راپرت محرمانه به ناصرالدین شاه

اشاره: آنچه می‌خوانید راپرت محرمانه به ناصرالدین شاه درباره اوضاع سفارتخانه‌ها است که از کتاب «یکصد سند تاریخی»، گردآوری ابراهیم صفایی، برداشت شده است:

۱- سفارت انگلیس - وزیر مختار (الیسون) از تشریف فرمانی موکب همایون به خراسان در خیال آن است که اسبایی فراهم بیاورد بلکه این سفر موقوف شود. ابراهیم نامی است، وزیر مختار بسیار طالب اطلاع و فهمیدن امورات مخفیه دولتی است و در این فقره خرج‌های گزاف می‌کند، غلام خانه‌زاد به روزنامه‌نویس پیغام کردم که اگر بتوانی معلوم کنی که از اهل خلوت و خارج وقایع نگار وزیر مختار کیست، انعام زیادی به تو می‌دهم. دختری از اهل شهریار [را]پدرش آورده، از بابت فقر، به وزیر مختار به سی تومان فروخته،دختر را در خانه عبدالرزاق منزل داده‌اند، ماهی چهار تومان خرج می‌دهند.

۲- سفارت عثمانی - حاجی افندی حامل نشان، بنای مراجعت دارد، از راه کرمانشاه و کردستان و سرحدات آذربایجان تا تفلیس می‌رود. على‌الحساب به اسم زیارت عتبات از این راه خواهد رفت اما باطنا اطلاع از سرحدات است.

چاکر آستان هنوز از برای سفارت روس و فرانسه آدمی که محل وثوق باشد نتوانسته است پیدا کند، زیرا این مطلب را به هر‌کس نمی‌توان گفت و از هرکسی نمی‌توان اطمینان حاصل کرد. چنین نیست که فرمایشات خدیوانه را فراموش کند یا از خرج این کار خست کند، به نمک با محک شاهنشاه روحنا فداه فرمایشات ملوکانه را اگرچه خیلی جزئی باشد شب‌ها که از خواب بیدار شود در فکر انجام است چه رسد به روز، هرچه ناتمام و موافق سلیقه شاهنشاه نباشد از عدم کفایت و نامساعدتی بخت خانه‌زاد است، ۲شوال ۱۲۸۳.