انتظارات تورمی و تبعات آن

احسان دست‌نشان: ایران برای چندین سال تورم بالایی را تجربه کرده است، همین تجربه تاریخی تورم بالا می‌تواند در سال‌های آتی متغیر مهمی در شکل‌گیری انتظارات تورمی بالا باشد و بر این مبنا بر سر راه مدیریت تورم انتظاری، چالش‌های بسیاری ایجاد کند، در همین زمینه میانگین انتظارات تورمی خانوار‌ها نسبت به تحقق‌های پس‌ازآن و اهداف بانک‌های مرکزی به سمت بالا سوگیری دارد؛ به‌رغم این واقعیت که نرخ‌های تورم طی دهه ۱۳۸۰ پایین به نظر می‌رسد اما شوک‌های تورمی درگذشته‌های دورتر انتظارات تورمی معاصر را شکل می‌دهند و به‌طور بالقوه توضیح می‌دهند که چرا انتظارات تورمی بالاتر از تجربیات تورمی مادام‌العمر است.

 چنین اثرات بلندمدت تورم، کار بانک‌های مرکزی و دولت‌ها را برای مدیریت انتظارات تورمی پیچیده‌تر می‌کند، برای مثال در اروپا افرادی که در کشور‌های دارای تورم فوق‌العاده درگذشته‌های دور زندگی می‌کنند، انتظارات تورمی تقریبا ۱.۴درصد بالاتر از انتظارات تورمی افراد ساکن در کشور‌های بدون چنین سابقه‌ای است. این شواهد اولیه نشان می‌دهد که انتظارات تورمی توسط شوک‌های تورمی درگذشته‌های دور شکل می‌گیرند. ازقضا اصفهان در این میان برعکس تهران که معمولا به‌جز حوزه مسکن تورم کمتری از سطح کشوری را تحمل می‌کند، بیشتر سال‌هایی با تورم افزون تر از میانگین کشوری را تحمل کرده که همین عامل می‌تواند بر اساس آنچه گفته شد، انتظارات تورمی آینده در این استان را تحت الشعاع خود قرار دهد، در همین مسیر افزایش تورم باعث می‌شود مردم فکر کنند که قیمت‌ها در آینده باز هم افزایش خواهد یافت بنابراین درخواست اضافه حقوق، وام یا تسهیلات  کرده و بدون هیچ تعللی شروع به خرید می‌کنند. هم‌زمان با این روند افزایشی، کسب‌و‌کارها هم قیمت‌های خود را افزایش می‌دهند تا پاسخگوی اضافه حقوق و تقاضا باشند و همه این اتفاقات مدام به افزایش تورم دامن می‌زنند.