تحریم ها

بازار مشتقه ایران با چالش‌هایی از جمله عدم تنوع در کالاهای قابل‌معامله، نوسانات شدید قیمت‌ها و عدم ثبات قوانین مواجه است. برای توسعه این بازار نیاز است که دولت و نهادهای مالی بر معرفی ابزارهای جدید مالی تمرکز کنند. معرفی قراردادهای مشتقه برای کالاهای استراتژیک مانند نفت، گاز و محصولات پتروشیمی می‌تواند به رشد این بازار کمک کند. علاوه بر این، تقویت زیرساخت‌های نظارتی و قانونی و تطبیق با استانداردهای بین‌المللی از دیگر راهکارهای موثر است.

ظرفیت ایران برای صادرات نفت در سطح بین‌المللی به دلیل تحریم‌‌های بین‌المللی به‌‌ویژه تحریم‌‌های اعمال‌‌شده توسط ایالات متحده به شدت محدود شده است. این امر منجر به کاهش شدید درآمد و جلوگیری از سرمایه‌گذاری خارجی و انتقال دانش شده است که برای توسعه تولید ضروری است.

دنیای اقتصاد: نگاهی به تحولات اقتصادی در یک دهه گذشته نشان می‌دهد که با آغاز دور دوم تحریم‌های اقتصادی، جمعیت فقرا در ایران ۱۰ میلیون نفر افزایش یافته است. در حال حاضر ۲۶ میلیون نفر از ایرانیان زیر خط فقر به سر می‌برند. با وقوع این تحولات، سیاستگذاران با تخصیص بودجه‌های چشمگیر سعی در کاهش نرخ فقر داشته‌اند؛ بااین‌حال تلاش‌های مذکور در این زمینه موفق نبوده است. در چنین شرایطی بسیاری از اقتصاددانان معتقدند که حرکت به سوی رشد اقتصادی پایدار و ایجاد مشاغل متنوع و با‌کیفیت یکی از مهم‌ترین راه‌های کاهش نرخ فقر…

دنیای اقتصاد: با روی کار آمدن دولت چهاردهم امیدها به بازگشایی درهای تجارت خارجی به روی ایران دوباره زنده شد. مسعود پزشکیان در سخنان انتخاباتی خود در اتاق بازرگانی ایران و پس از انتصاب به‌عنوان رئیس‌جمهور، بر اهمیت تجارت خارجی و عادی‌‌‌‌‌سازی روابط با کشورهای طرف تجاری ایران تاکید داشت. فعالان این حوزه، از تحریم‌های تجاری و مالی، اجبار به بازگشت ارز حاصل از صادرات و فروش به نرخ دستوری، شکایت دارند.

دنیای اقتصاد: وزیر پیشنهادی صنعت، معدن و تجارت در دفاع از برنامه‌‌‌های خود در مجلس با بیان اینکه با مشکلات بخش صنعت، معدن و تولیدکنندگان آشناست، گفت: ارتقای صنعت و معدن با توسعه و تکمیل صنایع پیشران و معدنی، جلوگیری از خام‌‌‌فروشی، حرکت به سمت محصولات ساخت‌‌‌محور، بهبود فضای کسب‌وکار، توسعه صادرات و کاهش تصدی‌‌‌گری دولت محقق خواهد شد. به گزارش «ایرنا»، سید محمد اتابک در جلسه علنی مجلس در تشریح برنامه‌‌‌های خود برای وزارت صنعت، معدن و تجارت، اظهار کرد: برنامه من با محوریت راهبردها، سیاست‌‌‌های ابلاغی در…

تحریم‌ها اثرات مخرب بسیار زیادی بر اقتصاد ایران گذاشته است. علاوه بر شاخص‌های کلان اقتصادی که تحت‌تاثیر تحریم‌ها آسیب‌های غیر‌قابل جبران دیده‌اند، تحریم‌ها اثرات زیان‌بار زیادی بر زیست فردی و اجتماعی ایرانیان گذاشته است که یکی از مهم‌ترین آنها گسترش فقر و افزایش شکاف طبقاتی‌ است. وضعیت ایران نیاز به مطالعه تجربه تحریم‌های گذشته در کشورهای دیگر و مشابه را تقویت کرده است. یکی از این موارد مطالعه می‌تواند کشور عراق باشد؛ هرچند که تحریم‌های عراق فقط بانکی بود و شامل تحریم‌های نفتی، حمل‌ونقل و بیمه…

اقتصاد ایران پس از گذراندن یک‌دهه وفور نفتی، از سال ۱۳۹۱ وارد مرحله جدیدی شد که دو مشخصه اصلی آن تشدید تحریم‌‌‌های تجاری و مالی و همچنین کاهش شدید درآمدهای ارزی حاصل از صادرات نفت بود (مسعود نیلی و همکاران (۱۳۹۷)، اقتصاد ایران؛ چگونگی گذر از ابرچالش‌ها). سال ۱۳۹۴ مصادف با انعقاد قرارداد برجام و برداشتن تحریم‌هاست که آثار آن را می‌توان از میزان فروش نفت و به تبع آن تولید ناخالص داخلی ملاحظه کرد، به طوری که رشد اقتصادی منفی ۰.۵درصد در سال ۱۳۹۴، به رشد ۱۴.۲درصدی در سال ۱۳۹۵ ارتقا یافت.

هرگونه اصلاح در حوزه اقتصاد، بازرگانی و تولید در گرو تعامل و همزیستی مسالمت‌‌‌آمیز با دنیای خارج است. هم‌اکنون به دلیل تحریم خارجی و از آن بدتر تحریم داخلی و به بهانه محدودیت ارزی، ثبت‌سفارش کالا را به ۱۱۰‌درصد نیاز کشور محدود کرده‌‌‌ (سابق بر این بین ۱۴۰ تا ۱۵۰‌درصد بود) و مدت اعتبار آن را کاهش داده‌‌‌اند. پرواضح است که همه ثبت‌سفارش‌‌‌ها به دلایل مختلف قابلیت تبدیل به کالا را ندارند.

دنیای اقتصاد: تحریم‌های اقتصادی غرب علیه ایران باعث بروز یک دهه‌بی‏‏‏‌ثباتی و کاهش سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های کشور شد. در طول این سال‌ها فرمول‏‏‏‌های زیادی برای برون‏‏‏‌رفت ایران از این چالش ارائه شده اما تقریبا هیچ‌کدام اثرگذاری لازم را نداشته و در حال‌حاضر استهلاک انباشته صنایع ایران در پنچ سال‌گذشته از سرمایه‌گذاری‌های جدید برای ایجاد ظرفیت جدید تولیدی و حتی حفظ سطح تولید قبلی بیشتر شده‌است. در این فضا، صنایع و فعالان اقتصادی با مشکلات زیادی از داخل و خارج کشور روبه‌رو شدند؛ مشکلاتی همچون عدم‌ارتباط با…

دنیای اقتصاد: در شرایطی که صنعت بازی در ایران با محدودیت‌های تحریم و فیلترینگ دست و پنجه نرم می‌کند، گزارش‌های آماری اخیر نشان می‌دهند که در یک سال اخیر صنعت بازی‌های موبایلی رشد چشم‌گیری داشته است. با این حال تحریم‌ها، ارتباط پلتفرم‌ها با بازی‌سازها را قطع کرده و بالطبع درآمد از آن محل نیز از بین رفته است. از طرف دیگر، با اینکه پلتفرم‌ها سعی می‌کنند ایمنی را حفظ کنند و ارتقا دهند، اما فیلترینگ گوگل‌پلی همچنان تهدیدی برای امنیت دستگاه‌های کاربران ایرانی است. در این شرایط مدیران دو پلتفرم دانلود بازی و…

در طول تاریخ برخی کشورها بنا به دلایل مختلف محدود کردن قدرت اقتصادی و سیاسی، تضمین اجرای قواعد بین‌المللی و برای حفظ صلح و امنیت جمعی، تغییر نظام یا حتی تحمیل اعتقادات به کشورهای دیگر و رسیدن به اهدافی همچون گسترش قلمرو و دستیابی به ثروت‌‌‌های فرهنگی و اقتصادی از ابزار تحریم استفاده کرده‌‌‌اند. تحریم‌‌‌های اقتصادی عمدتا در قالب تحریم‌‌‌های تجاری (محدود یا قطع صادرات و واردات کشور هدف) و مالی (محدود‌‌‌ یا قطع کردن معاملات مالی و نقل و انتقالات پول و جریان‌‌‌های سرمایه در کشور هدف) وضع می‌شود.

دنیای اقتصاد-گروه اقتصاد بین‏ الملل: بانک جهانی در یک گزارش، چشم‌انداز اقتصاد ایران را به‌روز کرد. این گزارش تاکید می‌کند که رشد اقتصادی در ۴ سال اخیر با توجه به درآمدهای نفتی بهبود یافته، اما ناترازی‌های اقتصادی ناشی از دخالت در قیمت‌گذاری و سیاست‌های اقتصادی، هزینه اقتصادی تداوم تحریم‌ها و تشدید نااطمینانی ژئوپلیتیک‌، ابهاماتی را در زمینه تداوم رشد اقتصادی ایجاد کرده است. این گزارش در بخش دیگری، عنوان می‌کند که دولت در سال ۱۴۰۲ برای تامین کسری بودجه به استقراض از صندوق توسعه ملی و نظام بانکی روی آورده است. همچنین با متمرکز شدن…

دنیای اقتصاد: یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که دولت چهاردهم در عرصه سیاست خارجی با آن دست به گریبان است، مساله مذاکرات برای لغو تحریم‌ها است. روزنامه «دنیای‌اقتصاد» در گزارشی با استناد به نظر دو کارشناس نوشت که احتمالا این مذاکرات در دولت جدید تداوم خواهد داشت.

دنیای‌اقتصاد: از ابتدای ژانویه ۲۰۲۴ – ۱۱ دی ۱۴۰۲ ایران رسما به عضویت بریکس به عنوان گروه اقتصادهای نوظهور جهانی درآمد. عضویت در این بلوک‌های فرامنطقه‌ای هم برای اقتصاد تحت تحریم ایران می‌تواند در بردارنده مزیت باشد و هم به لحاظ سیاسی، ایران را به درون شبکه اتحادها و ائتلاف‌ها و بازی بزرگان در سطح جهانی وارد کند. از زاویه حضور در این بازی بزرگ است که مسعود پزشکیان منتخب ریاست جمهوری و رئیس دولت چهاردهم که در مناظرات پیش از برگزاری انتخابات از ضرورت حضور در بازی جهانی با پذیرفتن قواعد آن سخن به میان آورده…

دنیای اقتصاد: یک پژوهش نشان می‌دهد که تحریم‌های بین‌المللی پس از سال ۲۰۱۲ تاثیرات منفی قابل توجهی بر طبقه متوسط در ایران داشته است. از سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۹ میانگین کاهش سالانه در اندازه طبقه متوسط ایران ۱۱درصد بوده است. به عبارت دیگر، اگر تحریم‌های بین‌المللی وجود نداشت، اندازه طبقه متوسط در ایران تقریبا ۱۱درصد در سال بیشتر می‌شد. این تحریم‌ها از طریق کاهش درآمدهای نفتی، کاهش واردات و افزایش تورم، منجر به کاهش قدرت خرید و کاهش اندازه طبقه متوسط شده‌اند.

دنیای اقتصاد: تحریم‌ها به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل موثر بر اقتصاد ایران، به‌خصوص در یک دهه اخیر، تاثیرات گسترده‌ای بر تمامی جوانب اقتصادی کشور داشته‌اند. این تاثیرات تنها محدود به کاهش درآمدهای نفتی و افزایش هزینه‌های تجاری نبوده، بلکه به عمق ساختارهای اقتصادی کشور نیز نفوذ کرده و منجر به تشدید بسیاری از مشکلات موجود شده‌اند. تحریم‌ها حتی بر وضعیت کسری بودجه، تورم و... اثرات ماندگار و عظیمی از خود نشان داده‌اند و می‌توان گفت در یک دهه اخیر تحریم مهم‌ترین ریسک اقتصادی کشور بوده است.

پس از خاتمه فرآیند نفس‌گیر رقابت‌های انتخاباتی، دکتر مسعود پزشکیان به ریاست‌جمهوری ایران برگزیده شد. آنچنان که ایشان عنوان کرد و آنچه از نگاه کارشناسی و تخصصی الزام‌آور است، سه‌ستون اصلی اداره امور قوه مجریه را که همه امور باید بر محور آنها باشند، از ایشان مطالبه می‌کنیم: اولا، تمام قدرت و توان خویش را برای برطرف کردن و برداشتن تحریم‌های ظالمانه به کار گیرید و همه قوا و توانمندی‌های کشور را در این مسیر هماهنگ کنید.

فارغ از چگونگی برخورد با رفع تحریم‌‌‌ها و مدت زمان آن، اگر بپذیریم حداقل ۴۰‌درصد از مسائل و بحران‌های اقتصادی سال‌های اخیر، ناشی از سیاستگذاری‌‌‌های غلط و غیرکارشناسانه‌‌‌ای بوده است که متهم اصلی آن دولت‌‌‌ها بوده‌‌‌اند، می‌‌‌توان با بهره‌‌‌گیری از عقلانیت و علم اقتصاد در بدنه کارشناسی و سیاستگذاری، میزان قابل ملاحظه‌‌‌ای از مسائل و مشکلات را حل کرد و چرخ اقتصاد را به مسیر درست و باثبات‌‌‌تر هدایت کرد. در نگاه علمی به اقتصاد ایران، کاهش شدید رفاه و افزایش فقر به‌واسطه استفاده از اقتصاد دستوری…

دنیای‌اقتصاد: صنعت لوازم‌خانگی یکی از بخش‌های اقتصادی مهم و پرسود جهان به شمار می‌رود. این صنعت با تولید محصولات متنوع و کاربردی، نقش بسزایی در بهبود کیفیت زندگی مردم ایفا می‌کند. براساس آمارهای جهانی، درآمد سالانه این صنعت به میلیاردها دلار می‌رسد و به‌عنوان یکی از محورهای توسعه اقتصادی کشورها شناخته می‌شود. همچنین این صنعت با ایجاد اشتغال برای هزاران نفر و تولید محصولات با ارزش‌افزوده بالا، سهم قابل‌توجهی در اقتصاد کشور دارد. ایران نیز در این صنعت فعال است؛ اما به دلایل مختلف، از جمله تحریم‌های بین‌المللی…

دنیای اقتصاد: همایش توسعه روابط تجاری ایران و هند به همت اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران و اتاق مشترک ایران و هند برگزار شد. به گزارش اتاق ایران آنلاین، در این نشست، ابراهیم جمیلی، رئیس اتاق مشترک ایران و هند، گفت: ما به هند توجه داریم و برای همین به دنبال تسهیل فرصت سرمایه‌گذاری مشترک هستیم. باید این فرصت‌ها به فعالان اقتصاد معرفی شود و ظرفیت‌های اقتصادی دو کشور را شناخت و بدانیم در دوره تحریم چگونه صادرات مجدد به هند داشته باشیم.

دنیای اقتصاد-سعیده نبی‌زاده: مناظره‌‌‌های انتخاباتی در دو دوره مختلف منتهی به برگزاری انتخابات چهاردهم ریاست جمهوری در حالی برگزار شد که کاندیداهای مختلف برای بررسی دلایل مشکلات اقتصادی حاکم بر کشور به‌ویژه در حوزه صنعت، موضوع تحریم‌‌‌ها را به عنوان یک عامل موثر مهم معرفی می‌‌‌کنند. برخی تحریم‌‌‌ها را موثر اما با تکیه بر ظرفیت‌‌‌های داخلی و کشورهای دوست قابل حل می‌‌‌دانند و برخی دیگر معتقدند این تحریم‌‌‌ها نه‌تنها اثرگذاری بالایی داشته بلکه بدون مذاکره با همه جهان قابل حل و فصل نیست.

انتخابات ریاست‌جمهوری پس از دور اول به دو گزینه محدود شده است. مردم در غالب نظرسنجی‌ها اقتصاد را دغدغه اصلی خود عنوان می‌کنند. بنابراین یکی از اصلی‌ترین معیارها برای تشخیص گزینه مناسب برای نشستن بر کرسی ریاست جمهوری نگاه نامزدهای راه‌یافته به دور دوم به اقتصاد است.

دنیای اقتصاد: رای‌دهندگان در ایران بر روی تحریم‌های محدود‌کننده آمریکا متمرکز شده‌اند، زیرا هر دو کشور امسال به پای صندوق‌های رای می‌روند. استفانی گلینسکی، روزنامه‌نگار مستقر در استانبول در فارن پالیسی می‌نویسد: ایران و ایالات متحده که زمانی متحد بودند، چند دهه است که روابط پرتنشی را دنبال کرده‌اند. انقلاب ۱۹۷۹ ایران چرخش قابل‌توجهی را در این روابط رقم زد. معترضان دانشجو با تسخیر سفارت آمریکا در تهران، بیش از ۵۰ آمریکایی را به مدت ۴۴۴ روز گروگان گرفتند. امروز، ساختمان قدیمی سفارتخانه تبدیل به موزه‌ای به نام…

دنیای اقتصاد: رئیس سازمان برنامه و بودجه در نشست خبری که روز گذشته برگزار شد، در پاسخ به پرسش «دنیای اقتصاد»، ضمن پذیرش اثر تحریم‌ها بر اقتصاد کشور و ابراز امیدواری از پیگیری مذاکرات رفع تحریم در دولت آینده، به نقش پررنگ خنثی‌سازی تحریم‌ها در دولت سیزدهم اشاره کرد. نکته دیگر، در نشست روز گذشته، تحلیل رئیس سازمان از ویدئوی صحبت‌های ترامپ درباره ایران بود.

دنیای اقتصاد: آزادی ایران از حصار تحریم‌ها، پایان قیمت‌گذاری دستوری در بازارها و کاهش تدریجی سهم دولت در اقتصاد، مهم‌ترین گام‌هایی هستند که دولت چهاردهم باید برای رسیدن به توسعه اقتصادی اتخاذ کند. بدون این قدم‌های حیاتی، حتی رشد اقتصادی بلندمدت پایدار ممکن نیست. بخش خصوصی کشور به‌دلیل تحریم‌ها و این مداخلات زمین‌گیر شده است و دولت چهاردهم باید زمینه را برای تجدید حیات بخش‌ خصوصی در کشور فراهم کند. نباید فراموش شود که بخش‌ خصوصی موتور رشد اقتصاد در هر کشوری است.

دنیای اقتصاد: ‌شورای نگهبان فهرست ۶ نفر نهایی برای انتخابات پیش روی ریاست‌جمهوری را اعلام کرد. احتمالا در روزهای آینده این ۶نفر برنامه‌های خود را برای حل چالش‌های کشور ارائه خواهند کرد. اما برای مردم مهم‌ترین اولویت رئیس دولت آینده چه خواهد بود؟ «دنیای‌اقتصاد» در یک نظرسنجی این اولویت‌های اصلی را مورد بررسی قرار داده است. از دید مخاطبان، رفع تحریم‌ها از اقتصاد ایران مهم‌ترین دغدغه پاسخ‌دهندگان بوده است. این مطالبه با واقعیت‌های اقتصادی نیز همخوان است. مطابق بررسی‌ها، تشدید تحریم‌ها در یک دهه اخیر رشد…

تحریم‌های بی‌سابقه نفتی و بانکی که از اوایل دهه ۹۰ شمسی بر اقتصاد ایران تحمیل شد، تبعات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی متعددی داشته است که ماحصل این تحولات را می‌توان در پدیده فقر چندبعدی در ایران مشاهده کرد؛ زیرا فقر چندبعدی پدیده‌ای چندوجهی محسوب می‌شود که معیارهایی همچون آموزش، سلامت و امکانات یک زندگی متعارف را منعکس می‌کند. به عنوان مثال، این شاخص ترک تحصیل کودکان، سوءتغذیه برحسب کالری دریافتی، نامناسب بودن محل زندگی برحسب متراژ محل سکونت، نداشتن کالاهای بادوام و فقدان دسترسی کافی به سایر…

تا قبل از حمله روسیه به اوکراین، ایران رتبه اول را در کشورهای تحت تاثیر تحریم‌های خارجی داشت. تحریم‌های اقتصادی شدید و بلندمدت، اقتصاد ایران را تحت‌تاثیر قرار داده‌اند. بعد از تسخیر سفارت آمریکا در تهران از سوی دانشجویان پیرو خط امام در نوامبر ۱۹۷۹، ایران تحت تاثیر چهاردهه تحریم‌های اقتصادی پایدار که در زمان‌های مختلف تنها شدت آنها تغییر کرده است و هیچ‌گاه کاملا از بین نرفته‌اند، قرار گرفت. این تحریم‌ها اقتصاد ایران را کوچک کرده‌ و کشور را از نظر روابط بین‌الملل، حفظ ارزش ریال، تامین سرمایه…

در پنج‌دهه اخیر و با افزایش نقش سرمایه انسانی در مدل‌‌‌های اقتصادی، اهمیت مقوله آموزش به عنوان مهم‌ترین مولفه موثر بر سرمایه انسانی، در ادبیات اقتصادی تقویت شده است. همچنین، یکی از اهداف اصلی بسیاری از خانوارها بهبود کیفیت سطح فرزندان به‌واسطه افزایش مخارج آموزشی و تحصیلات آنهاست.

هر اتفاق و حادثه‌ای درس‌هایی دارد که خرد به آموختن آن توصیه می‌کند. البته می‌توان چشم‌ها را بست و هزینه‌های آتی این نیاموختن را به خسران آن حادثه افزود؛ اما دیگر چه حادثه‌ای بزرگ‌تر از اتفاق بالگرد باید رخ دهد تا ما درس‌هایش را بیاموزیم؟ نگارنده دو درس بزرگ را در آن مستتر می‌داند.