موتور خودروسازی گرم شد

سه خودروساز بزرگ کشور در حالی طی بهار و خرداد امسال رشد فصلی و ماهانه تولید را تجربه کردند که همچنان بخشی از محصولات آنها به صورت ناقص روانه پارکینگ‌ها شده است.

طبق آنچه خودروسازان به بورس اعلام کرده‌اند، در مجموع 226‌هزار و 245 دستگاه محصول توسط ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو در بهار امسال به تولید رسیده که از افزایش 11درصدی حکایت دارد. در این بین، بیشترین تیراژ نصیب ایران‌خودرویی‌ها شده که توانسته‌اند 123‌هزار و 887 دستگاه محصول را در سه‌ماهه ابتدایی امسال تولید کنند. در مقایسه با بهار سال گذشته، تولید ایران‌خودرو بیش از 27درصد افزایش را نشان می‌دهد. این در حالی است که سایپایی‌ها با تولیدی 75هزار و 121 دستگاهی در بهار امسال، هشت درصد کاهش تیراژ را تجربه کرده‌اند. در نهایت اما پارس‌خودرویی‌ها جور سایپا را کشیده‌اند، چه آنکه با تیراژی 27‌هزار و 237 دستگاهی بیش از 10درصد نسبت به بهار سال گذشته افزایش تولید داشته‌اند.

سه خودروساز بزرگ کشور علاوه بر بهبود تولید فصلی خود، تیراژ ماهانه را نیز بالا برده‌اند. طبق آمار، مجموع تولید 3 خودروساز بزرگ کشور در خرداد امسال 103هزار و 987 دستگاه بوده که در مقایسه با آمار 76هزار و 880 دستگاهی اردیبهشت،  35درصد رشد را نشان می‌دهد. در این بین، ایران‌خودرو دارای بیشترین تولید ماهانه است، به نحوی که در خرداد امسال 58هزار و 41 دستگاه تولید داشته است. این آمار سبب شده بزرگترین خودروساز ایران در خرداد و نسبت به اردیبهشت 42درصد رشد کند. سایپا نیز هرچند تولید تجمیعی‌اش تا پایان خرداد و نسبت به سه ماه مشابه سال گذشته منفی بوده، اما توانسته تیراژ ماهانه خود را بالا ببرد. بنابر آمار ارائه‌شده به بورس، دومین خودروساز بزرگ ایران تیراژی 33هزار و 311دستگاهی را در خرداد امسال به ثبت رسانده که در مقایسه باماه مشابه سال گذشته از رشد 26درصدی حکایت می‌کند.

همچنین پارس‌خودرویی‌ها نیز که 9هزار و 690 دستگاه تیراژ در خرداد امسال داشته‌اند، 30 درصد رشد را نسبت به اردیبهشت تجربه کرده‌اند. بهبود آمار تولید فصلی و ماهانه خودروسازان در حالی است که همچنان بخشی از این تیراژ به صورت ناقص بوده است. طبق آماری که هفته گذشته از سوی وزارت صمت منتشر شد، هرچند تعداد خودروهای ناقص به‌شدت افت کرده، اما هنوز به صفر نرسیده است. بنابر این آمار، در سه ماه ابتدایی امسال بالغ بر 41هزار دستگاه خودرو ناقص به تولید رسیده است. با در نظر گرفتن تیراژ 226هزار دستگاهی بهار، بیش از 18درصد از تولید سه ماه ابتدایی خودروسازان ناقص بوده است. البته در مقایسه با سال گذشته، هم تعداد خودروهای ناقص مانده در پارکینگ خودروسازان بسیار افت کرده و هم طبق ادعای شرکت‌های خودروساز، آنها به عبور مستقیم 100درصدی (عدم‌تولید محصول ناقص) نزدیک شده‌اند.

اما نکته مهم دیگر در مورد آمار تولید بهار خودروسازان، عقب‌‌افتادن آنها از برنامه مدنظر وزارت صمت است. طبق این برنامه، خودروسازان کشور باید تا انتهای امسال یک میلیون و 600هزار دستگاه انواع محصول اعم از سواری، وانت، کامیون و... را به تولید برسانند. فرض بر این است که سهم ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو از این برنامه، یک میلیون و 400‌هزار دستگاه در نظر گرفته شده، بنابراین حدود 90درصد بار برنامه‌ریزی وزارت صمت برای تولید امسال خودرو، بر دوش سه شرکت اصلی قرار دارد. با این حساب، آنها باید ماهی تقریبا 117هزار دستگاه خودرو تولید کنند تا در پایان سال به تیراژ یک میلیون و 400هزار دستگاهی برسند. با توجه به این رقم، غول‌های جاده مخصوص باید در پایان بهار امسال به مجموع تیراژ 350هزار دستگاهی دست پیدا می‌کردند، حال آنکه حدود 124هزار دستگاه خودروی کمتری به تولید رسانده‌اند. در واقع با در نظر گرفتن تولید 226هزاردستگاهی خودروسازان بزرگ، آنها حدود 65درصد از برنامه بهار را محقق کرده و در نتیجه در نخستین فصل از سال، 35درصد عقب مانده‌اند.

حالا باید منتظر ماند و دید خودروسازان با توجه به اینکه موتور تولیدشان در خرداد گرم شده، می‌توانند این کسری را در ماه‌های پیش رو جبران کنند و به برنامه مدنظر وزارت صمت نزدیک شوند یا اینکه در ماه‌ها و فصول بعد نیز همچنان از برنامه‌ریزی عقب خواهند بود. وزیر صمت با وجود چالش‌های بزرگ بر سر راه خودروسازان کشور (به‌ویژه تحریم و کمبود نقدینگی) و همچنین عقب‌ماندگی قابل‌توجه از برنامه، همچنان بر تیراژ یک‌میلیون و 600هزار‌دستگاهی طی امسال تاکید دارد. این در حالی است که فعالان صنعت خودرو می‌گویند با شرایط فعلی که هنوز تحریم‌ها برقرار است و نقدینگی لازم نیز وجود ندارد، امکان تحقق برنامه وزارت صمت نیست. آنها حتی هشدار می‌دهند که ادامه شرایط فعلی می‌تواند خودروسازان را به سمت کاهش تولید (در مقایسه با سال گذشته) نیز ببرد.

جزئیات تولید بهاری

نگاهی به جزئیات تولید بهاری خودروسازان بیندازیم تا مشخص شود هر یک از آنها چه کارنامه‌ای از خود به جا گذاشته‌اند. بنابر آمار منتشره در سایت کدال، بیشترین تیراژ در بین مدل‌های تولیدی طی بهار امسال، نصیب خانواده پژو شده است. ایران‌خودرویی‌ها در بازه زمانی تحت بررسی 77هزار و 128 دستگاه از مدل‌های پژو را تولید کرده‌اند که در مقایسه با بهار 1400 افزایش بیش از 14درصدی را نشان می‌دهد. ایران‌خودرو تولید برخی مدل‌های پژو را تقریبا متوقف کرده و برنامه دارد که طی یکی دو ماه آینده پژو 405 را نیز حذف کند. بنابراین در آینده نزدیک ایران‌خودرو تنها پژو 207 و پارس را از اعضای خانواده پژو تولید خواهد کرد، هرچند پارس نیز در نوبت حذف قرار دارد. در بین دیگر محصولات ایران‌خودرو، سمند تیراژی 18هزار و 618دستگاهی را در بهار امسال از خود به جا گذاشته که نسبت به ماه مشابه سال گذشته حدودا 111درصد رشد را نشان می‌دهد. سمند هم جزو خودروهایی است که تا چندی دیگر از خطوط تولید حذف خواهد شد. اتفاقا همین چندی پیش سازمان استاندارد اعلام کرد پروانه تولید این محصول را تمدید نکرده است. گویا ایران‌خودرو قصد دارد با کنار گذاشتن سمند (در مرحله نخست، مدل ال‌ایکس) بر تیراژ دنا که خود از خانواده سمند است بیفزاید.

دنا جزو خودروهایی است که در بهار امسال با رشد تولید مواجه شده و ایران‌خودرو قصد دارد تیراژ آن را با سرعت بیشتری افزایش دهد. طبق آمار ارائه‌شده به بورس، در سه ماه ابتدایی امسال 14هزار و 611 دستگاه دنا در ایران‌خودرو تولید شده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته رشد بیش از 23درصدی را نشان می‌دهد. مانند دنا، رانا نیز افزایش تولید را در سه ماه ابتدایی امسال تجربه کرده است. طبق آمار ارائه‌شده به بورس، رانا تیراژ هفت هزار و 786 دستگاهی را در بهار امسال به ثبت رسانده که در مقایسه با فصل مشابه سال گذشته، از افزایش بیش از 11درصدی حکایت دارد. رانا در این سال‌ها همواره جزو محصولات نسبتا کم‌تیراژ ایران‌خودرو بوده، چه آنکه استقبال چندانی از آن به عمل نیامد.  از رانا که بگذریم، ایران‌خودرو محصولی چینی به نام‌ هایما نیز دارد که تولید آن در بهار امسال و نسبت به فصل مشابه سال گذشته رشد قابل‌توجهی را تجربه کرده است.

طبق آمار، ایران‌خودرویی‌ها سه هزار و 483 دستگاه ‌هایما را در بهار امسال تولید کرده‌اند. با توجه به این آمار، تولید ‌هایما که سایت خراسان ایران‌خودرو میزبان آن است، رشدی 212درصدی را در بهار امسال و نسبت به فصل مشابه 1400 به خود می‌بیند. ایران‌خودرویی‌ها به‌تازگی مدل جدید هایما را نیز به نام S8 مهمان خود کرده‌اند.‌ هایما از معدود شرکت‌های خارجی است که در دوران تحریم ارتباط خود با خودروسازان بزرگ کشور را حفظ کرد. اما سری هم به تارا بزنیم؛ جدیدترین محصول حال حاضر ایران‌خودرو که چند وقتی می‌شود وارد جاده‌ها و خیابان‌های کشور شده است. طبق آمار ارائه‌شده به بورس، ایران‌خودرو در سه ماه ابتدایی امسال دو هزار و 247 دستگاه تارا را تولید کرده، محصولی که در فصل مشابه سال گذشته تازه وارد خطوط تولید این شرکت شده بود. در مقایسه با بهار 1400، تولید تارا حدود 280درصد رشد را نشان می‌دهد.

افت تولید در سایپا

به‌سراغ سایپا برویم، دومین خودروساز بزرگ کشور که بهار امسال را پاییزی پشت سر گذاشت. در بین محصولات این شرکت، گروه X200 شامل تیبا، کوئیک و ساینا بیشترین سهم از تولید بهار را داشته است. سایپایی‌ها تا پایان خرداد نزدیک به 60هزار دستگاه از این سه محصول را به تولید رسانده‌اند. در مقایسه با بهار سال گذشته، تولید گروه X200 سایپا بیش از 16درصد کاهش را نشان می‌دهد. دیگر محصول سایپا به نام شاهین اما همچنان تولیدی پایین دارد. بنابر آمار  بورس، در بهار امسال شاهین تنها شش‌هزار و 201 دستگاه تولید داشته که البته در مقایسه با فصل مشابه سال گذشته 60درصد رشد را نشان می‌دهد. در آمار تولیدی سایپا همچنان خبری از امثال چانگان و آریو نیست، اما این شرکت توانسته در بهار 9هزار دستگاه وانت پراید را به تولید برساند.

سری هم به پارس‌خودرو زیرمجموعه گروه خودروسازی سایپا بزنیم، شرکتی که به عکس سایپایی‌ها رشد تولید را در بهار امسال به ثبت رسانده است. بیشترین تعداد تولید در پارس‌خودرو به گروه Q200 مربوط می‌شود. در بهار امسال 14هزار و 358 دستگاه از این گروه در پارس‌خودرو به تولید رسیده که در مقایسه با بهار سال گذشته کاهش بیش از 16درصدی را نشان می‌دهد. در لیست محصولات پارس‌خودرو، نام سه مدل کوئیک شامل اس، دنده‌ای و اتومات پلاس آمده است. در این بین، تیراژ کوئیک مدل اس  194 دستگاه بوده، خودرویی که بهار پارسال تولید نمی‌شد.

کوئیک معمولی دنده‌ای هم 11هزار و 957 دستگاه در بهار امسال تیراژ داشته که در مقایسه با فصل مشابه سال گذشته 170درصد رشد را نشان می‌دهد. سومین خودروساز بزرگ ایران اما در سه ماه نخست امسال 427 دستگاه کوئیک اتومات پلاس را به تولید رسانده است، خودرویی که در بهار سال گذشته هنوز مهمان پارس‌خودرو نشده بود. در نهایت اما تیراژ ساینای پارس‌خودرو در بهار امسال تنها 301 دستگاه بوده که در مقایسه با فصل مشابه سال گذشته از افت تقریبا 90درصدی حکایت می‌کند.