لابی آمریکایی- عربی
موضوع کمک مالی کشورهای ثروتمند به کشورهای فقیر برای حمایت از آنها در جهت رعایت قوانین آب و هوایی ابهام‌های داشته است. در پیمان امضا شده در روز شنبه، از کشورهای غنی خواسته شد به شکل شفاف‌تر برنامه کمک مالی را ارائه کنند. ایالات متحده به‌رغم وعده ترامپ برای خروج از پیمان آب و هوایی پاریس، با توافق‌نامه روز شنبه موافقت کرد. دیپلمات‌ها و فعالان محیط زیست می‌گویند امیدوارند این توافق‌نامه سبب شود دولت آمریکا تغییر عقیده داده و در پیمان آب و هوای پاریس باقی بماند یا رئیس‌جمهوری بعدی بار دیگر آن را قبول کند. آمریکا تا اواخر سال ۲۰۲۰ رسما نمی‌تواند از پیمان آب و هوایی پاریس خارج شود.
ناظران می‌گویند مذاکره‌کنندگان آمریکایی در پشت صحنه با طرف‌های چینی درباره شفافیت گفتوگوهای سازنده‌ای داشتند. دو طرف همواره اختلاف‌نظرهایی داشته‌اند، زیرا چین پافشاری کرده که برای کشورهای در حال توسعه باید قواعد گزارش‌دهی متفاوت باشد در حالی که آمریکا خواهان مقررات یکسان برای تمامی کشورهاست و معتقد است تمامی کشورها باید تحت نظارت بیرونی یکسان قرار گیرند. مسوول بخش سیاست بین‌المللی شورای دفاع از منابع طبیعی می‌گوید: «ایالات متحده روشی روشن ارائه کرده تا تضمین شود چین و هند به اهداف تعیین شده در حوزه کاهش میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای دست پیدا می‌کنند و به این ترتیب روش منصفانه‌ای که دو کشور یاد شده خواستار آن بوده‌اند، پدید آمده است.»
اما بسیاری از شرکت‌کنندگان در گفتوگوهای آب و هوایی امسال سازمان ملل، از نتیجه این گفتوگوهای دو هفته‌ای ناامید شدند زیرا به باور آنها، تدابیر در نظر گرفته شده، برای مقابله با بحران رو به رشدی که در وضعیت آب و هوای جهان وجود دارد، کافی نیست. انتشار گازهای گلخانه‌ای در جهان همچنان در حال افزایش است و صدها میلیون نفر از ساکنان جهان با ریسک‌هایی نظیر خشکسالی، سیل و آتش‌سوزی مواجهند. البته طرفداران توافق‌نامه روز شنبه می‌گویند امیدوارند این توافق‌نامه زمینه‌ای مستحکم برای ایجاد اعتماد و همکاری واقعی بین کشورها به وجود آورد. یکی از کارشناسان می‌گوید: «به‌ویژه با توجه به چارچوب ژئوپولیتیک جهان و اختلافات متعدد در حوزه‌های گوناگون بین کشورها، امضای توافق‌نامه روز شنبه یک نتیجه امیدبخش است و اکنون آنچه برای عملیاتی شدن توافق‌نامه پاریس لازم است در اختیار قرار گرفته است. این قدمی بزرگ و البته مقدماتی است که باید همه به آن پایبند باشند تا قدم‌های بعدی برداشته شود.» البته ابهام‌هایی در زمینه‌های مختلف باقی مانده است. برای مثال کشورهای در حال توسعه انتظار داشتند وعده‌های قوی‌تر برای دریافت کمک از سوی اقتصادهای توسعه‌یافته دریافت کنند. اما این موضوع در گفتوگوهای بعدی بررسی خواهد شد.
بسیاری از کشورهای شرکت‌کننده در نشست سازمان ملل درخواست کرده بودند گزارش ماه اکتبر پنل علمی سازمان ملل در حوزه تغییرات آب و هوایی به‌طور رسمی مورد تایید قرار گیرد. در این گزارش آمده است انتشار گازهای گلخانه‌ای باید طی ۱۲ سال آینده به نصف کاهش یابد تا از تغییرات جدی آب و هوایی جلوگیری شود. ایالات متحده و سه تولید‌کننده بزرگ نفت یعنی عربستان، کویت و روسیه تلاش کردند لحن بیانیه را طوری تغییر دهند که گزارش سازمان ملل تایید نشود. این اقدام به خشم کشورهایی که در معرض بیشترین ریسک قرار دارند منجر شد. تلاش‌های چهار کشور یادشده نتیجه داد و روز جمعه صرفا اعلام شد گزارش سازمان ملل «مورد توجه و قدردانی» قرار می‌گیرد. همچنین روز جمعه هیات برزیلی که با تغییرات پیشنهاد شده در مقررات بازارهای معامله کربن مخالف بود از پیشرفت مذاکرات جلوگیری کرد. در نهایت مذاکره‌کنندگان توافق کردند این موضوع سال آینده مورد بحث قرار گیرد.
تحلیلگران می‌گویند با توجه به آنکه چارچوب دیپلماتیک هنوز زنده است و مقررات برای حرکت رو به جلو وجود دارد. اکنون نوبت تک‌تک کشورهاست که تا مذاکرات سال ۲۰۲۰ برای کاستن از انتشار گازهای گلخانه‌ای برنامه‌ریزی‌های لازم را انجام دهند و برای دادن تعهد آماده شوند. تعدادی از کشورها از جمله ویتنام، شیلی و نروژ اعلام کرده‌اند مدتی است برنامه‌ریزی در این زمینه را آغاز کرده‌اند. در سال ۲۰۱۵ هنگامی که رهبران جهان پیمان آب و هوایی پاریس را امضا کردند، اعلام شد تلاش می‌شود رشد دمای کره زمین به ۵/ ۱ درجه سانتی‌گراد یا ۷/ ۲ درجه فارنهایت بالاتر از سطح مربوط به قبل از انقلاب صنعتی محدود شود تا از فاجعه‌های زیست محیطی از جمله مرگ مرجان‌های ساحلی، کمبود فراگیر غذا، سیل و آتش‌سوزی جلوگیری شود. اما با توجه به اینکه تولید گازهای گلخانه‌ای حاصل از سوخت‌های فسیلی در حال افزایش است هنوز خطر عبور از حد رشد درجه حرارت کره زمین طی ۳۵ سال آینده وجود دارد.
یکی از دانشمندان می‌گوید: «مهم این است که هر کشور در عمل از این پس چه اقداماتی انجام خواهد داد. تمام متن‌های چاپ شده از تصمیم‌های زیست محیطی حتی یک مولکول از گازهای گلخانه‌ای کم نمی‌کند. ما به اقدام عملی نیازمند هستیم.» البته در برخی کشورها موانع سیاسی در برابر اقدام موثر علیه تغییرات آب و هوایی در حال افزایش است. برای مثال در نشست لهستان تعدادی از مقامات اتحادیه اروپا وعده دادند، این اتحادیه قبل از سال ۲۰۲۰ تدابیر فراگیرتر برای کاستن از انتشار گازهای گلخانه‌ای اتخاذ خواهد کرد. اما در داخل اتحادیه اروپا بحث‌ها بر سر یک هدف بزرگ‌تر در مبارزه با تغییرات آب و هوایی متوقف شده، زیرا بریتانیا درگیر برنامه خروج از اتحادیه اروپاست، در فرانسه تنش‌های سیاسی شدت پیدا کرده و آلمان هنوز نتوانسته از مصرف زغال‌سنگ بکاهد.
متخصصان می‌گویند اگر به توسعه فناوری‌های انرژی پاک و ارزان کمک شود، تاثیر آن بیش از هر معاهده زیست محیطی خواهد بود. چین و هند به دلایل خاص خود به دنبال توسعه استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر هستند، کشورها باید به دلیل احساس نیاز به کاستن از آلودگی و کاهش هزینه‌ها به سمت استفاده از این فناوری‌ها حرکت کنند، نه به دلیل آنکه معاهده‌ای را امضا کرده‌اند. بدون تردید در اختیار داشتن مقررات بسیار مهم است. اما باید راه‌های جدید برای تشویق کشورها به حرکت در مسیر مبارزه با تغییرات آب و هوایی پیدا شود. تغییرات آب و هوایی موضوعی پیچیده است و دولت‌ها نمی‌توانند برای حل این مشکل به تنهایی اقدام کنند.
ارسال نظر