دیوان لاهه

در روز ۲۶ فوریه ۲۰۰۷ اسماعیل چکیچ، در‏‏‌حالی‏‏‌که حکم صادره قاضی‏‏‌ها را در دست داشت، با عصبانیت کاخ صلح، مقر دیوان بین‌المللی دادگستری را ترک کرد. آن روز پرونده بوسنی و صربستان در دادگاه بسته شد؛ پرونده‏‏‌ای که قرار بود به بررسی نقض کنوانسیون نسل‏‏‌کشی توسط نیروهای صرب بوسنی بپردازد که در خلال جنگ بوسنی قریب‏‏‌ به ۱۰۰هزار غیرنظامی را کشته بودند. چکیچ در آن زمان ریاست پژوهشکده جنایت علیه بشریت و حقوق بین‌الملل دانشگاه سارایوو را بر عهده داشت و خود از قربانیان بوسنیایی جنگ بود. او امید داشت که…

دنیای اقتصاد -گروه تاریخ و اقتصاد: برای هشتادوششمین سالروز تولد من، پسرم یک عکس اورجینال از سیاستمدار مشهور آمریکایی، الیهو روت، به من داد. روت این عکس را امضا کرده بود: «برای فیلیپ سی.جساپ، با احترام و محبت.» جساپ، شاگرد و زندگی‌نامه‌نویس روت، بعدها به‌عنوان یک دیپلمات ارشد آمریکایی خدمت کرد و در دهه۱۹۶۰، به‌عنوان قاضی دادگاه بین‌المللی دادگستری فعالیت کرد. همانند مدل کوچک کشتی CSS Alabama که همچنین یک هدیه ارزشمند از چیپ بود، این تصویر نیز یک هدیه دقیق و متفکرانه از یک وکیل بین‌المللی به وکیل دیگر بود. الیهو روت در نقش‌های…

دنیای‌اقتصاد: عملیات ۲۴روزه نظامی اسرائیل در شمال غزه بیش از هزار شهید بر جا گذاشت که بیشترشان کودک و زن بودند. الگوی حملات این جنایت اخیر حاکی از آن است که ارتش اسرائیل بیشتر علاقه‌مند است تا سطح عظیمی از تخریب را در ساختمان‌های مسکونی به جا بگذارد.

دنیای اقتصاد -گروه تاریخ و اقتصاد: یک پرونده حقوق بشری که بیشترین شهرت را در آن دارم، موردی بود که به‌دلیل موقعیتم به‌عنوان قاضی منصوب توسط آمریکا در دیوان دعاوی ایران-آمریکا، فقط به‌صورت پنهانی توانستم در آن مشارکت کنم. این مورد، نظر مشورتی دیوان بین‌المللی دادگستری درباره دیوار اسرائیل در کرانه باختری بود که در آن من به کشور همسایه، اردن، کمک کردم. من برای اولین‌بار در دهه۱۹۸۰ به نمایندگی از اردن کار کردم؛ زمانی که ایرلاین‌های سلطنتی اردن به خاطر فروش بلیت‌های پرواز به بیروت توسط وزارت حمل‌ونقل آمریکا جریمه شدند. این فروش‌ها…

دنیای اقتصاد - گروه تاریخ و اقتصاد: در پاییز ۲۰۱۹، من در یک مراسم جمع‌آوری کمک مالی برای جامعه آمریکایی حقوق بین‌الملل شرکت کردم که در محیط باشکوه کلکسیون فریک برگزار شد، عمارتی در منهتن که اصالتا به‌عنوان خانه هنری کلی فریک، یکی از بزرگ‌ترین سرمایه‌داران، ساخته شده بود. در آن شب، بازیگر معروف، جورج کلونی، با ریش پرپشت خاکستری‌اش حضور داشت؛ اما ستاره واقعی مراسم، همسر او، امل کلونی، وکیل دادگستری لبنانی- بریتانیایی متولد بیروت (نام زمان تولد و قبل از ازدواج امل علم‌الدین) بود. او به خاطر کارش در دفاع از قربانیان نسل‌کشی،…

دنیای اقتصاد -گروه تاریخ و اقتصاد: «با امضای معاهدات سرمــایـــه‌گــذاری و موافقت با داوری، کشورها در واقع پذیرفته‌اند که حتی توسط شیطان در دوزخ نیز مورد شکایت قرار گیرند.» این عبارت توسط یک گروه فعال هلندی در گزارشی در سال۲۰۱۲ با عنوان «سودجویی از بی‌عدالتی» درباره داوری بین‌المللی بیان شده است. بر اساس این گزارش، معاهدات دوجانبه سرمایه‌گذاری «صدها کشور» را در سیستمی که «متمایل به تجارت است» گرفتار کرده‌اند. این نظریه که معاهدات دوجانبه سرمایه‌گذاری آزادی دولت‌ها را محدود می‌کند، محور اصلی مطالعات مرکز سرمایه‌گذاری پایدار…

دنیای اقتصاد - گروه تاریخ و اقتصاد: داوران بیش از هر نوع قاضی دیگری مشمول دموکراسی هستند. ما همیشه در حال «انتخاب» هستیم؛ زیرا به‌صورت دائم یا برای دوره‌ای مشخص منصوب نمی‌شویم، بلکه برای هر پرونده به‌طور جداگانه منصوب می‌شویم. حتی در این حالت هم، انتصاب‌های ما امن نیستند؛ زیرا همیشه سیستمی برای جرح۱ داور وجود دارد. به‌عنوان مثال، اولین جرح یک داور ICSID توسط من در سال۱۹۸۲، به نمایندگی از اندونزی در پرونده آمکوی آسیا انجام شد. از آن زمان، خود من (مانند بسیاری از داوران باتجربه) چندین‌بار مورد جرح قرار گرفته‌ام و گاهی اوقات، این…

دنیای اقتصاد -گروه تاریخ و اقتصاد: سرمایه‌گذاری‌ها گاهی از دلایل کم‌آسیب‌تری نیز ممکن است لغو شوند. در اواخر۲۰۰۸، شرکت داوکمیکال میشیگان قراردادی با بخش پتروشیمی دولت کویت امضا کرد تا K-Dow، یک شراکت مشترک ۵۰-۵۰ که قرار بود بزرگ‌ترین تولیدکننده پلی‌اتیلن در جهان شود، تشکیل دهد. پلی‌اتیلن نوعی پلاستیک است که در همه چیز از کیسه‌های خرید گرفته تا جلیقه‌های ضدگلوله استفاده می‌شود. داو می‌خواست تا حد امکان از کسب‌وکار کالاهای اساسی خود دور شود که مشمول نوسانات بالا و پایین بازارهای کالا است و به جای آن تولید مواد شیمیایی تخصصی را…

دنیای اقتصاد -گروه تاریخ و اقتصاد: از زمانی که چندین دهه پیـــش بـــا داوری بین‌الــمللی آشنا شدم، نه تنها خواسته‌ام که در دادگاه‌های داوری پرونده‌ها را ارائه دهم، بلکه خودم را نیز روزی به‌عنوان یک داور می‌دیدم. همان‌طور که دیدیم، پرونده‌ها می‌توانند بسیار بزرگ و مسائل پیچیده و جذاب باشند. بهتر از همه شما به عنوان یک داور، مانند یک قاضی، متعهد به موکل نیستید. تنها وظیفه شما این است که واقعیت‌ها را روشن و قانون را به بهترین توانایی خود اعمال کنید. به نظر من، این می‌تواند سنگ بنایی برای دوران حرفه‌ای من باشد.

دنیای اقتصاد -گروه تاریخ و اقتصاد: دو پرونده ایران علیه ایالات‌متحده پس از مرگ دیوید در سال۲۰۱۸ به من به ارث رسید. البته تا آن زمان، دولت ترامپ در قدرت بود. کاخ سفید به دنبال انتقام از هر کسی در حزب جمهوری‌خواه بود که نامه‌ای موسوم به «ترامپ هرگز» را امضا کرده بود و افراد زیادی از میان مقامات سیاست خارجی چنین کرده بودند.

دنیای اقتصاد -گروه تاریخ و اقتصاد: به‌طور کلی، قضات جدید ایرانی نــسبـت به بنیادگرایانی که در ابتدا با آنها روبه‌رو شده بودیم، دانش بیشتری داشتند و مودب‌تر بودند. اما یک استثنای بزرگ وجود داشت: اسدالله نوری که من با او در پرونده ریاحی برخورد داشتم. نوری که در سال۱۹۸۷ به دیوان منصوب شده بود تا اوایل قرن بیست‌ویکم در دادگاه باقی ماند و به سرعت به فریاد زدن متوسل می‌شد. در دهه۱۹۸۰، یک سرتیپ ارتش ایالات متحده که مسوول نیروهای هلی‌کوپتر ارتش بود، در لاهه در بخش جداگانه‌ای از B۱ که شامل عملکرد هلی‌کوپترهای بل بود که توسط ایران…

دنیای اقتصاد -گروه تاریخ و اقتصاد: مانند بسیاری از شرکت‌ها، وایت‌اندکیس سیاست بازنشستگی اجباری در سن ۶۵سالگی داشت. برای من، این به معنای پایان کار در پایان سال ۲۰۰۰ بود. بیش از یک‌سال قبل از آن، شرکت پرسید که آیا مایلم به نحوی با شرکت همکاری کنم؟ من مایل بودم که برای پنج سال به‌عنوان مشاور ویژه این کار را انجام دهم. اما روزهای من به‌عنوان وکیل تمام‌وقت به پایان می‌رسید. نشستن در یک صندلی تاب‌دار و بازی ماهجونگ۱ هرگز واقعا سبک زندگی مطلوب من نبود. بنابراین این به معنای آن بود که باید راهی پیدا کنم تا خودم را به شیوه‌های معناداری…

دنیای اقتصاد -گروه تاریخ و اقتصاد: با فرا رسیدن هزاره جدید، حقوق بین‌الملل به وضوح در حال تکامل بود و با هدف حمایت از سرمایه‌گذاران پیش می‌رفت که این حمایت‌ها به جریان سرمایه‌گذاری‌های مهم، به ویژه به کشورهای در حال توسعه کمک می‌کرد. منشور حقوق و وظایف اقتصادی کشورها، با استاندارد جایگزین سست و ذهنی برای جبران خسارت ناشی از مصادره تا حدودی شکست‌خورده بود و این امر تا حدود زیادی به لطف اقدامات دیوان دعاوی ایران و ایالات متحده بود که به‌طور مداوم بر این موضوع تاکید داشت که جبران خسارت کامل لازم است. هزاران معاهده دوجانبه…

دنیای اقتصاد -گروه تاریخ و اقتصاد: در پایان نوامبر۱۹۸۶، دوست قدیمی‌ام، دیوید ابشایر، مرا همان‌طور که از زمان ورودم به دیوان هر سال انجام داده بود، به شام شکرگزاری در خانه‌اش دعوت کرد. دیوید تا آن زمان به‌عنوان سفیر آمریکا در ناتو منصوب شده بود. بنابراین شام در محل اقامت رسمی او، ترامن هال نزدیک بروکسل برگزار شد. شام امسال خاص بود؛ زیرا به نوعی شام خداحافظی محسوب می‌شد. دیوید تا آن زمان استعفای خود را به‌عنوان سفیر از ژانویه آینده اعلام کرده بود و قصد داشت به مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی (CSIS)، اندیشکده‌ای که سال‌ها پیش…

دنیای اقتصاد -گروه تاریخ و اقتصاد: عضویت در دادگاه داوری ایران-ایالات متحده بدون دردسر نبود. برای مثال، در پرونده «آموکو اینترنشنال فاینانس»، برداشت من با آرای قبلی دادگاه مطابقت داشت- به ویژه رای موقت در پرونده‌ «سدکو علیه شرکت ملی نفت ایران» که رسیدگی به آن در دوره‌ مدیریت مانگارد در دادگاه ما آغاز شده بود. ویرالی در هیات آن پرونده حضور نداشت؛ اما عدم پیروی او از پرونده «سدکو» نمونه‌ای از یک منبع سرخوردگی برای دادگاه، حداقل برای یک حقوقدان آموزش‌دیده در نظام کامن‌لا (common law) انگلستان، ایالات متحده و سایر حوزه‌های قضایی…

دنیای اقتصاد -گروه تاریخ و اقتصاد: به نظر می‌رسد که حمله به نیلز منگارد از قبل توسط کاشانی و شفیعی طراحی شده بود. پس از گفت‌وگوی دوستانه با برخی از کارمندان ایرانی، من دلیل این کار را فهمیدم. کاشانی به این نتیجه رسیده بود که توافق‌نامه‌های الجزایر اشتباه بوده‌اند. بنابراین او خود را با جناح تندرو در ایران که خواهان قطع کلیه روابط با ایالات متحده بود، همسو کرده بود؛ دیوان آخرین نماد عمومی این ارتباطات بود. کاشانی ماه‌ها برای خروج ایران از دیوان تلاش کرده بود. دولت آیت‌الله [خامنه‌ای] با این نظر موافق نبود و آنها خواستار حفظ…

دنیای اقتصاد -گروه تاریخ و اقتصاد: از لحظـــه‌ای که مسوولیت‌هایم را آغاز کـــردم، بی‌وقفه مشغول به‌کار بودم. یک جلسه استماع معمولی نهایتا یک هفته طول می‌کشید و شعبه من دو جلسه در ماه برای ۹ماه از سال برگزار می‌کرد، علاوه بر جلسات گاه به گاه طولانی‌تر پرونده‌های «A» که در حضور کامل دیوان انجام می‌شد. آماده‌سازی برای هر پرونده مانند آمادگی برای یک آزمون بود. حقایق متغیر از مصادره‌ها گرفته تا نقض قراردادها و موارد اخراج ناعادلانه از ایران بود. ما با سرعتی آرا را صادر می‌کردیم که سایر شعب را به چالش می‌کشید.

دنیای اقتصاد -گروه تاریخ و اقتصاد: دیوان داوری دعاوی ایران و آمریکا که به‌طور معتبر تشکیل شده بود، در لاهه گرد هم آمد و حدود یک‌سال وقت صرف کرد تا قواعد آیین دادرسی خود را مشخص کند، سپس به‌طور رسمی فعالیت خود را آغاز کرد. پس از رد دادخواست شرکت AIG در دادگاه فدرال بر اساس توافق‌نامه‌های الجزایر، این شرکت پرونده‌ای را به دیوان ارائه داد. وکلای ایران سعی کردند ثابت کنند که الزامات سنتی برای جبران خسارت سریع، کافی و موثر برای مصادره، با استانداردهای ملایم‌تری که در منشور حقوق و تکالیف اقتصادی کشورها در سازمان ملل مطرح شده است،…

دنیای اقتصاد -گروه تاریخ و اقتصاد: رونالد ریگان، همانند بری گلدواتر، دیدگاه‌هایی به مراتب راست‌گراتر از دیدگاه‌های من داشت؛ اما او همچنان یک جمهوری‌خواه بود و من مشتاق خدمت بودم. با این حال، یک منبع احتمالی ناراحتی وجود داشت؛ زیرا پدرم -که او نیز چارلی براور نام داشت - این موقعیت نادر را داشت که رونالد ریگان را از شغل تلویزیونی‌اش اخراج کرده بود. همان‌طور که پیشتر اشاره کردم، پدرم در زمینه تبلیغات فعالیت داشت و خاطرات او با عنوانی غیرمعمول، «من و دیگر استعدادهای تبلیغاتی» منتشر شده بود. در سال۱۹۵۴، آژانس تبلیغاتی او، BBD&O،…

دنیای اقتصاد -گروه تاریخ و اقتصاد: هرچند توقیف دارایی‌ها توسط کارتر برای وکلایی مانند من مفید بود، اما این اقدام در اصل با هدف کمک به احقاق حقوق اشخاص خصوصی برای جبران زیان‌هایشان طراحی نشده بود. این توقیف به‌عنوان یک ابزار مذاکره در چارچوب تحریم‌ها ایجاد شد تا به تعادل بخشیدن به ابزار مذاکره‌ای که گروگان‌ها برای ایران به ارمغان آورده بودند، کمک کند. این توقیف ایرانیان را به میز مذاکره کشاند؛ اما آنچه واقعا آنها را تحت فشار قرار داد، یک بازیگر سابق هالیوود بود؛ رونالد ریگان که به‌شدت در مسائل خارجی موضع سخت‌گیرانه‌ای داشت،…

دنیای اقتصاد -گروه تاریخ و اقتصاد: ۹روز پس از آغاز بحران گروگان‌گیری، برای رسیدگی به موضوعی مهم در سیاست خارجی ایالات متحده، در دادگاه استیناف ایالات متحده برای ناحیه کلمبیا حاضر شدم. پرونده مطرح‌شده هیچ ارتباطی با ایران نداشت؛ در حقیقت، این درام بین‌المللی در فاصله هزاران مایل به شرق، در تنگه تایوان در حال وقوع بود. تاریخ اخیر تایوان به خوبی نشان می‌دهد که روابط بین‌الملل می‌تواند تا چه حد درهم‌تنیده و پیچیده باشد. هنگامی که کمونیست‌های طرفدار مائو در سال۱۹۴۹ سرزمین اصلی چین را تصرف کردند، دولت ملی‌گرای چیانگ کای‌شک به تایوان…

مهر: دیوان بین المللی دادگستری جمعه آینده ۱۹ ژوئیه نظر خود را درباره عواقب و پیامدهای حقوقی اشغالگری رژیم صهیونیستی در سرزمین‌های فلسطینی اعلام می‌کند.

دنیای اقتصاد -گروه تاریخ و اقتصاد: آمکو آسیا آغاز دخالت من در داوری‌های بین‌المللی علیه یک کشور بود. وقتی که این روند آغاز شد، چهل و پنج ساله بودم و زمانی که سرانجام به پایان رسید، ۵۶ساله بودم. فکر می‌کنم دیر به این عرصه پا گذاشتم؛ اما در همان حال، خود حوزه داوری بین‌المللی نیز تازه در حال شکل‌گیری بود! پس از اینکه چند پرونده را تجربه کردم، خودم را یک کارشناس دانستم که با توجه به محدودیت‌های داوری بین‌المللی در آن زمان، احتمالا واقعا همین‌طور بود. سپس در مجمع‌های سخنرانی شرکت کردم؛ جایی که برای گروه‌های مشاوران حقوقی داخلی و…

دنیای اقتصاد-گروه تاریخ و اقتصاد: سی‌اویل پایان کار من برای اندونزی نبود، بلکه در واقع تنها آغازی بر آن بود. در ژانویه۱۹۷۷، کمی بیش از دو ماه پس از اولین سفرم به جاکارتا، در حال تماشای مراسم تحلیف کارتر بودم که تلکسی از رئیس کل صالح به دستم رسید. او از من پرسید آیا شرکت وایت ‌اند کیس حاضر است به‌عنوان وکیل عمومی خارجی برای اندونزی در تمام معاملات بین‌المللی‌اش، چه مالی و چه سایر موارد، خدمت کند. ما البته این نمایندگی برجسته را پذیرفتیم که از آن زمان تاکنون ادامه داشته است. برای ۷سال، از آن اولین سفر تا زمانی که در پایان…

دنیای اقتصاد-گروه تاریخ و اقتصاد: ممکن است ما با استفاده از قدرت کاخ سفید و وزارت امور خارجه، لوئی لوفور را آزاد کرده باشیم؛ اما در برخی دیگر از زمینه‌ها، شاید بهتر بود اگر شاخه اجرایی از دخالت در امور خودداری می‌کرد. یکی از این زمینه‌ها، مصونیت حاکمیتی بود که وزارت امور خارجه با وجود تلاش‌های بی‌وقفه من، هنوز موظف بود در نقشی شبه‌قضایی عمل کند. در سال۱۹۷۲، برای دو روز، رئیس‌جمهور نیکسون در هاوایی نشست اقتصادی‌ای را با نخست‌وزیر تاناکا از ژاپن برگزار کرد. یکی از موارد دستور کار، کسری تجاری عظیمی بود که ایالات متحده انباشته…

دنیای اقتصاد-گروه تاریخ و اقتصاد: تجربه کار در وزارت امور خارجه باعث شد تا علاقه من به حل و فصل اختلافات بین‌المللی بیش از پیش تقویت شود. دهه۱۹۷۰ دوره‌ای هیجان‌انگیز از گذار را نشان می‌دهد. همان‌طور که نوئل ماورر، تاریخ‌دان اقتصادی، در مطالعه برجسته خود به نام «تله امپراتوری» نوشته است: قبل از ۱۹۴۵، تنها راه‌حل موجود برای یک شرکت آمریکایی که در یک مناقشه سرمایه‌گذاری با دولت خارجی گرفتار می‌شد، استفاده از قدرت قهری (زور) شاخه اجرایی ایالات متحده بود. اما تا دهه۱۹۹۰، سرمایه‌گذاران آمریکایی به طیفی از ابزارهای حفاظت از حقوق…

دنیای اقتصاد-گروه تاریخ و اقتصاد: در شرایط دیگری شاید من در وزارت خارجه می‌ماندم؛ اما تا میانه‌های سال۱۹۷۳، نشانه‌ها روشن شده بود و این موضوع ارتباطی به رسوایی واترگیت نداشت. راجرز سرانجام تصمیم گرفته بود که من برای سمت مشاور حقوقی جوان‌تر از آن هستم که فکر می‌کرد. او تمایل داشت فرد مسن‌تری به نام استوارت اسکات، یکی از شرکا در شرکت حقوقی دیوی بالانتاین را که با منافع راکفلر همکاری داشت، نامزد کند. در واقع، ساحل اسکات در مجموعه تفریحی سابق راک‌ریزورتس در کانیل بی، واقع در جزیره سنت جانز در جزایر ویرجین ایالات متحده (که…