فساد، به معنی سوءاستفاده از قدرت عمومی برای منافع خصوصی، مشکلی فراگیر است که بسیاری از کشورهای جهان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. با توجه به گستردگی این پدیده، سازمان ملل متحد فساد را به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین موانع دستیابی به اهداف توسعه پایدار می‌شناسد. سیاستگذاران و محققان نگران هستند که اثرات مخرب فساد ممکن است شامل آسیب‌های اجتماعی گسترده‌ای باشد که فراتر از هزینه‌های مستقیم اقتصادی هنگفت آن است. این فرضیه با شواهد تجربی که نشان می‌دهد فساد در یک کشور ممکن است بر رفتار ضداجتماعی مردم آن تاثیر بگذارد، تقویت می‌شود.در این مطالعه، به‌طور تجربی ثابت می‌شود که قرار گرفتن در معرض اخبار مربوط به فساد باعث می‌شود افراد رفتاری غیرصادقانه داشته باشند. برای آزمون این فرضیه، تاثیر رسوایی‌های مالی و فساد محلی بر رفتار مردم در سوپرمارکت‌ها بررسی می‌شود.

p30 copy

برای جمع‌آوری اطلاعات درباره رسوایی‌های مالی، از آرشیو آنلاین دو روزنامه اصلی محلی در این دو شهرستان، استفاده شده است. علاوه بر این، محتوای مقالات این روزنامه‌ها برای رمزگذاری رسوایی‌های فساد اداری دولتی در سطح شهرداری مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای شناسایی اینکه آیا یک خریدار در معرض تاثیر یک رسوایی فساد قرار گرفته است یا خیر، از شهر محل اقامت او و روز خرید استفاده شده و در نهایت با محل رسوایی فساد و روزی که رسوایی علنی شده مطابقت داده شده است. با استفاده از یک مدل تجربی تفاوت در تفاوت، نشان داده شده است که در روزهای پس از انتشار خبر یک رسوایی مالی، مردم ساکن در شهری که این رسوایی رخ داده 2.3درصد بیشتر از مردم ساکن در شهر دیگر اقدام به سرقت می‌کنند. با توجه به اینکه به‌طور متوسط 14درصد از خریداران دست به این اقدام می‌زنند، این به معنای افزایش 16درصدی در احتمال دزدی است.

این اثر از روز پس از علنی شدن رسوایی فساد آغاز می‌شود و به‌ویژه در چهار روز اول پس از انتشار رسوایی، بسیار بزرگ است.  حتی 20روز پس از آن نیز، می‌توان تاثیرات کوچک‌تری از آن را تشخیص داد. نکته‌ای که باید در نظر گرفت، این است که اگرچه اثرات تخمین زده شده گذرا و مربوط به سرقت‌های کوچک از سوپرمارکت است، اما اثر کلی رفتار غیرصادقانه می‌تواند به‌دلیل فراوانی بالای رسوایی‌های فساد محلی و ملی بسیار زیاد باشد.افراد ممکن است از قوانین رفتاری پیروی کنند که دزدی نکردن را تجویز می‌کند. اما قرار گرفتن در معرض یک رسوایی مالی یا فساد ممکن است این قوانین درونی رفتار را تغییر دهد. از یک طرف، یک رسوایی فساد ممکن است درک یک فرد را از میزان گسترده رفتار غیرصادقانه تغییر دهد.

یافته‌ها نشان می‌دهد که این می‌تواند بر هزینه‌های مربوط به شکستن چنین هنجارهای اخلاقی درونی تاثیر بگذارد. همین‌طور نشان داده شده است که اعتقادات درباره سهم افراد ناصادق در درون گروه در تعیین هنجارهای اخلاقی گروه اهمیت ویژه‌ای دارد. از سوی دیگر، قرار گرفتن در معرض فساد ممکن است یک واکنش عاطفی ایجاد کند که توانایی فرد در کنترل رفتار خود را کاهش می‌دهد و به‌طور لحظه‌ای توانایی او را برای پیروی از قوانین درونی رفتار خود تغییر می‌دهد. مالیات‌دهندگان باید به‌ویژه نسبت به این محرک‌های احساسی حساس باشند.به‌طور خلاصه فساد نه تنها با هدر دادن منابع عمومی هزینه‌های اقتصادی هنگفتی ایجاد می‌کند، بلکه ممکن است اثرات منفی اجتماعی بسیار گسترده‌تری داشته باشد. این اثرات شامل از بین رفتن اعتماد به دیگران و کاهش ننگ ناشی از رفتار ضد اجتماعی است. این مطالعه با بهره‌برداری از داده‌های منحصربه‌فرد مشتریان سوپرمارکت‌ها، شواهد سیستماتیکی ارائه می‌کند که نشان می‌دهد رفتار غیرصادقانه و قابل مشاهده مقامات دولتی برجسته منجر به افزایش رفتار غیرصادقانه و فساد در میان مردم می‌شود. همان‌طور که اشاره شد اخبار مربوط به رسوایی‌های فساد محلی، احتمال سرقت یک خریدار از سوپرمارکت را حداقل تا 16درصد افزایش می‌دهد.

 

منبع:     Contagious Dishonesty, Corruption Scandals and Supermarket Theft, Giorgio Gulino, Federico Masera, 2022, JEL