونالد ترامپ است. اولین انتقاد به شتاب انقباضی فدرال رزرو مربوط می‌شود و دومین انتقاد به دستکاری تعمدی نرخ ارز از سوی چین و اتحادیه اروپا. آنچه از انتقادات اخیر می‌توان برداشت کرد تصمیم واشنگتن مبنی‌بر مقابله با سلاح ارزی با چین در نبرد اقتصادی بین دو کشور است. انتقادات جدید ترامپ، دومین سیگنالی به‌شمار می‌رود که نشانه‌های تغییر سیاست کاخ سفید و چرخش از هدف دلار قوی به تضعیف شاخص دلار را مخابره می‌کند.