تعطیلی بازارسرمایه؛ امری نادرست

سید فرهنگ حسینی /فعال صنعت معدن در شرایط تنش‌های سیاسی و نظامی و وقوع جنگ در کشورهای مختلف، افزایش نوسان بازار سهام، کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران و خروج سرمایه از سوی سرمایه‌گذاران حقیقی و خارجی از بورس‌ها رخ می‌دهد. بررسی تصمیم نهادهای ناظر بورس‌های مختلف در زمان تنش‌های نظامی یا جنگ کشورها، متفاوت بوده است. در حالی که برخی از بورس‌ها مانند بورس روسیه تا یک‌ماه تعطیل شده‌اند، عمده کشورها بازارسرمایه خود را در دوران تنش‌ها و حتی جنگ، باز نگه داشته‌اند. از جمله تجربه لبنان و سوریه باز نگه‌داشتن بورس بوده است. با این حال، اقدام مهمی که صورت گرفته، کاهش ساعات معاملات به‌عنوان جایگزین اصلی برای تعطیلی بوده است. در کنار این موضوع، دولت‌ها اقدام به دخالت مستقیم در بورس از طریق تزریق منابع از سوی بانک‌مرکزی برای ایجاد ثبات کرده‌‌‌اند.

تامین نقدینگی و اعطای تسهیلات و اعتبار به شرکت‌های کارگزاری و شرکت‌های سرمایه‌گذاری و هلدینگ‌ها یکی دیگر از روش‌ها برای حمایت از بازار بوده است. در عین حال، کاهش نرخ بهره به‌عنوان یکی از راهکارها برای حفظ منابع در بازارسرمایه مطرح شده است. در کنار این موضوع، حمایت از شرکت‌های بزرگ و تزریق مستقیم منابع به شرکت‌های بزرگ ملی برای مقابله با کاهش فروش، توسط دولت صورت گرفته است.  علاوه بر این، محدودیت‌هایی برای فروش و خروج سرمایه سهامداران از بورس وضع شده که سقف فروش روزانه هر کد تعیین می‌شود تا از ایجاد صف‌های فروش سنگین و پیش‌دستی عده‌ای برای فروش جلوگیری کند.

در عین حال ابزارهای مشتقه، به‌خصوص ابزارهایی که سیگنال‌دهی منفی و نزولی دارند، متوقف شده و در بورس‌هایی که فروش استقراضی مجاز بوده، فروش استقراضی به صورت خاص محدود یا متوقف شده است. در ایران، ابزارهای در دسترس معطوف به توقف بازار و کاهش دامنه نوسان در کنار افزایش حجم مبنا بوده است. در حالی که کاهش دامنه نوسان می‌تواند از سقوط بازار و آثار روانی آن و تشدید فروش هیجانی جلوگیری کند، اما برگشت بازار به شرایط عادی نیازمند تزریق منابع از سوی بانک‌مرکزی به بازار و شرکت‌ها برای حمایت از بازار، افزایش اعتبار و محدود نکردن اعتبارات تحت‌تاثیر کال‌مارجین شدن مشتریان ضرورت دارد. در کنار موارد فوق، محدود‌سازی سفارش فروش و فروش روزانه سرمایه‌گذاران ضروری است تا از ایجاد صف‌های فروش‌ سنگین و عدم‌تعادل بازار جلوگیری کند.