زادروز عباس‌میرزا؛ ولیعهد ناکام
سید محمد رفیع، سفیر عثمانی مقیم ایران در زمان جنگ‌های اول ایران و روس، درباره عباس‌میرزا چنین نوشته است: «عباس‌میرزا که به اشارت پادشاه پیشین (= آقا محمدخان قاجار) و به سبب شایستگی خویش ولیعهد شده و اینک فرمانروای تبریز است، با وجود کمی سن و سال گویی یکی از مشایخ بزرگوار است. از پیروی خواهش نفس و برافراشتن کاخ و ایوان و پوشیدن جامه‌های زیبنده پرهیز دارد. شیفته دادپروری و دادگستری است و دوستدار اهل کمال» کلنل فریقان، مامور دربار سنت پطرزبورگ که برای انجام مذاکرات صلح با ایران در سال ۱۸۱۲م به تبریز آمده بود، این چنین از شخصیت عباس‌میرزا یاد کرده است: «این شاهزاده، قیافه نجیب و مردانه‌ای داشت، توانا و با اراده و آتشین و متین و فرزانه و با حزم و احتیاط بود که در کمتر شخصی یافت می‌شود، از مزایای اخلاقی‌ای بود که در وجود عباس‌میرزا جمع بود دارای احساسات نجیب و افکار بلند [و] حریص یادگرفتن تمام عواملی بود که باعث سیر سریع ترقیات (صنعتی و نظامی) در اروپا شده بود.
نهایت سادگی را در رفتار و حرکات خود رعایت می‌کرد، بی‌باک و باتقوی بود. عباس‌میرزا نجیب‌ترین شخصیت خانواده قاجار بود.» موریر، از همراهان سر هارفورد جونس (سفیر کهنه‌کار و ورزیده انگلیس در ایران زمان فتحعلی‌شاه)، در سفرنامه خود عباس‌میرزا را یک آدم خیلی جدی و وطن‌خواه ایرانی معرفی کرده و او را دارای صفات پسندیده و افکار عالی دانسته و اضافه کرده که کمتر کسی را تا حال به این آراستگی مشاهده کرده است: «در لباس بسیار ساده است و لباسش هیچ فرقی با لباس دیگران ندارد ... عشق سرشاری به مطالعه کتب و کسب اطلاعات دارد، مخصوصا تاریخ وطن خود را خوب می‌داند و کتاب شاهنامه فردوسی را بسیار دوست دارد و همیشه آن را مطالعه می‌کند». پیر آمده ژوبر، فرستاده مخصوص ناپلئون که از نزدیک با عباس‌میرزا دیدار و گفت‌وگو داشته و از قلمرو حکومت وی در آذربایجان گذر کرده، نوشته است: «هنگامی که من از آذربایجان می‌گذشتم، این شاهزاده جوان، قلب تمام مردم این سرزمین را شیفته خود کرده بود و از محاسن اخلاق و محامد صفات وی به آتیه نیز امید بسیار داشتند.»
ارسال نظر