شرط حذف بخت‌آزمایی خودرو
این در حالی است که دیگر خودروهای داخلی از جمله محصولات ایران‌خودرو همچنان از رانت بالایی در بازار برخوردارند و به همین دلیل استقبال از طرح‌های فروش‌شان بالاست و وزارت صمت نیز فعلا نمی‌تواند آنها را از سیستم قرعه‌کشی کنار بگذارد. در حال حاضر فاصله قیمت کارخانه و بازار کوئیک‌های سایپا که قرار است به همه ثبت‌نام‌کنندگان آنها در دومین دوره فروش خودرو از مسیر سامانه یکپارچه تعلق بگیرد، به زیر ۵۰میلیون تومان رسیده است. هرچند همین فاصله قیمتی نیز برای خود رانتی به حساب می‌آید و به‌هر‌حال فاقد جذابیت نیست، اما در مقایسه با محصولات دیگر خودروساز بزرگ کشور که رانت بازار آنها بالای ۱۵۰میلیون تومان است، این جذابیت بسیار کمتر است. به عنوان مثال، در حال حاضر فاصله قیمت کارخانه و بازار پژو ۲۰۶ بالای ۱۵۰میلیون تومان است که بیش از سه برابر فاصله قیمت کارخانه و بازار کوئیک است. یا مثلا فاصله قیمت کارخانه و بازار پژو ۲۰۷ به بالای ۲۰۰میلیون تومان می‌رسد، یعنی چهار برابر رانت ناشی از اختلاف قیمت
کارخانه و بازار کوئیک. بنابراین به نظر می‌رسد بسیاری از شهروندانی که به دنبال استفاده از این رانت هستند، ترجیح می‌دهند شانس خود را در قرعه‌کشی خودروهای ۲۰۶ و ۲۰۷ امتحان کنند و این در حالی است که برای بردن کوئیک، صرف ثبت‌نام در طرح‌های فروش کافی است. به عبارت بهتر، خیلی‌ها ترجیح می‌دهند از حدودا ۵۰میلیون رانتی که قطعی و نقد است بگذرند و در طرح‌های فروش محصولاتی همچون ۲۰۶ و ۲۰۷ شرکت کنند تا شاید شانس با آنها یار باشد و با برنده شدن در قرعه‌کشی، سه تا چهار برابر رانت کوئیک، سود کنند.
این در شرایطی است که وزارت صمت می‌خواهد به‌تدریج قرعه‌کشی دیگر خودروها را بردارد، چون گمان می‌کند اولا عرضه آنها افزایش خواهد یافت و ثانیا فاصله قیمت کارخانه و بازارشان کم می‌شود. رخ دادن این دو اتفاق (کاهش فاصله قیمت کارخانه و بازار و رشد تیراژ) البته با اما‌و‌اگرهایی روبه‌روست و تضمینی وجود ندارد که این اتفاقات طی امسال رخ بدهد. در این بین، افزایش تیراژ منوط به عوامل مختلفی از جمله تامین نقدینگی است که اتفاقا در حال حاضر چالش اصلی صنعت خودروی کشور به شمار می‌رود. کاهش فاصله قیمت کارخانه و بازار نیز تنها با رشد تیراژ در ارتباط نیست و به مسائلی مانند انتظارات تورمی و نرخ ارز نیز وابسته است. این نکته را نیز نباید فراموش کرد که احتمالا یکی از دلایل کاهش فاصله قیمت کارخانه و بازار امثال کوئیک، افت تقاضا برای آنها به دلیل چالش‌های کیفی است.
در واقع به نظر می‌رسد بخشی از تقاضای کاذب برای کوئیک، به بازار امثال ۲۰۶ و ۲۰۷ و پارس منتقل شده است. بنابراین در مجموع اگر قرار است از رانت بازار این خودروها نیز کاسته شود و تقاضای کاذب برای آنها افت کند، علاوه‌بر رشد تیراژ، به کنترل انتظارات تورمی و قیمت ارز نیز نیاز است. تجربه نشان داده با رشد انتظارات تورمی و قیمت ارز، منحنی قیمت خودرو در بازار نیز رشد می‌کند. بنابراین اگر ملاک حذف قرعه‌کشی، کاهش فاصله قیمت کارخانه و بازار خودروها باشد، تا وقتی فاصله قیمتی موجود برای محصولات موردنظر برقرار است، نمی‌توان آنها را از پروسه بخت‌آزمایی حذف کرد.
