«جامه‌های محلی بسیار ساده‌‌اند؛ لباس زن‌‌ها را پارچه‎ای که به دور سر می‌‌بندند، شلواری که در قسمت بالای ران‌‌ها به دور کمر محکم گره می‎‌‌خورد و پیراهنی کوتاه که به سختی تا نیمه پا می‌رسد، تشکیل می‌دهد. جنس این دوپوشش آخری عموما از چلوار (پارچه پنبه‌ای ارزان‌قیمت) و به آبی تیره است. مردها نیز همان رنگ پیراهن و شلوار را می‌پوشند؛ اما بیرون از منزل روی آنها یک کت نمدی جلو بسته و شلوار گشاد تیره‌رنگ به تن می‌‌کنند که جنس آن از نوعی پارچه زبر و ضخیم دستبافت بافندگان محلی است. پاپوش آنها نیز یک جفت…

از نظر سفرنامه‌نویس غربی، ایرانی با هرگونه اثاثیه‌ای که بتوان به‌عنوان نشیمن از آن استفاده کرد «بیگانه» است. این «نادانی» و « نابلد بودن» ایرانی است که باعث شده است وی به ناچار از قالی برای نشستن به جای مبل یا صندلی استفاده کند. گردشگر غربی به‌دلیل عدم آگاهی از عوامل فرهنگی یا به‌طور کلی پیشینه آداب رسوم ایرانیان که در نحوه و جای نشستن آنان روی زمین تاثیرگذار است، این‌گونه قضاوت می‌کند.

میرزا محمدعلی محلاتی (حاج سیاح ۱۲۱۵خورشیدی - ۱۳۰۴خورشیدی) فعال سیاسی مشروطه و سفرنامه‌‌نویس بود. حمید سیاح در مقدمه کتاب «دوره خوف و وحشت» پدرش را این‌‌گونه معرفی می‌‌کند: «پدرم حاج محمدعلی سیاح محلاتی، فرزند مرحوم حاج محمدرضا، در خانواده‌‌ای دوستدار علم و ادب به دنیا آمد و در عنفوان جوانی برای تحصیل علوم متداول آن زمان به تهران و بعد با کمک مالی عموی خود به عتبات مقدسه مسافرت کرده و از محضر دانشمندان و علمای عصر خویش بهره‌‌مند شد. در مراکز علمی نجف و کربلا، از ممالک مختلف، از جمله قفقازیه و…

ارشاد الزراعه یکی از مهم‌ترین آثاری است که تا به حال در زبان پارسی پیرامون کشاورزی از قرون گذشته ایران به یادگار مانده است. این کتاب نوشته قاسم ابن یوسف ابونصری هروی است که حدود سال ۹۲۱ ه.ق یعنی در اوایل سلطنت پادشاهان صفوی برای راهنمایی کسانی که مایل بودند به کشاورزی و باغبانی اشتغال ورزند، تالیف شده است و روش کشت و زرع و شناخت زندگی گیاهان و درختان را آموزش می‌‌دهد. مولف کتاب در اثرش مکررا به گفته‌های جالینوس و افلاطون استناد می‌‌کند و همچنین نام برخی معاصران خود را در مقام منبع ذکر…

دنیای‌اقتصاد: عبدالله امیدوار مستندساز و از اولین جهانگردان معاصر ایرانی در ۸۹ سالگی در کشور شیلی درگذشت. وی علاوه‌بر اینکه یکی از پیشگامان جهانگردی در کشورمان بود، در شیلی، کشوری که سال‌ها در آن زندگی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌کرد، به‌عنوان نمادی از سینمای آن کشور معرفی شده است.

محسن ارتضایی، کارشناس مسائل غرب آسیا، در توییتی نوشت: آلون بن‌داوید، خبرنگار شبکه ۱۳ اسرائیل در مستند سفرنامه خود به عربستان‌سعودی که پخش آن به پایان رسیده است، به‌صورت رسمی دیدار محمد بن‌سلمان و نخست‌وزیر سابق اسرائیل در قصر جدید ولیعهد سعودی در شهر نئوم را تایید کرد و از ارتباطات واتس‌اپی بن‌سلمان با مقامات اسرائیلی پرده برداشت.

چکیده سفرنامه‌های ایرانیان هند، از نخستین و مهم‌ترین منابع در بررسی چگونگی مواجهه ایرانیان با تمدن جدید است. از نکات قابل تامل این سفرنامه‌ها، بازتاب جلوه‌هایی از تمدن جدید اروپایی قبل از شکست ایران در جنگ با روس‌هاست. براساس شواهد و قرائن موجود، سه‌سفرنامه «شگرفنامه ولایت»، «تحفه‌العالم» و «مسیر طالبی»، نخستین راویان نظام مشروطیت به زبان فارسی هستند که نوشته پیش‌رو به معرفی آنها پرداخته و با نگاهی به منشور کبیر به‌عنوان سرآغاز مشروطه انگلستان و بلکه جهان، درصدد پاسخ به این سوال است که…

گرچه براساس اسناد موجود نمی‌‌توان تاریخ دقیق ارتباط سیاسی ژاپن و ایران را تبارشناسی کرد، اما سفرنامه‌های موجود نشان می‌‌دهد ایرانیان پیش از عصر مشروطه با تحولات ژاپن آشنایی داشتند؛ ازجمله فردی به نام ابراهیم صحاف‌باشی که در پی سوداگری و فروش جواهرات نه از ایران که از سمت غرب راهی ژاپن شد و در سال ۱۳۱۵ق به بندر یوکوهاما رسید و بیست و یک روز در آنجا ماند. البته این سفر را باید سفر دوم او دانست؛ چون همان‌طور که در متن کتاب اشاره می‌‌کند، دو سال قبل از این هم سفری به ژاپن داشته است.

«اشتیاق زنان ایرانی به زر و زیور به حدی است که گمان می‌‌رود حتی زنی در ایران نتوان یافت که فاقد آن باشد. هر پیشه‌‌ور بینوایی نیز برای ایجاد محیط آرام در خانه خود ناگزیر است تن به محرومیت‌‌ها بدهد و چیزی از زر و گوهر برای زن خود فراهم آورد.

رسول جعفریان: تفریح با نسخه‌های خطی بیشتر از این زاویه که از گذشته آگاه شویم، برای بنده، به‌صورت یک عادت درآمده است. البته این گشت و گذار فواید بسیار دیگری هم دارد؛ به‌ویژه برای کسی که قصد ورود در تاریخ تفکر را دارد. درواقع امکان ندارد بدون آشنایی با مخطوطات در مسیر شناخت تاریخ تفکر ایرانی و اسلامی قدم برداشت. این در حالی است که سروکله زدن با نسخه‌های خطی، ما را در جریان بسیاری از افکار و اندیشه‌ها و همین‌طور بخش مهمی از تاریخ ذهنی و عملی گذشته بشر قرار می‌دهد. به عبارت دیگر در این متون با مسائلی روبه‌رو…

دنیای‌اقتصاد: «قزوین را شهری نیکو دیدم، بارویی (حصاری) حصین و کنگره بر آن نهاده و بازارهایی خوب. باغستان بسیار داشت بی‌دیوار و خار و هیچ مانعی از دخول در باغات نبود.» این جملات را از سفرنامه ناصر خسرو قبادیانی به قزوین وام می‌‌‌گیریم تا فضای‌هزار سال پیش این شهر را متصور شویم. فضایی که هنوز هم می‌توان رد آن را در گستره شهر زیبای امروزی جست، شهری درست در بیخ گوش تهران بزرگ که نمادی از اختلاط اقوامی است که در سده‌‌‌های پیشین از چهار راه فرهنگی آن گذشته‌‌‌اند. با وجود چنین پیشینه‌‌‌ای قزوین چندان که باید و…

همشهری آنلاین: سر نخ این روایت که شاه عباس صفوی از تهران بدش می‌آمد و تنها یک بار آنهم برای اولین و آخرین بار وارد تهران شد را باید در سفرنامه‌ «پیترو دلاواله» سفرنامه‌نویس مشهور ایتالیایی جست‌وجو کرد. او که سفرهای زیادی به ممالک خاورمیانه داشت، در سفرنامه‌اش از مهم‌ترین دلایل سفر خود به ایران نوشته است.

ایزابلا بیشاپ، سیاح انگلیسی کتابی دارد با عنوان «سفر بـه ایران و کردستان». او درفوریه۱۸۹۰ از مسیر بغداد به ایران وارد شد. بیشاپ پیش از سفر به ایران، به مناطق مختلفی از جهان همچون آمریکا و جزایر اطراف آن تا مالزی، ویتنام و ژاپن سفر کرده بود. اقامت وی در حدود ۱۰۰سال پیش در میان ایل بختیاری و اطلاعاتی که از شیوه زندگی، کوچ، اقتصاد و فعالیت‌‌های اجتماعی و سیاسی آنها ارائه داده، بر ارزش‎‌‌های این سفرنامه افزوده است؛ چنان‌‌که برای قوم‌‌شناسان یا مردم‌‌شناسان و پژوهشگران تاریخ اجتماعی ایران که…

انتشار سفرنامه‌های ژان شاردن و دیگر سیاحان در اروپا و معرفی زندگی خیال‌انگیز و باشکوه عصر صفویه، اروپاییان را تشویق می‌‌کرد تا به مشرق زمینِ افسانه‌ای سفر کنند. صادرات انواع پارچه‌های زربفت و ترمه و قالی، بین خواص اروپایی خریداران بسیار داشت. در دوران طلایی ملکه ویکتوریا، بازرگانان، فرش‌‌های فاخر فراهان‌‌ را از طریق استانبول به‌‌ اروپا می‌‌فرستادند.

یوشیدا ماساهارو (۱۹۲۱م.- ۱۸۵۲م.) از خاندانی سامورایی و اداری بود، در دانش و ادب چین پرورده شد، انگلیسی یاد گرفت، مدتی قضاوت کرد، به «حزب آزادی» پیوست و با سخنرانی‌ها و اشعاری که به لطافت گلدوزی روی کیمونو بود، نقش فعالی در مشروطه خواهی ژاپن ایفا کرد.

ماساجی اینووه، سیاح ژاپنی که در سال‌های سلطنت مظفرالدین‌شاه به تهران رسید، اولین مواجهه‌اش با آلودگی تهران را این‌گونه توصیف می‌کند: در خیابان‌های تهران خط‌آهن برای واگن اسبی کشیده‌اند و درشکه هم زیاد تردد دارد؛ اما شهر پر از گرد و خاک است که هم درشکه‌سواران و هم پیاده‌ها را آزار می‌دهد.

اغلب سیاحان غربی که از دوران صفویه تا اواخر قاجار به ایران می‌‌آمدند، درباره نوروز نوشته‌‌اند؛ درباره جشن و رسوم و شادمانی بیشتر و درباره مشکلات و بی‌‌پولی و خرج‌‌های نوروز کمتر. معلوم است که از بیرون دیده‌‌اند ماجرا را و مسحور زیبایی و فرحناکی ایام نوروز در ایران بوده‌‌اند و کمتر خبر داشته‌‌اند از درون خانه‌ها و حال دل نان‌‌آوران خانواده‌ها در برابر هزینه‌های نوروز. درباره خوشی‌‌های جشن نوروز «هاینریش کارل بروگش» آلمانی که در اواسط قاجاریه به ایران آمده بود در سفرنامه‌‌اش می‌‌نویسند: «کلمه…

دریانوردی در دریای مازندران قدمتی فراتر از دوره صفوی ندارد و در منابع تاریخی قبل از این دوره خبری از دریانوردی و کشتیرانی در این بزرگ‌ترین دریاچه دنیا وجود ندارد. پیترو دلاواله، سفیر و نماینده ویژه پادشاه اروپایی مامور در دربار شاه عباس صفوی در سفرنامه خود می نویسد: « کشتی‌های کوچکی بین استرآباد، بادکوبه، دمیرقاپو و کمی بالاتر هشترخان رفت و آمد می‌کنند و می‌توانند تا پل مرکزی فرخ‌آباد ساری پیش آیند و پهلو بگیرند. این وسایل را گرچه کشتی می‌نامند، ولی حتی از قایق‌های معمولی ونیزی (تارتان) نیز…

نقد و بررسی سفرنامه‌های فرنگستان ناصرالدین‌شاه با روش تحلیل گفتمان، تاثیر و تعاملات عناصر زبانی و فرازبانی را در این متن برما آشکار کرده و توانایی درک معانی پنهان در ورای واژه‌ها را برای خواننده فراهم می‌سازد.

«سراپا غرق جواهر بود و چنان‌که نشسته بود پیدا بود مرد زورمندی است که تقریبا چهل سال دارد و میلیون‌ها جواهر به خود بسته بود. تاجش و بازوبند چپش بسیار گرانبها بود. ریش سیاهش که زیباترین ریش‌های ایران بود تا به زانو می‌رسید. در پای تختش پسرانش صف کشیده بودند. دیگر هیچ‌کس در تالار نبود. دیگران همه در ده قدم فاصله در باغ صف کشیده و دست‌هایشان در آستین‌ها پنهان شده بود.{...} شاه به ما گفت که ما را مانند فرزندان خود دوست می‌دارد و آینده این را ثابت خواهد کرد. پس از آنکه محاسن هر یک از ما را به او…

به یقین می‌توان گفت با مبنا قرار دادن محتوای سه سفرنامه شاه به فرنگ ذائقه عمده فکری او متوجه تجلیات مادی غرب و جنبه‌های مفرح و لذت‌مآبانه آن بوده است. بخش‌هایی همچون باغ‌وحش، پارک، موزه، تماشاخانه، دختران زیبا، شبکه‌های ارتباطی، کارخانه‌های صنعتی و... عمده بحث‌های وی، راجع به غرب در سفرنامه‌هایش است که به کرات به این موارد اشاره کرده است. چنانچه بر این موضوع تاملی شود متوجه می‌شویم که این موارد نه‌تنها بیم و هراسی بر ادامه حکومت شاه در پی نداشت بلکه در صورت تحقق می‌توانست شکوهمندی قدرتش را بر…

ناصرالدین شاه، اساسا با فضای نشر و مطبوعات تا آنجا که مزاحمتی برای قدرتش نداشت و ثناگوی قدرتش بود مخالفتی نداشت و با هر روزنامه‌ای که کمترین نقد و انتقادی از حکومتش می‌کرد فورا دستور توقیف و بلوکه کردن آن را صادر می‌کرد. در همین راستا بود که دستور تاسیس اداره سانسور و وزارت انطباعات را صادر تا مانع از نشر مطالبی شوند که برخلاف میل و اراده او نوشته می‌شد.

سفرنامه های بیگانه از مهم ترین منابع محتوایی تاریخ ایران هستند که باید مورد توجه و عنایت پژوهشگران حوزه تاریخ در تمامی ابعاد نظیر؛ مبانی اجتماعی و مسائل تمدنی قرار گیرند. سفرنامه‌ها منابع بی‌‌‌همتایی برای تحقیق در تاریخ ایران هستند. مهم‌ترین مقصد مطالعه تاریخ دستیابی به چراغ راه آینده است. چگونگی نیل به این هدف با گردآوری داده ها و دسته‌بندی اطلاعات و تجزیه و تحلیل زوایای پنهان و آشکار گذشته و نقد آن امکان‌پذیر است.

مواجهه‌ دریانوردان، تجار، میسیونرها، ماموران سیاسی و سیاحان اروپایی از ملیت‌های مختلف با سرزمین‌ها و مردمان شرقی، در وهله نخست به معنای شناخت عینی و بی‌واسطه نمایندگان جوامع و ملل غربی از شرق بود. تهیه و تدوین مجموعه عظیمی از سفرنامه‌ها، یادداشت‌ها، گزارش‌ها، آمارها، نقشه‌ها و نقاشی‌ها مواد خامی را برای تاریخ‌نگاری کشورهای اروپایی از شرق به وجود آورد که بر اساس آن، مدعا این بود که تلاش دانشمندان و به‌ویژه تاریخ‌نگاران اروپایی این است که تصویری روشن، دقیق و مطابق با واقع از شرق ارائه دهند.

نویسندگان غربی و روس، آثار معتبر مکتوبی در مورد افغانستان نوشته‌اند. آنچه عده‌‌‌ای در داخل افغانستان نوشته‌‌‌اند، زیر نظر حاکمان و برتری‌‌‌طلبان نوشته شده که اغلب جعل و دروغ است. اهالی افغانستان نه‌تنها اثر علمی در مورد افغانستان ننوشته‌‌‌اند، بلکه حتی چنان‌‌‌که لازم است، اثر مهمی را در مورد کشورشان ترجمه نکرده‌‌‌اند. مبارزان و آزادی‌خواهانی همچون میرغلام‌‌‌محمد غبار، صدیق فرهنگ، عبدالحی حبیبی و دیگران در مورد افغانستان آثاری نوشته‌اند که هر کدام از اینها دارای اشکالات بزرگ ارزیابی شده‌‌‌اند.…

سفرنامه‌های بیگانه (اروپایی، آمریکایی و...) برای پژوهش در ابعاد گوناگون تاریخ ایران، به‌ویژه مبانی اجتماعی و مسائل تمدنی، از ارزش و اهمیتی ویژه برخوردارند. از این رو پژوهشگران تاریخ ایران، چه ایرانی و چه غیرایرانی، از دهه‌ها پیش به این ویژگی توجه کرده و بر پایه چنین سفرنامه‌هایی آثاری درخور توجه و ارزنده پدید آورده‌اند. با این حال بیشتر کارهایی که تاکنون در این زمینه، انجام شده در حکم گردآوری و دسته‌بندی داده‌های مندرج در سفرنامه‌ها، بیشتر رویکرد توصیفی و گزارشی داشته، و پژوهش‌های موردی و…

دنیای‌اقتصاد: ژان پل بلموندو، بازیگر افسانه‌ای و محبوب سینمای موج نو فرانسه که فیلم‌های زیادی را با فیلم‌سازان بزرگ معاصر کار کرد، در ۸۸ سالگی درگذشت. او آخرین روزهای زندگی‌اش را در وطنش و در پاریس گذراند و در همین شهر نیز از دنیا رفت.

دنياي اقتصاد: اگر کرونا نبود، اگر کرونا بود اما موج پنجم نبود، حتی اگر در یک موج کرونا بودیم اما سویه دلتا نبود حتما گروه زیادی از شهروندان برای عاشورا و تاسوعا تصمیم به سفر می‌گرفتند. اغلب افراد ترجیح می‌دهند در این ایام در مراسم‌های عزاداری شهر خودشان باشند یا مراسم شهرهای دیگر را ببینند، چه نخل‌گردانی در یزد باشد یا آیین‌های مردم ابیانه، یا خر‌ه‌مالی در لرستان و سینه‌زنی در بوشهر و ... با این حال امسال حتی رفتن از خانه به محل کار هم برای بسیاری تبدیل به یک کار پرخطر شده چه رسد به آنکه بخواهند در تجمعی…

ایرنا: مجموعه‌ای از دست‌نوشته‌ها، نامه‌ها و طراحی‌های شخصی «فرانتس کافکا»، از چهره‌های سرشناس ادبیات قرن بیستم، پس از ترمیم، فهرست‌برداری و تهیه نسخه دیجیتال، روی شبکه جهانی اینترنت در دسترس عموم قرار گرفت.

تاریخ روابط خارجی سرزمین ایران با همسایگان دور و نزدیک آن قدمتی چند هزار ساله دارد، با این حال متخصصان دانش دیپلماسی و نویسندگان آثار روابط سیاسی و خارجی ایران، آغاز جدی این روابط را، مربوط به عصر صفویه می‌دانند. ظهور حاکمیت صفویان در مجاورت مرزهای امپراتوری عثمانی سبب شد تا دولت‌های اروپایی به دولت تازه‌تاسیس صفوی بیش از پیش توجه نشان دهند و رفت ‌و ‌آمد سفیران اروپایی و ایرانی، تاریخ ایران را با چالش‌های نوینی رو‌به‌رو سازد.