جنگ غزه مستبدان خاورمیانه را مستبدتر کرده است
شکاف حاکم و مردم در منطقه
با این حال، در اوایل ماه جاری، هنگامی که صدها نفر در مرکز شهر قاهره برای تظاهرات در همبستگی با غزه تجمع کردند، افسران امنیتی مصر، ۱۴معترض را دستگیر کردند. در ماه اکتبر، دولت تظاهراتهای طرفدار فلسطین را خودش سازماندهی کرده بود. با این حال، در آنها نیز دهها نفر را پس از سردادن شعارهایی در انتقاد از دولت بازداشت کرد. وکلای آنها میگویند که بیش از ۵۰نفر از آنها پشت میلههای زندان هستند.
«ویویان یی»، «ویویان نریم» و «عماد مکای» در گزارش ۲۹آوریل در نیویورکتایمز نوشتند، این الگویی بود که از زمانی که اسرائیل، در پاسخ به حمله حماس، جنگ خود در غزه را آغاز کرد، در سراسر منطقه تکرار شد: غم و غصه و خشم شهروندان عرب از وضعیت اسفبار غزه، به جای همراهی، از سوی رهبران خودشان سرکوب میشود. در برخی کشورها حتی نمایش عمومی احساسات طرفداری از فلسطین برای دستگیری کافی است.
برخی از دولتها در جهان عرب که با مردم خود در زمینه فرصتهای اقتصادی و آزادیهای سیاسی همگام نیستند، مدتهاست که با نارضایتی بیشتری از روابط خود با اسرائیل و حامی اصلی آن، ایالات متحده مواجه شدهاند. اکنون جنگ غزه شکاف میان «حاکم» و «محکوم» را بیشتر کرده است. مراکش دهها نفر را که در اعتراضات طرفدار فلسطین دستگیر یا بهدلیل پستهایی در رسانههای اجتماعی در انتقاد از نزدیکی این پادشاهی با اسرائیل بازداشت شدهاند، تحت پیگرد قانونی قرار میدهد. در عربستان سعودی که به دنبال یک توافق عادیسازی با اسرائیل است و امارات متحده عربی که قبلا به آن دست یافته است، مقامات آنقدر نسبت به هر نشانهای از مخالفت حساسیت نشان دادهاند که بسیاری از مردم وحشت دارند و نمیتوانند درباره این موضوع صحبت کنند.
به گفته عفو بینالملل، دولت اردن که بین جمعیت اکثریت فلسطینی و همکاری نزدیکش با اسرائیل و ایالات متحده گرفتار شده است، از اوایل اکتبر حداقل ۱۵۰۰نفر را بازداشت کرده است. این شامل حدود ۵۰۰نفر در ماه مارس میشود؛ زمانی که تظاهرات بزرگی در مقابل سفارت اسرائیل در امان برگزار شد. پس از آن، فیصل الفایز، رئیس مجلس سنای اردن گفت که کشورش «نمیپذیرد که تظاهرات و اعتراضها به سکوی اختلاف تبدیل شود.»
خودکامگان عربی به ندرت مخالفت را تحمل میکنند. اما کنشگری پیرامون آرمان فلسطین بهویژه حساس است. برای دههها، فعالان عرب مبارزه برای عدالت برای فلسطینیها را -هدفی که اعراب با گرایشهای سیاسی مختلف از مراکش تا بغداد را متحد میکند- به مبارزه برای حقوق و آزادیهای بیشتر در داخل مرتبط میکنند. برای آنها، اسرائیل نماد نیروهای مستبد و استعمارگر بود که مانع رشد جوامعشان شده بود. عبدالرحمن سلطان، یک کویتی ۳۶ساله که در تحصنها در حمایت از آرمان فلسطین شرکت کرده است، گفت: «آنچه برای مردم فلسطین میگذرد، اساس مشکل را برای اعراب در همه جا روشن میکند؛ اینکه مشکل استبداد است.»
کویت در ابتدا برخی از تحصنها را تحمل کرد؛ اما برای برخی از دولتهای عربی، این ارتباط باعث ایجاد خطر میشود. پرچمهای فلسطین در تظاهرات بهار عربی که در سال۲۰۱۱ منطقه را فرا گرفت، منظره رایجی بود. «نبه گنادی»، ۳۰ساله، وکیل حقوق بشر که وکالت ۱۴فعال دستگیرشده در تظاهرات ۳ آوریل در قاهره را بر عهده دارد، گفت: «امروز آنها به خاطر فلسطین اعتراض میکنند. فردا ممکن است علیه او -رئیسجمهور- اعتراض کنند.» «ماهینور المصری» وکیل حقوق بشری که به تظاهرات پیوست، گفت: «پیام این اقدامات است که مردم نباید حتی در خواب ببینند که حاشیهای هرچند اندک برای آزادی یا دموکراسی وجود دارد و هرگز نباید اعتماد به نفس پیدا کنید و سپس به سمت خواستههای بزرگتر حرکت کنید.» خانم المصری نیز به همراه ۱۰معترض دیگر دستگیر شد.