برای استفاده از علوم روز در معادن و صنایع معدنی، بهره‌‌‌‌‌‌مندی از گنج خفته در دانشگاه‌‌‌‌‌‌ها ضروری است. هر ساله، مقالات متعددی در دانشکده‌‌‌‌‌‌های معدن نوشته می‌شوند و به‌روزترین مقالات و فناوری‌های این صنعت در دانشگاه‌‌‌‌‌‌ها بررسی می‌شوند؛ این یعنی دانش کافی برای کمک‌کردن به بخش معدن و بهبود وضعیت آن و مدرنیزه‌کردن معادن و کارخانه‌‌‌‌‌‌های مربوطه، در دانشگاه‌‌‌‌‌‌ها وجود دارد. در صورت ارائه روشی جدید در این حوزه، دانشگاه‌‌‌‌‌‌ها اولین محلی هستند که آنها را مطالعه و بررسی می‌کنند و به امکان‌‌‌‌‌‌سنجی و داخلی‌سازی آنها می‌پردازند. از طرف دیگر، نیروی پرورش‌یافته در دانشکده‌‌‌‌‌‌های معدن و فنی، علاوه‌بر مجهز بودن به علم روز، گنجی عظیم دارند، آن گنج چیزی جز نیروی جوانی‌‌‌‌‌‌ نیست. ترکیب انرژی جوانان، اشتیاق آنها به پیشرفت و انجام دقیق پروژه‌‌‌‌‌‌ها برای جلب‌اعتماد مدیران با‌تجربه‌‌‌‌‌‌ای که طی سال‌ها در معادن و کارخانه‌‌‌‌‌‌ها کسب شده‌‌‌‌‌‌است، می‌تواند بهترین اتفاقات را برای صنایع معدنی و در نهایت برای اقتصاد کشور رقم بزند.

اما دلیل عدم‌ادغام توانایی‌‌‌‌‌‌های دانشگاه با صنایع چیست؟ به‌نظر می‌رسد بزرگ‌ترین دلیل این اتفاق، عدم‌اعتماد مدیران به دانشجو‌‌‌‌‌‌هاست. معمولا مدیران صنایع سنتی، مانند معدن و کشاورزی، بر این باورند که روش‌های سنتی همیشه جوابگوی نیاز آنهاست و هزینه‌کردن برای روش‌های جدید، دارای ریسک است. همچنین این روش‌ها، ممکن است نه‌تنها تولید را بهبود نبخشیده، بلکه به کاهش تولید نیز منجر شود. دلیل دیگر این است که مدیران معدنی بر این باورند که علوم تدریس‌شده در دانشگاه‌‌‌‌‌‌ها کاربردی نبوده و دانشجویان، صرفا به‌صورت آکادمیک و تئوریک به فراگیری علوم می‌پردازند. می‌توان گفت که این نگرانی تا حدودی بجاست. دلیل عمده دیگر عدم‌ورود دانشگاه‌‌‌‌‌‌ها به معادن این است که به‌نظر می‌رسد دانشگاه‌‌‌‌‌‌های ایران، برنامه‌‌‌‌‌‌ای برای حل مشکلات و نیاز‌‌‌‌‌‌های صنایع ندارند.

راهکار چیست؟

یکی از ایرادهایی که دانشگاه‌‌‌‌‌‌ها دارند، این است که دروس، بیشتر به‌صورت تئوری تدریس می‌شوند و اراده‌‌‌‌‌‌ای برای تغییر این رویه و عملی‌کردن واحدهای درسی وجود ندارد. مدیران صنایع همواره اعلام کرده‌اند که اگر دانشگاه‌‌‌‌‌‌ها به سمت تدریس عملی علوم پیش بروند و نشان دهند که توانایی حضور و اجرای پروژه‌‌‌‌‌‌های عملیاتی و بهبود عملکرد صنایع معدنی را دارند، قطعا حمایت صنایع را مشاهده خواهند کرد. راه‌‌‌‌‌‌حل دیگر آشنایی فیزیکی دانشجویان با صنایع است. حضور دانشجویان در معادن و آشنا شدن با مراحل پروسه‌‌‌‌‌‌های معدنی، حضور در کارخانه‌ها و مشاهده روند تولید یک محصول از ماده‌اولیه تا محصول نهایی و بر‌گزاری جلسات با مدیران فرآوری، کنترل کیفی و... کمک بسزایی به آشنایی این دانشجویان با محیط کار و درک سختی‌‌‌‌‌‌ها و نیاز‌‌‌‌‌‌های معادن و صنایع خواهد کرد.

یکی دیگر از مسیرهایی که می‌تواند ارتباط بین صنعت و دانشگاه را تسهیل کند، شرکت‌های شتاب‌دهنده هستند. این شرکت‌ها با حمایت اولیه از دانشجویان و ایده‌‌‌‌‌‌های خلاقانه آنها سعی بر حفظ کور‌سوی امید توسعه در معادن و صنایع معدنی کشور دارند. دانشجویان بعد از طی‌کردن دوره مشخص و پیدا شدن یک سرمایه‌‌‌‌‌‌گذار وارد صنایع می‌شوند. این مسیر گاهی با کم‌‌‌‌‌‌کاری تیم دانشجویی شکست می‌خورد که اگر تکرار شود ممکن است باعث دلسردی مدیران صنایع شود و اعتماد شکل‌گرفته را خدشه‌‌‌‌‌‌دار کند. در این مواقع برای جلوگیری از بروز چنین مشکلاتی نقش منتورها در شرکت‌های دانش‌‌‌‌‌‌بنیان و شتاب‌دهنده‌‌‌‌‌‌ها در پروسه آموزش تیم‌‌‌‌‌‌های استارت‌آپی پررنگ می‌شود.

تجربه طلایی رابطه دانشگاه با معادن در استرالیا

استرالیا از نظر آکادمیک همواره از برترین‌‌‌‌‌‌های حوزه صنعت و معدن بوده‌است. دانشگاه‌‌‌‌‌‌های استرالیا همچنان در رتبه‌‌‌‌‌‌بندی دانشگاه‌‌‌‌‌‌های جهانی QS برای دوره‌‌‌‌‌‌های مهندسی معدن و صنایع معدنی سرآمد هستند و در سال‌۲۰۲۱ پنج دانشگاه از استرالیا در بین ۱۰ دانشگاه برتر معدنی جهان قرار داشتند.

در سپتامبر ۲۰۲۱ سایت دانشگاه ملی استرالیا اعلام کرد که طی همکاری جدید بین دانشگاه ملی استرالیا(ANU) به‌همراه دانشگاه کرتین(CU) به شرکت‌های استخراج معدن استرالیا کمک می‌کند مواد معدنی حیاتی را بهتر و سریع‌تر شناسایی و استخراج کنند تا از توسعه پایدار صنعت معدنی استرالیا اطمینان حاصل کنند. این دو دانشگاه تخصص و دانش خود را برای کمک به صنعت معدن استرالیا در جهت بهبود وضعیت اکتشافات مواد معدنی، ترکیب کردند. پروفسور کریس‌موران، معاون دانشگاه کرتین، در این‌باره گفت: کرتین و ANU تیم قدرتمندی خواهند ساخت، زیرا ما به‌دنبال بهبود رقابت‌پذیری صنعت مواد معدنی از طریق استفاده از فناوری‌های واقعیت‌مجازی و تصویربرداری هستیم.

این کار مشترک نه‌تنها امکان استخراج بیشتر این مواد را فراهم کرد، بلکه ضمانت زیست‌محیطی این کار را نیز ارائه کرد. محققان ANU از تخصص خود در مدل‌‌‌‌‌‌سازی سه‌‌‌‌‌‌بعدی و فناوری‌های توسعه‌‌‌‌‌‌یافته در دانشگاه برای کمک به شناسایی مواد معدنی استفاده کردند و استخراج آنها از زمین را برای شرکت‌های معدنی آسان‌‌‌‌‌‌تر و ایمن‌‌‌‌‌‌تر ساختند. این پروژه توسط بیش از ۴۵‌میلیون دلار سرمایه‌گذاری پشتیبانی می‌شد تا ملزومات کافی برای ارتقای قابلیت امور محاسباتی و تجزیه و تحلیل داده‌ها از طریق موسسه مربوطه در دانشگاه کرتین را فراهم کند.