نگرش صنعتی در ذوب‌آهن

طرح ذوب‌آهن برای توسعه ظرفیت ۴ تا ۶ میلیون تن بود. ذوب آهن چون در مرکز ایران قرار داشت و معادن هم در استان یزد و کرمان و جاهای دیگر بودند، مواد اولیه را اعم از زغال، سنگ آهن، آهک و... تامین می‌کردند. بنابراین طبیعی بود که ظرفیت ذوب آهن را به ۹/ ۱میلیون تن برسانیم و سپس هم باید به ظرفیت ۴میلیون تن می‌رسید که انجام نشد. ذوب آهن از لحاظ اقتصادی و هم به خاطر دانش وسیعی که داشت دیگر نیازی به افزایش نیروی انسانی نداشت.

این نیروها خبره بودند و می‌توانستند ظرفیت را بالا ببرند. کارشناسان ذوب آهن می‌توانند تسهیل‌کننده بسیاری از امور صنایع باشند و هستند. الان تمام مدیران فولادی همچنین طراحان ما از ذوب آهن هستند. ذوب آهن از ابتدا دانش و نقشه و نگاه به توسعه داشت و این یک نگرش صنعتی تکنیکی بود. نگاه صنعتی، آموزشی و نگاه توسعه به‌صورت پایه‌ای بود. بعد از انقلاب کمیته‌ای که من هم در آن عضو بودم، قراردادهای قبلی را بررسی می‌کردیم، قرارداد ساخت کارخانه یک میلیون تنی با فولاد انگلیس در مبارکه توسط این کمیته لغو شد. البته بعدا آن کارخانه‌ای که قرار بود در بندرعباس ایجاد شود، به اصفهان منتقل شد و این جزء استراتژی‌های ما نبود. ما قبلا توسعه را در محصولات و فقط در ذوب آهن می‌دیدیم و این انتقال خود یک محدودیت‌هایی را به‌علت زیربناها و مساله آب ایجاد کرد. ذوب‌آهن با ساخت ریل توانسته توسعه تکنولوژیک خود را ارتقا دهد. ذوب آهن با توان بالای فنی، بیش از این هم پتانسیل دارد.

تمام مطالعات اکتشافی در سطح ایران در این صنعت توسط شوروی بوده است و طرح های اکتشافی برای زغال سنگ و سنگ آهن و... ناشی از آن مطالعات بود. پیش‌بینی می‌شد با توان و دانشی که ذوب آهن را ساخته است، می‌تواند مبارکه را هم احداث کند و قرار بود که این کار به مدیریت ذوب آهن واگذار شود. اساس توسعه‌ای که در بندرعباس می‌‌شد کار خوبی بود؛ چون تامین سنگ آهن از خارج می‌‌شد و هیچ‌گونه خللی هم در کار ذوب آهن ایجاد نمی‌شد. آوردن کارخانه به مبارکه محدودیت‌‌ها و مسائلی ایجاد کرد و این محدودیت‌ها هنوز هم وجود دارد. توسعه تکنولوژی، تامین مواد اولیه، ارتقای بهره‌وری و تولید محصولات با ارزش افزوده بیشتر الزامی به نظر می‌رسد.