پاسداشت میراث هنری ایران با ثبت جهانی قلمزنی اصفهان
هنر قلمزنی یکی از زیباترین و قدیمی‌ترین رشته‌های صنایع دستی ایران است که در اصفهان، مرکز اصلی آن با شیوه‌های خاص خود جلوه‌گری می‌کند؛ این هنر با دقت و ظرافت در خلق آثار بی‌نظیر بر روی فلزات، تاریخچه‌ای دیرینه دارد که به دوران باستان باز می‌گردد، حال با ثبت جهانی این هنر، اصفهان می‌تواند به‌عنوان نگین صنایع دستی ایران، آثار چشم‌نوازش را به دنیا معرفی کند.
رئیس اتحادیه صنایع دستی اصفهان، از ثبت جهانی و اخذ نشان جغرافیایی بین‌المللی برای این هنر پس از ۲ سال پیگیری خبر داد و گفت: در بین ۲۰ رشته صنایع دستی اصفهان که ثبت ملی شدند، میناکاری نخستین رشته‌ای بود که ثبت جهانی شد و بعد از قلمکار و کاشی هفت رنگ، هنر قلمزنی نیز به‌عنوان چهارمین رشته به ثبت جهانی رسید.
مجدالدین تاج افزود: امیدواریم هنرمندان قلمزن بتوانند از مزایای این ثبت استفاده کنند زیرا در حوزه تبلیغات و بازاریابی بسیار مهم است، هنرمندان با داشتن نشان جغرافیایی می‌توانند آن را از اتحادیه دریافت کرده و روی محصولات خود کد بگذارند، این نشان در هر جای دنیا، اصالت و کیفیت محصول آنها را تایید می‌کند و نشان می‌دهد که متعلق به ایران و اصفهان است.
وی به دغدغه‌های موجود در زمینه ثبت جهانی رشته‌های صنایع دستی اشاره کرد و گفت: یکی از چالش‌های ما این بود که شهرها و کشورهای دیگر رشته‌های صنایع دستی اصفهان را به نام خود ثبت می‌کردند.
رئیس اتحادیه صنایع دستی اصفهان افزود: ما ثبت جغرافیایی و ملی ۲۰ رشته هنری را انجام دادیم و گام بعدی ما ثبت جهانی این آثار است.
تاج با اشاره به روند ثبت جهانی رشته‌های صنایع دستی، خاطرنشان کرد: برای این کار باید بخش خصوصی و یک اتحادیه یا سازمان مردم نهاد تقاضا دهد، ما با آماده کردن مستندات کار را شروع کردیم و معاونت صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی اصفهان این درخواست را تأیید کرد.
وی ادامه داد: اتاق بازرگانی اصفهان نیز بخش مالی آن را تامین و پس از این مراحل، سازمان مالکیت‌های معنوی این ثبت را تایید کرد.
تاج با اشاره به مزایای ثبت جهانی، تاکید کرد: ثبت جهانی قلمزنی به نام ایران و اصفهان خواهد بود و این موضوع از ادعاهای کشورهای دیگر جلوگیری می‌کند، کشورهایی مانند اندونزی و هند نیز مدعی هنر قلمزنی هستند و ما با این ثبت می‌توانیم از حقوق خود دفاع
هنرمند برجسته هنر قلمزنی اصفهان نیز به تاریخچه این هنر اشاره کرد و گفت: هنر قلمزنی به زمان کشف فلزات بازمی‌گردد که حدود هشت هزار سال پیش تخمین زده می‌شود.
عباس شیردل با اشاره به کشف آثاری از این هنر توسط باستان‌شناسان در نقاط مختلف ایران، اضافه کرد: آثار تاریخی کشف شده در برخی مناطق مانند «سیلک» کاشان، «قلعه زیویه» کردستان و «تپه حسنلو» آذربایجان غربی نشان می‌دهد که تاریخچه این هنر در کشورمان به حدود پنج هزار و ۵۰۰ سال قبل بازمی‌گردد.
شیردل تصریح کرد: هنر قلمزنی در سه سبک اصلی یعنی برجسته، مشبک و سیاه قلم انجام می‌شود و در هر کدام از آنها، تلفیق‌های هنری مختلفی وجود دارد که برخی از هنرمندان انجام می‌دهند، این تلفیق‌ها شامل قلمزنی با چوب، منبت و معرق است که بیشتر در ضریح‌سازی استفاده می‌شود.
وی ادامه داد: هرچند که هنر قلمزنی در زمان‌های مختلف در بسیاری از نقاط کشور کار می‌شد، اما مرکز اصلی این هنر اصفهان بوده است، در این خطه ارتقا پیدا کرد و تنوع چشمگیری در سبک‌هایش دارد.
شیردل تاکید کرد: امروز بهترین هنرمندان قلمزنی دنیا در اصفهان فعالیت دارند و آثار بسیاری از این هنرمندان برجسته در موزه‌های جهان خودنمایی می‌کند.
وی تصریح کرد: با ثبت جهانی قلمزنی اصفهان، این هنر به‌عنوان یک میراث فرهنگی با ارزش در دنیا شناخته خواهد شد و هنرمندان این رشته می‌توانند با حفظ اصالت و کیفیت آثار خود به توسعه این هنر بپردازند.
