لیر همچنان در بحران غوطه‌ور است
تکانه سیاسی‌تجاری در بازارها
در این میان، حواشی مربوط به دیدار دونالد ترامپ و رهبر کره شمالی، تهدیدات تعرفه‌گذاری مربوط به خودروسازی و مذاکرات تجاری چین و آمریکا تاثیر قابل‌توجهی بر روند بازارهای جهانی ثبت کردند. برآیند تحولات سیاسی این هفته، منجر به تغییر موقعیت سرمایه‌گذاران به‌سوی بازارهای امن شد. نشانه‌های این تغییر استراتژی از تقویت ارزش طلا و ین ژاپن به عنوان ذخایر پرتقاضا در وضعیت نابسامان سیاسی مشخص است. در ابتدای هفته جاری، تیم مذاکره کننده تجاری که از واشنگتن به چین رفته بود، خبر از توافق تجاری میان ۲ ابرقدرت اقتصادی داد و بخشی از نگرانی‌ها درباره وقوع جنگ تجاری را از میان برد؛ اما کاهش ریسک نبرد اقتصادی چندان دوام نیافت و اظهارات رئیس‌جمهوری آمریکا در خصوص کارشکنی طرف آسیایی اولین خشت بنای نااطمینانی را در بازارها گذاشت. در واقع، سیگنال آتش‌بس جنگ تجاری ماندگاری زیادی نداشت و در ادامه نیز به کل محو شد.
برگ جدید کتاب جنگ تجاری ترامپ
درحالی‌که برخی از مقامات تجاری چین و آمریکا از فروکش شعله‌های نبرد تجاری خبر داده بودند؛ ترامپ موضع ناموزون کاخ سفید را با محول کردن ماموریت جدید به «ویلبر راس»، وزیر بازرگانی ایالات‌متحده روشن کرد. ترامپ دستور بررسی وضع تعرفه بر واردات انواع خودرو و قطعات وسایل موتوری را اعلام کرد. کاخ سفید سناریویی شبیه به پیش درآمد اعمال تعرفه بر واردات فولاد و آلومینیوم به راه انداخت که واکنش اتحادیه اروپا، ژاپن، چین، مکزیک، کانادا و برخی دیگر از صادرکنندگان محصولات موتوری به آمریکا را به دنبال خواهد داشت. با اینکه مذاکرات مبنی بر معافیت برخی کشورها از تعرفه‌های پیشین هنوز در حال پیگیری بود و جوهر قلم تعرفه‌گذاری بر فولاد و آلومینیوم خشک نشده، خودروسازان و موتورسازان خارجی را نیز هدف قرار داد. استراتژی که دولت آمریکا از طریق بند ۲۳۲ که مربوط به بخش امنیت ملی آمریکا است، برای وضع تعرفه بر خودروها استفاده کرده است، از سویی کارشناسان اتحادیه اروپا که کشورهایشان با وضع تعرفه‌های جدید باید هزینه گزافی بپردازند، کنایه زده‌اند: «چه کسی واردات خودروها را تهدیدی برای امنیت ملی ایالات‌متحده می‌داند؟ این استراتژی به وضوح حمایت گرایی صرف است». راه اندازی تیم تحقیق درباره بخش ۲۳۲ لزوما به اعمال تعرفه‌ها نمی‌انجامد. تحقیقات چند ماه زمان می‌برد و پس از آن نیز به رئیس‌جمهوری ارائه می‌شوند. در مورد تعرفه‌های فولادی و آلومینیومی، تقریبا یک سال تا اعلان رسمی و اجرایی شدن زمان صرف شد. با این حال، شرکت‌ها و کشورها همچنان به دنبال مذاکره برای مستثنی‌شدن احتمالی خواهند بود. اتحادیه اروپا، کانادا و مکزیک همگی در شرف انقضای قرارداد تجاری پیشین خود با آمریکا هستند که در روز یکم ماه ژوئیه (تنها یک هفته دیگر) به پایان می‌رسد. ایالات‌متحده در سال جاری میلادی ۲۷/ ۸ میلیون اتومبیل و وسایل نقلیه سبک به ارزش ۷/ ۱۹۱ میلیارد دلار وارد کرده است. بالغ بر نیمی از این اتومبیل‌ها (۲۷/ ۴ میلیون دستگاه) از طرف دیگر اعضای موافقت‌نامه تجارت آزاد آمریکای شمالی و به ویژه مکزیک و کانادا آمده است. استفاده از بند قانونی ۲۳۲ برای وضع تعرفه بر فولاد و آلومینیوم در حال حاضر یکی از انتقادات شدید سازمان تجارت جهانی است. «لوئیس دلا کال»، کارشناس بین‌المللی اقتصاد و تجارت که در مکزیک بخشی از تیم مذاکره اصلی «نفتا» بود، استفاده از این بند قانونی برای خودروها را غیرممکن خطاب کرد. استفاده از این بخش قانون، چالش دیگری برای مقررات سازمان تجارت جهانی به همراه خواهد داشت. «بخش ۲۳۲» شامل موارد استثنایی امنیت ملی است که به ندرت مورد استفاده قرار می‌گیرد و اجازه می‌دهد تا اعضا موانع تجاری خود را در شرایط اضطراری کنار بزنند. معافیت امنیت ملی یک امتیاز برای استفاده در صورت بروز جنگ است؛ اما ترامپ به‌دلیل کدام تهدید از سوی ماشین‌های وارداتی خواهان استفاده از آن است؟
آخرین اغتشاش ترامپ در بازارها
فتح دیرهنگام مرز روانی: قیمت طلای جهانی در پی لغو قرار ملاقات ۲۲ خرداد میان دونالد ترامپ و کیم جونگ اون، عرصه را آماده دید و بلافاصله از مرز روانی ۱۳۰۰ دلاری عبور کرد. در ادامه با عقب نشستن محدود شاخص دلار، فلز زرد تا ۱۳۰۵ دلار نیز معامله شد. دیروز نیز با نوسانات کم دامنه سعی کرد بالای مرز حیاتی ماه‌های اخیر باقی بماند. طلا در نهایت تا ساعت ۶ بعد از ظهر جمعه به خوبی جایگاه خود را حفظ کرد و با قیمت ۱۳۰۷ دلاری نیز معامله شد.
لرزه ترامپی در وال‌استریت: شاخص میانگین صنعتی داوجونز بلافاصله پس از خبر لغو ملاقات ترامپ-اون، وارد کانال کاهشی شد و ظرف ۲ ساعت نزدیک به یک درصد فروریخت. شاخص‌های دیگر وال‌استریت مانند S&P۵۰۰ و نزدک نیز بین نیم تا یک درصد افت کردند. شاخص نوسان سنج بازار سهام آمریکا نیز از زیر ۱۰ واحد به بالای ۱۵ واحد نیز رسید که از التهاب بازار حکایت داشت. جو روانی حاصل از برهم خوردن برنامه دیدار دونالد ترامپ و کیم جونگ اون منجر به ریزش بازارهای آمریکا شد. این جو در ساعات بعدی اندکی تعدیل خواهد شد؛ تا عصر جمعه، شاخص‌ها بخشی از ریزش خود را جبران کردند، اما نتوانستند وارد محدوده مثبت شوند.
سقوط لیر با جادوی کلمات اردوغان
درحالی‌که بازارهای آسیایی، اروپایی و آمریکایی به تنش‌های سیاسی-تجاری بین‌المللی واکنش نشان می‌دادند، در ترکیه وجه تشابه تحولات سیاسی بود اما نه با دغدغه بین‌المللی. ارزش لیر ترکیه در برابر دلار آمریکا ظرف یک ماه اخیر یک‌پنجم شده است. دخالت اردوغان در امور بانک مرکزی عامل اصلی سقوط این هفته پول ملی ترکیه محسوب می‌شود. البته سکوت نهاد پولی در برابر تضعیف لیر نیز مزید بر علت شده بود. دیشب بانک مرکزی ترکیه تنها یکی از انواع نرخ بهره را افزایش داد تا لیر را نجات دهد؛ اما رشد ۵/ ۳ درصدی لیر چند ساعت بیشتر دوام نداشت. آخرین افت این ارز پس از سخنرانی انتخاباتی رجب طیب اردوغان رخ داد. اردوغان پیروزی در انتخابات زودهنگام ماه آینده را با افزایش نفوذ خود بر سیاست پولی بانک مرکزی همراه دانسته بود. دخالت سیاسی در سیاست‌های پولی، نگرانی شدیدی در بازار ارز ایجاد کرد و لیر به پایین ترین ارزش تاریخی خود نزول کرد. بانک مرکزی از یکسو تحت فشارهای اردوغان برای پایین نگه داشتن نرخ بهره و از سوی دیگر مسوول جلوگیری از سقوط ارزش پولی ملی ترکیه است؛ به همین دلیل، برای پایان دادن به بحران ارزی، نرخ پنجره تنزیل شبانه را ۳ درصد افزایش داد و به ۵/ ۱۶ درصد رساند؛ اما سایر نرخ‌های بهره را بدون تغییر نگه داشت. هرچند برای ساعاتی لیر صعود قابل‌توجهی را تجربه کرد؛ اما پس از گذشت این ساعات بود که روند نزولی لیر بازگشت و ۵/ ۳ درصد رشد با همین میزان افت، ناپدید شد.
ارسال نظر