اقتصاد در وضعیت آچمز

تاکتیک‌های ونزوئلایی‌ها مانند یوسمر نواک که صاحب یک کافی‌شاپ در کاراکاس است کمتر مردم این کشور را متقاعد کرده است و به این باور رسیده‌اند که دیگر این تاکتیک‌ها پاسخگو نیست، چراکه قیمت یک فنجان قهوه نیز هنوز پایین نیامده و قیمت‌ها به شکل سرسام‌آوری درحال افزایش است. یک خانم اهل کاراکاس به نام نواک می‌گوید: فکر می‌کنم تا ماه دسامبر نیز چنین رویه‌ای حاکم باشد. او تصریح می‌کند برای یک سال مجبور شده است که چهل بار قیمت قهوه را افزایش دهد.  به نوشته روزنامه نیویورک‌تایمز، حذف صفرها تاثیر ناچیزی در مهار ابرتورم ونزوئلا داشته است، درحالی‌که مادورو تقلا می‌کند تا بر این مشکل بزرگ فائق آید اما تورم ونزوئلا ۵ رقمی شده است و صندوق بین‌المللی پول در گزارش خود درباره تورم این کشور گزارش داده است که این تورم تنها با تورم کشور زیمبابوه قابل مقایسه است.

با این حال مقامات ونزوئلا گفته‌اند از واحد پولی جدید خود روز دوشنبه رونمایی خواهند کرد. نام این واحد جدید با اندکی تغییرات به «بولیوار قدرتمند» تغییر کرده است. علاوه بر این، رئیس‌جمهوری ونزوئلا دستور داده است تا سیاست‌هایی که در گذشته در این حزب مورد غفلت قرار گرفته است مورد بازنگری قرار گیرد: افزایش قیمت بنزین برای برخی رانندگان و تسهیل در سیاست‌های ارزی که موجب شده بود برای سالیان سال دلار از دسترس ونزوئلایی‌ها خارج شود. با این وجود این تغییرات نتوانسته اقتصاددانان را متقاعد کند و آن را به چشم آخرین تقلاهای مادورو تلقی می‌کنند و می‌گویند واحد پولی جدید خود نشان‌دهنده فصل جدیدی از دهه‌ها سوءمدیریت حاکم بر ونزوئلا بوده که به نابودی این کشور منجر شده است. استیو‌هانکه، اقتصاددان برجسته که در دانشگاه جان‌هاپکینز تدریس می‌کند، می‌گوید: حذف صفرها یک عمل تزئینی است و تا زمانی که در سیاست‌های اقتصادی‌تان تغییری به عمل نیاورید هیچ اتفاقی نخواهد افتاد.

با حذف صفرها مادورو به‌دنبال حل آنچه اقتصاددانان ابر تورم نامیده‌اند، برآمده است. اما مساله اینجاست تا زمانی که پول شما بی‌ارزش باشد، حذف صفرها کارآمد نخواهد بود و مجددا چرخ دستی پول را به دست خواهید گرفت و به‌دنبال پخش آن بر خواهید آمد. با حذف صفرها در واحد پولی جدید، پول‌های قدیمی از دور خارج خواهد شد و با این پول جدید قیمت یک فنجان قهوه از کافی‌شاپ خانم نواک به ۲۰ «بولیوار قدرتمند» خواهد رسید. اما تنها تعداد اندکی بر این باورند که این قیمت برای مدت زیادی دوام خواهد داشت. نواک می‌گوید: ما انتظار داریم که افزایش حداقل دستمزد هزار برابر باشد و منتظر تورم بیشتر نیز هستیم. نواک تاکید می‌کند که همهمه‌ها بسیار بالا گرفته است و آنها قصد ندارند که روز دوشنبه کافی‌شاپ خود را باز کنند. کارشناسان می‌گویند که مشکلات جاری ربطی به حذف صفر ندارد و این نمای بیرونی ساختاری مشکلات به‌حساب می‌آید. دولت ونزوئلا باید با فروش نفت خود مشکلات بدهی‌اش را حل‌وفصل کند. اما سوءمدیریت موجب شده است که در ماه ژوئیه تولید نفت در این کشور به روزی ۲/ ۱ میلیون بشکه کاهش پیدا کند. این رقم با نرخ تولید نفت در سال ۱۹۴۷ برابری می‌کند.

در مواجهه با این کمبود، دولت به بانک مرکزی دستور داده است تا پول بیشتری چاپ کند. درحالی‌که ممکن است برای کوتاه مدت این راه درمانی نقش مسکن را بازی کند اما هزینه‌های آن برای درازمدت بالا است و خود بولیوار اولین چیزی است که در این راهکار مورد آسیب قرار می‌گیرد. در واقع افزایش بیشتر چاپ پول به بی‌ارزشی بولیوار منجر می‌شود و این را هم باید افزود که پرداخت صورت‌حساب‌ها می‌تواند تنها یکی از هزاران نگرانی موجود برای مادورو باشد. در چهارم اوت، دو پهپاد جنگی بالا سر مادورو که درحال سخنرانی بود منفجر شد و بلافاصله دولت اعلام کرد که این حمله به قصد جان رئیس‌جمهوری این کشور صورت گرفته بود. همزمان رئیس‌جمهوری این کشور پس از پیروزی در انتخابات با انزوای اقتصادی بیشتری روبه‌رو شده، زیرا اعتقاد بر این است که وی با تقلب پیروز انتخابات شده است.

در میان هرج‌ومرج‌ها، هزاران هزار ونزوئلایی‌ها از کشور خارج می‌شوند تا مایحتاج روزانه خود را تامین کنند زیرا که قفسه‌های مغازه‌ها و داروها به‌شدت خالی شده‌اند و بیمارستان‌ها، حتی در کاراکاس، پایتخت این کشور، با کمبود آب روبه‌رو هستند. از سوی دیگر ارز نیز یکی دیگر از مشکلات مادورو به‌حساب می‌آید. ابتدا دولت اعلام کرد که سه صفر از پول رایج این کشور کم می‌کند. اما در ۲۵ ژوییه، ارزش هر یک دلار به ۵/ ۳ میلیون بولیوار رسید. این امر نشان می‌داد که پول این کشور بیشتر بی‌ارزش شده است و به همین منظور دولت اعلام کرده که دو صفر بیشتر از پول حذف خواهد کرد. با این حال حتی این اعلام نیز کارآمد نبود و ارزش بولیوار روز به روز بیشتر کاهش یافت، به‌گونه‌ای که هر یک دلار به ۶ میلیون بولیوار رسید.

درحالی‌که این تغییرات به معنای این است که قیمت‌ها کمتر نجومی خواهند شد، اما یک مشکل دیگر برای ونزوئلایی‌ها خلق شده است: تقسیم تنزل قیمت بر رقم درشت ۱۰۰ هزار. اقتصاددانان می‌گویند تنزل قیمت‌ها معمولا بر حسب ده‌، هزار و میلیون‌ صورت می‌گیرد تا عمل محاسبه ریاضی راحت‌تر صورت بگیرد. ادوین گارسیا که یک کارگر ساختمانی است و سعی می‌کند تا پولی را که در آینده به‌دست خواهد آورد، حساب کند، می‌گوید: من کاملا گیج شده‌ام.  بسیاری از فروشگاه‌های بزرگ پایتخت هم‌اکنون قیمت‌ها را به دلار زده‌اند تا از سردرگمی بیشتر جلوگیری به‌عمل آورند. در صورتی که هنوز مشخص نیست پشتوانه پول جدید چه چیز خواهد بود.

ارزهای مشکل‌دار معمولا با یک وعده از سوی حکومت‌ها همراه می‌شوند و تبدیل آن ارز مشکل‌دار به یک پول قدرتمند مانند دلار یا یورو است. در حالی که، مادورو گفته است که پشتیبان پول جدید این کشور پترو، همان ارز دیجیتالی ونزوئلا بوده که از ماه فوریه رسمیت یافته است. خود پترو نیز اما پشتوانه‌اش ذخایر نفتی این کشور است که اقتصاددانان می‌گویند ذخایر نفتی این کشور خود یکی دیگر از معضلات مادورو است، زیرا باید با آن بدهی‌های سرسام‌آور خود را به چین و روسیه بدهد.

دنیل لسنبرگ رودریگوئز، یادداشت‌نویس سیاسی و اقتصادی در روزنامه ال‌ناسیونال ونزوئلا می‌گوید: شما دست به اصلاح موقت پولی زده‌اید که هیچ‌کس دیگر خواستار آن نیست.  طرح افزایش قیمت بنزین مادورو نیز با شک و تردید‌هایی همراه است. درحال‌حاضر قیمت بنزین در ونزوئلا در میان کشورهای جهان از پایین‌ترین قیمت برخوردار است. در این راستا مادورو قول داده است کسانی که برای کارت شناسایی دولتی ثبت‌نام کرده‌اند همچنان از یارانه بنزین بهره‌مند خواهند شد و گفته است کسانی هم که در این مرحله ثبت‌نام نکنند، مجبور هستند که هزینه بنزین را به قیمت بین‌المللی بپردازند.

رودریگوئز می‌گوید: این به شما اجازه می‌دهد به برخی از مردم سوبسید پرداخت کنید. این پیشنهاد وفاداری به نظام‌تان است. در مورد پمپ‌بنزین‌های کاراکاس، شک و تردید‌های زیادی درخصوص این طرح به‌وجود آمده است. آلخاندور بولیوار، یکی از مسوولان این پمپ‌بنزین‌ها در حومه الهاتیلو می‌گوید: هنوز هیچ‌کس از سوی دولت به اینجا نیامده است تا دستگاه‌های سوخت‌رسان را با واحد پولی جدید سازگار کند و هنوز مشخص نشده که چگونه قرار است افرادی که دارای کارت‌های شناسایی جدید هستند برای دریافت بنزین سوبسیددار مورد تایید قرار گیرند.

دولت ونزوئلا به نوبه خودش ادعا می‌کند تورم موجود ناشی از جنگ اقتصادی است که توسط ایالات‌متحده و هم‌پیمانانش به راه اند‌اخته شده است. اما اقتصاددانان می‌گویند اگر ونوزئلا قصد دارد بر ابرتورم پیروز شود باید مانع چاپ پول شود.  هانکه اقتصاددان دانشگاه جان‌هاپکینز از دورانی مشابه در یوگسلاوی سابق می‌گوید که تا سال ۱۹۹۱ به آنها مشاوره می‌داد. درحالی‌که ‌هانکه مخالف تغییر واحد پولی بود،آنها در سال ۱۹۹۰، ۴ صفر را حذف کردند. دولت بعدی هم که در سال ۹۲ روی کار آمد یک صفر دیگر حذف کرد. در اکتبر سال ۱۹۹۳، ۶ صفر از واحد پولی آن کشور حذف شده بود و در دسامبر به ۹ صفر رسید و در سال ۹۴ نیز ۷ صفر دیگر حذف شد. درحالی‌که نرخ ابرتورم به ۳۱۳ میلیون درصد در ماه رسیده بود و ضرب سکه هم دیگر امکان نداشت. هانکه خاطرنشان می‌کند که آن کشور دارای یک کلاس جهانی در ضرب سکه بود اما ونزوئلا فاقد سیستم ضرب سکه است و باید پول کاغذی بیشتری وارد کند. به گفته‌ هانکه ونزوئلا و مادورو کاملا آچمز شده‌اند.

 

دو درس از آمریکای لاتین