ایران در جایگاه یازدهم صادرات کودهای کشاورزی
روسیه، چین و کانادا؛ بیشترین صادرات کودهای کشاورزی
در حقیقت بر اساس داده‌های موسسه جهانی کود، روسیه بزرگ‌ترین صادر‌کننده کودهای شیمیایی در جهان است و طبق آماری که در مدت مشابه سال گذشته اعلام شده است، ۲۳درصد از صادرات آمونیاک، ۱۴درصد از صادرات اوره، ۱۰درصد از صادرات فسفات فرآوری شده و ۲۱درصد از صادرات پتاس را به خود اختصاص داده است. به عبارت دیگر در سال ۲۰۲۱، روسیه با ارزش صادرات تقریبا ۵/ ۱۲ میلیارد دلار، صادر‌کننده اصلی کودهای کشاورزی در سراسر جهان است. چین و کانادا نیز به ترتیب با ۵/ ۱۱ و ۶/ ۶میلیارد دلار در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند.
از سوی دیگر این داده‌های آماری نشان می‌دهد: در مدت نام‌برده بعد از کشورهای روسیه، چین و کانادا، مراکش نیز صادراتی به ارزش ۷/ ۵ میلیارد دلار داشته است و در جایگاه چهارمین صادر‌کننده بزرگ کودهای کشاورزی از نظر ارزش صادرات قرار گرفته است.
همچنین این داده‌ها حاکی از این است که کشورهای «ایالات متحده با ۴ میلیارد دلار، عربستان سعودی با ۵/ ۳ میلیارد دلار، هلند با حدود ۳ میلیارد دلار، عمان با ۶/ ۲ میلیارد دلار، بلژیک با حدود ۶/ ۲ میلیارد دلار و قطر با ۱/ ۲ میلیارد دلار» در جایگاه پنجم تا دهم قرار دارند. از سوی دیگر بر اساس این داده‌های ارائه شده، ایران نیز با صادرات کود به ارزش ۸/ ۱ میلیارد دلار در جایگاه یازدهم دنیا قرار گرفته است و پس از آن نیز کشورهایی مانند آلمان و مصر قرار دارند.
اما و اگرهای ارز تخصیصی واردات کودهای کشاورزی
ایران نیز مانند دیگر کشورهای صاحب صنعت کشاورزی در سالی که گذشت با مشکلات عدیده‌ای در حوزه نهاده‌های تولید به‌خصوص انواع کودها و سموم کشاورزی مواجه بود. به طوری که کمتر از یک ماه پیش این‌گونه اعلام شده که قرار بر این است که ارز نیمایی که برای واردات کودهای کشاورزی تخصیص داده می‌شود حذف شود و از این پس این نهاده با ارز آزاد تامین شود که این اتفاق با واکنش‌های بسیاری از سوی فعالان این بخش مواجه شد. علیقلی ایمانی فعال این بخش در این راستا گفت: تا جایی که بنده می‌دانم کمیسیون تلفیق بحث حذف ارز واردات کود و سم را رد کرده است و هنوز چیزی مشخص نیست.
وی افزود: تا زمانی که تصمیم نهایی در این خصوص گرفته نشود نمی‌توان صحبت مشخصی در مورد آنچه بر سر محصولات کشاورزی می‌آید داشت. در واقع باید دید که اگر حذف ارز واردات کود و سموم صورت بگیرد در قبال حذف این ارز دولت چه تدبیری برای حمایت از کشاورزان می‌اندیشد. این در شرایطی است که الان با قیمت‌های فعلی کشاورزان نمی‌توانند کود و سم خریداری کنند چه برسد به اینکه قرار باشد با ارز آزاد وارد کشور شود.
تحول اساسی با حذف ارز نیمایی واردات کودهای کشاورزی
همچنین یکی دیگر از فعالان بخش کود و سموم کشاورزی که نخواست نام وی فاش شود در این خصوص گفت: اینکه می‌گویند قرار است ارز واردات را آزاد کنند و مجددا رد می‌کنند و در حالت تعلیق می‌ماند خود نشان می‌دهد که هیچ تصمیم‌گیری واحدی انجام نشده با وجود این مدت‌هاست هیچ ارزی برای واردات تخصیص نداده‌اند. او ادامه داد: با وجود این هر گونه تغییر و تحول در ارز تخصیصی به واردات کودهای کشاورزی موجب تحولاتی می‌شود و اولین تاثیر حذف ارز این خواهد بود که به دلیل گرانی، کشاورز در آینده کود و سم مصرف نکند و یکسری محصولات معیوب و ضعیف تحویل بگیریم و در نهایت نیز مجبور می‌شویم محصولات نهایی را وارد کنیم. بر اساس این گزارش، حواشی پیرامون کود و سموم در کشور در شرایطی در جریان است که کشاورزان هنوز اعتماد کاملی به سموم و کودهای تولید داخل ندارند و معتقدند کیفیت لازم را ندارد و همین امر موجب شده نگران مبارزه با آفات و بیماری‌های عرصه‌های کشاورزی خود باشند. به همین دلیل بهره‌برداران بخش کشاورزی چندان راغب به استفاده از کود و سموم داخلی نیستند. به عبارت بهتر کشاورزان نگاه چندان خوبی به محصولات ایرانی ندارند و تمایل به خرید کود و سموم خارجی دارند.
سموم و کودهای داخلی در حد محصولات بین‌المللی نیست چون بازار کشش قیمت‌های بالا را ندارد
با وجود این تولیدکننده‌های داخلی در این حوزه نیز معتقدند اگر تولیدات داخل کیفیت بالایی ندارد به دلیل این است که بازار کشش قیمت‌های بالا را ندارد. احمد سعیدی، یکی از تولیدکننده‌های این محصولات داخلی ضمن تایید این حرف به بازار می‌گوید: خوشبختانه با توجه به سرمایه‌گذاری‌هایی که در این حوزه صورت گرفته است و همچنین به دلیل دسترسی به دانش روز در داخل توان تولید محصول با کیفیت‌های بین‌المللی را داریم اما از نظر قیمتی بازار کشش ندارد بنابراین معمولا تولیداتی متناسب با توان خرید کشاورزان تولید می‌کنیم.
از دیگر مسائل پیرامون انواع کود و سموم کشاورزی در کشور، توزیع محصولات به اصطلاح تقلبی است که بی‌اعتمادی کشاورزان به این محصولات را تشدید کرده است که ممکن است این محصولات ماده موثره یا ترکیبات موردنیاز را نداشته باشد. با وجود این فعالان معتقدند برای جلب اعتماد کشاورزان به این تولیدات داخلی باید تولیدکننده‌ها خود موثر بودن محصولات‌شان را در مزارع و عرصه‌های کشاورزی به کشاورز ثابت کنند. یعنی اینکه فقط عنوان شود این کود یا سم داخلی چنین کارآیی دارد و فلان میزان عملکرد را بالا می‌برد تا زمانی که در مزرعه آزمایش نشود و یک کار تحقیقاتی روی آن صورت نگیرد پذیرش آن برای کشاورز سخت است. به‌خصوص اینکه تنوع بسیار زیاد است و همه هم مدعی هستند که محصولاتی تولید می‌کنند که بالاترین کارآیی را دارد.
