شماره روزنامه
۴۴۷۰
|
سفرنامه
-
استرآباد در سفرنامه‌های عصر قاجار
سفرنامه‌ها از جمله منابع مهم برای شناخت از اوضاع و احوال جوامع است که پرداختن به آنها ما را نسبت به گذشته تاریخی آگاه و مطلع می‌سازد. از آنجاکه سفرنامه‌ها متکی به حضور فرد در میان مردم یک منطقه است حاوی اطلاعات جزئی و مفید از نحوه زندگی، زبان، پوشاک، اقتصاد، دین، آداب و رسوم، اوضاع سیاسی و اجتماعی و ... مردم آن منطقه است. کار یک سفرنامه‌نویس را می‌توانیم بسان مردم‌نگاری بدانیم که سعی می‌کند با نزدیکی به سوژه مورد نظر خود که همان مردم است اطلاعاتی از لایه‌های آشکار و پنهان آن جامعه به‌دست آورد. هر چند یک مردم‌نگار در توصیف صرف نمی‌ماند و سعی در کشف الگوها و لایه‌های پنهان و ایجاد رابطه معنادار در میان آنها دارد. -
تصویری از درخت "نظرکرده" در روستای هرزویل
باشگاه خبرنگاران جوان: درخت بسیار کهن به نام "سرو هرزویل" در پنج کیلومتری شهر منجیل در روستای هرزویل واقع شده است. -
غرق در عطر نارنج
نیوشا امینیان راهنمای توردر دو قسمت پیشین این سفرنامه برایتان از جاذبه‌هایی گفتم که در دو روز اول سفرمان در شهر شعر و هنر، شیراز، به آنها سر زدیم. در قسمت سوم این سفرنامه از اتفاق‌های روز آخری بخوانید که در این شهر دوست‌داشتنی گذشت. -
تصاویر زمستان در دل کویر آتشین/عجایب کویر
خبر آنلاین: یخدان تاریخی زریسف که در کرمان واقع شده، نشان از معماری کهن کویرنشینان دارد. این یخدان متعلق به دوره‌ی قاجار است و در خیابان زریسف (شهداء)، چهار راه آلاشت و در مجاورت پارک روشندلان واقع شده است. -
پادشاه دکاندار
مادام کارلا سرنا، جهانگرد ایتالیایی بخشی از سفرنامه خود به نام «آدم‌ها و آیین‌ها در ایران» را به توصیف ویژگی‌ها و علایق ناصرالدین‌شاه اختصاص داده است. وی در قسمتی از کتاب با عنوان «پادشاه دکاندار» به بیان خلقیات اقتصادی ناصرالدین‌شاه پرداخته و می‌نویسد: -
اشیای دیدنی خزانه سلطنتی
مادام کارلا سرنا، جهانگرد ایتالیایی که در دوره ناصرالدین‌شاه از راه دریای خزر به ایران سفر کرده‌است، گزارش‌های خواندنی و جالب‌توجهی را در مورد شرایط سیاسی کشور و آداب و اخلاق ایرانیان در سفرنامه‌ای که به نام «آدم‌ها و آیین‌ها در ایران» نوشته، آورده است. در ادامه بخشی از سفرنامه وی را که در آن به اشیای موجود در خزانه سلطنتی اشاره کرده است، می‌آوریم. -
اروپایی‌ها و فرش‌های سلطان‌آباد
با مطالعه سفرنامه‌های اروپاییان این گمان به ذهن نویسنده می‌آید که دست‌کم قسمتی از فرش‌های سلطان‌آباد برای شرکت‌های اروپایی طراحی می‌شده است. برای مثـال خـانم دوراند پس از ورود به ایران، یک روز را در سلطان‌آباد سپری کرد تا با جوامـع اروپـایی و کارخانه‌های فرش دیدار کند (۲۴۶: ۱۹۰۲, Durand) یکی از متخصصان اروپایی فـرش در سلطان‌آباد به خانم دوراند گفته بود که یکی از زیبایی‌های فرش ایرانـی، اسـتفاده از رنـگ سفید در میان رنگ‌های دیگر است. ولی در فرش‌های سلطان‌آبـاد رنـگ سـفیدی وجـود ندارد؛ زیرا به گفته وی بازارهای اروپایی و آمریکایی، به فرش‌هایی که در آن رنگ سفید به کار برده شده است علاقه‌ای ندارند. -
سرگذشت قربانیان
فریده اشرفیبه قول ویلیام فاکنر، نویسنده بزرگ قرن بیستم، «گذشته از بین نمی‌رود، نمی‌میرد؛ گذشته حتی نمی‌گذرد.» «میراث اورهان» داستان واقعی زندگی مادرِ مادربزرگِ نویسنده کتاب، آلین اوهانسیان، است. همزمان با آغاز جنگ جهانی اول، دولت عثمانی اقدام به نسل‌کشی ارامنه ترکیه کرد که قرن‌ها در این سرزمین سکونت داشتند و گذشته از راندن آنها از خانه و زادگاه خود، ۵/ ۱ میلیون تن از آنها را کشت. شماری از این جان‌باختگان، یعنی حدود سیصد نفر از رهبران، روحانیان، اندیشمندان، نویسندگان و سیاستمداران ارمنی بودند که در روز ۲۴ آوریل سال ۱۹۱۵، پس از دستگیری و شکنجه، به‌طرزی فجیع، کشته و در گورهای دسته‌جمعی دفن شدند. این فاجعه انسانی، همواره از سوی دولت‌های مستقر در ترکیه دروغ قلمداد شده و قربانیان را شمار ناچیزی ذکر کرده‌اند. -
سفر به باغ‌های کهنسال
نیوشا امینیان راهنمای تورییلاقات اطراف تهران یکی از مقاصد مناسب برای سفرهای یک‌روزه هستند. اطراف پایتخت پر است از روستاهای زیبایی که قرن‌هاست باسخاوت، جان می‌بخشند. در این سفرنامه برایتان از سفر یک‌روزه‌ای گفته‌ام که در روستای آهار گذشت. -
انتشار سفرنامه جمیلی چاره ری
۳۰ سپتامبر ۱۶۹۷ سفرنامه «جمیلی چاره‌ری» به زبان لاتین منتشر شد. این سفرنامه درباره شرق به‌ویژه هند بود. «چاره ری» درباره دربار «اورنگ زیب» و سازمان‌های اداری او نوشته است: ارتش نیم میلیونی اورنگ زیب دیگر آن مغول‌هایی نیستند که خاورمیانه و اروپا را تصرف کردند. آنان عده‌ای خوشگذران، شیک‌پوش، راحت‌طلب و شکم‌گنده هستند که تنها هنرشان سوار شدن بر اسب‌های زیبا و رژه رفتن در برابر امپراتور و شاد کردن اوست. این ارتش نیم میلیونی برابر ده هزار سرباز واقعی استعداد جنگیدن ندارد. «پارسی» زبان دربار امپراتور هند است و مکاتبات دولتی با این زبان انجام میشود. -
دفترهای شاعر دوران‌ساز
مریم سالخوردنیما یوشیج، در صحنه ادبیات و شعر معاصر ایران، دارنده مقامی والا و ارجمند است، با این همه وجوه بسیار و پنهانی از کارهای او هنوز هویدا نشده و به طبع نرسیده است. هرچند همگان او را بیشتر با اشعارش به یاد می‌آورند، اما نیما در عرصه داستان، نمایشنامه و سفرنامه‌نویسی هم صاحب حرف و قلم است. جنبه‌ای که در تمام این ایام که از خاموشی او می‌گذرد، کمتر از آن گفته و شنیده شده است. از آثار مهمی که اواخر سال۹۶ در دسترس دوستداران نیما قرار گرفت، کتاب «دفترهای نیما» بود که از سوی انتشارات «رشدیه» منتشر شد، کتابی دربرگیرنده آثار منثور نیما، شامل داستان، نمایشنامه و سفرنامه‌های او. آنچه در این‌باره شایان توجه است انتشار چند داستان و یک نمایشنامه بلند در این کتاب است که تاکنون گمان می‌رفت در گذر سال‌ها، از بین رفته یا نیما خود، آنها را به آتش سپرده باشد. -
دردسرهای ارتباط هوایی ایران با آلمان
ویلبرت فن بلوشر در سال‌های نخست سلطنت رضاشاه به‌عنوان نماینده دولت آلمان در ایران حضور داشت و گزارش‌هایی را در رابطه با اوضاع اجتماعی و اقتصادی ایران ارائه می‌کرد. بلوشر در بخشی از سفرنامه خود در رابطه با وضعیت شرکت هواپیمایی یونکرس که در ایران فعالیت داشت و سرنوشت او در خطوط هوایی ایران می‌نویسد: «موضوع هواپیمایی آلمان در ایران مایه نگرانی خاطر شد. برای آلمان، هم از نظر فنی مهم بود که در سرزمینی با شرایط جالب توجه جوی همچون جلگه مرتفع ایران کسب تجربه کند و هم از لحاظ سیاست هوانوردی برایش ذی‌قیمت بود که در خاورمیانه پایگاهی داشته باشد. -
عزاداری عاشورا در عهد صفویه
ژان باتیست تاورنیه، سیاح فرانسوی است که به بسیاری از کشورهای مشرق زمین سفر کرده و سفرنامه‌هایی گرانبها از خود برجای گذاشته که در آنها اطلاعاتی ارزشمند در باب زندگی روزمره و فرهنگ مردم مناطق مختلف ارائه کرده است. او چندین سفر در دوره شاهان صفوی به ایران داشته و در یکی از آن سفرها که مقارن با محرم بوده است، یادداشت‌هایی را در رابطه با مراسم عزاداری ایرانیان در دوره شاه سلیمان برجای گذاشته است. -
گشتی در سلطنت کهن
نیوشا امینیان راهنمای توردر این سفرنامه برایتان از دو روزی گفته‌ام که با تیمی حرفه‌ای به قصد آموختن و یادآوری درس‌های قدیمی گذشت. سفر ما برنامه‌ای آموزشی بود که از صبح خیلی زود آغاز شد. قرار بود در برنامه‌ای فشرده به بروجرد برویم، بعد سری به ملایر بزنیم، شب در روستایی سنگی بخوابیم و روز دوم سفر را به گشت در همدان بگذرانیم. -
روی ردپای تاریخ آذربایجان
نیوشا امینیان راهنمای توردر سفرنامه شماره گذشته برایتان از آغاز سفری به شهر «تبریز» گفتم. ما در روز اول سفر بیشتر بازار و مجموعه شاه‌گلی را دیدیم و بعد از تجربیاتی به‌یاد ماندنی، برای روز دوم سفرمان آماده شدیم. -
میرشب و گزمه‌های دوره قاجار
در دوره صفوی منابع رسمی همچون دستورالملوک اشاره مستقیمی به منصب میرشب نکرده‌اند و آن را در ذیل منصب عسس آورده و تمام وظایفی را که در ادامه گفته خواهد شد جزئی از وظایف او بیان کرده‌اند؛ اما در سفرنامه شاردن از میرشب به‌عنوان رئیس گزمه‌ها یاد شده و او را حاکم شهر در هنگام شب می‌داند و درباب گزمه آورده مامورانی هستند که مرتبا در شهر درحال گشت‌زنی هستند. -
کسب‌وکار اقلیت‌ها در دوره صفوی
لیلا مومنیعصر صفوی نقطه عطفی در تاریخ ایران به‌شمار می‌رود. این دوره از تاریخ سرشار از تحولاتی است که اروپا را تحت‌تاثیر خود قرار می‌‌دهد و هجوم جهانگردان، بازرگانان و ماجراجویان و هیات‌‌های سیاسی کشورهای اروپایی به طرف ایران آغاز میشود. هدف ما در اینجا بررسی وضعیت جلفا در زمان صفویه از لابه لای متون سفرنامه‌ها است. -
منابع غنی دورافتاده
ویپرت فون بلوشر دیپلمات آلمانی بود که در فاصله سال‌های ۱۹۳۱ تا ۱۹۳۵ به‌عنوان سفیر آلمان در ایران حضور داشت. این زمان مقارن با سلطنت رضاشاه در ایران بود و در نهایت اختلافی که میان او و شاه برسر تملک کارخانه نساجی شاهی پدید آمد، موجب شد ایران را ترک کند. وی در سفرنامه‌اش به فرآیند کشف نفت و مسائل آن در ایران اشاره کرده است که بخش‌هایی از آن را می‌خوانید. -
از تهران به «طهران»
نیوشا امینیان راهنمای توروقتی روزهای گرم تابستان، جاده‌های شلوغ و فشردگی کارها اجازه خروج از پایتخت را نمی‌دهد، چرا همین شهر زیبا را نبینیم؟ در این سفرنامه برایتان از گشتی در تهران گفته‌ام که همراه با چند دوست که از گیلان به تهران آمده بودند، گذشت. -
روایت گروته از مجلس مشروطه
هوگو گروته جغرافیدان و قوم‌شناس آلمانی بود که در دوران آغاز مشروطه وارد ایران شد، او زمانی وارد ایران شد که مظفرالدین شاه به‌تازگی از دنیا رفته بود و پسرش محمدعلی شاه زمام امور سلطنت را به‌دست گرفته بود.
