۱- مهم‌ترین خصیصه ایشان به‌ویژه در زمان تصدی بر سمت‌‌های عالی اجرایی «رویکرد علمی» به حل مسائل بود. آموخته‌های عمیق و فهم دقیق علم مدیریت، بنیان و شالوده اصلی سیستم فکری ایشان بود. به‌علاوه، تالیفات و تحقیقات متعدد ایشان در موضوعات ابتکاری در حوزه «تصمیم‌‌گیری و سیاستگذاری» با رویکرد اجرایی، گواهی بر این مدعاست. تلاش مستمر برای «فهم مسائل سازمانی و مدیریتی»، به‌کارگیری «متدولوژی علمی» و یافتن «راهکارهای علمی» اجزای اصلی شکل‌‌دهنده چارچوب ذهنی نظام‌‌مند ایشان بود.

۲- در کنار باور عمیق به علم، به معنای فلسفی آن، تلاش وافری برای پیوند علم و عمل داشتند. انجام پژوهش‌های و پروژه‌های متعدد بر مبنای یافته‌های تحقیقات علمی، در صنایع مختلف به‌ویژه در حوزه‌های بودجه‌‌ریزی عملیاتی، مدیریت فرآیندها، مدیریت عملکرد و پژوهش عملیاتی نشان از دغدغه جدی ایشان برای به مرحله عمل رساندن نظریه‌های مختلف علم مدیریت است. ایشان یک نمونه موفق از افرادی است که علمشان تنها در سطور کتاب‌‌ها و مقالات محصور نبود و یکی از انگیزه‌های اصلی‌‌شان برای حضور در مناصب نمایندگی مجلس، ریاست مرکز آمار و دیوان محاسبات کشور، همین دغدغه اجرایی کردن آموخته‌ها و یافته‌های علمی نظری بود.

۳- در کنار موارد فوق، «اصالت رفتاری» یک ویژگی بارز این انسان عالم بود. سادگی، صفا، صداقت و تواضعی که بخشی از شخصیت و وجودشان بود، در برخوردهایشان کاملا هویدا بود. رفتارشان نشان می‌‌داد که هیچ‌گاه گذشته خود را فراموش نکرده است. او که به لحاظ سنی متعلق به نسل دوم استادان برجسته علم مدیریت در ایران بود، نه تنها در برخورد با استادانش بلکه با دانشجویان تازه ورود هم نهایت احترام و تواضع را داشت. حسن خلق، تواضع و متانتی که کمتر کسی در این سطح علمی و اجرایی می‌‌توانست از خود نشان دهد.

۴- تلاش مستمر برای پرورش نیروی انسانی متخصص همواره از اولویت‌‌های اصلی‌‌شان بود و در پرمشغله‌‌ترین زمان‌ها نیز، هیچ‌گاه از وقت گذاشتن برای دانشجویان دریغ نمی‌‌کردند. راهنمایی‌‌ها و ارشادات موثری که نه تنها برای مسیر علمی، بلکه در مسیر زندگی شخصی و شغلی ارائه می‌‌کردند بی نظیر بود و همواره از برقراری ارتباط با دانشجویان استقبال می‌‌کردند. هم‌‌اکنون تعداد کثیری از شاگردان ایشان در دانشگاه‌های سراسر کشور، عضو هیات علمی و تعدادی نیز در سمت‌‌های اجرایی مختلف مشغول به خدمت هستند.

۵- سازمان‌دهی فعالیت‌‌های علمی و عملی، یکی از محورهای اصلی توجه ایشان بود. ایجاد انجمن‌‌های علمی متعدد به‌ویژه در حوزه مدیریت صنعتی برای همگرایی اندیشمندان و پژوهشگران این حوزه و تلاش برای تعمیق پیوند دانشگاه با صنعت و پیگیری جدی طرح ایجاد سازمان نظام مدیریت در ایران از مهم‌ترین این اقدامات بود. برگزاری و حضور جدی در انجمن‌‌های علمی-تخصصی و راه‌اندازی نشریات پژوهشی معتبر در این بخش قابل ذکر است.

۶- در حوزه سیاستگذاری و حکمرانی، «واقع‌‌بین و عملگرا» بود و همواره رویکردی معطوف به آینده داشت. دغدغه توسعه اقتصادی کشور به‌ویژه در حوزه صنعت در صدر اولویت‌‌های ایشان بود. از این رو آخرین تلاش‌‌های علمی و اجرایی‌‌ ایشان، معطوف به راه‌اندازی «اندیشکده سیاستگذاری صنعتی و فناوری‌‌های نوین» و مشارکت و نظارت بر طرح تدوین «نقشه ‌‌راه و استراتژی صنعتی کشور» با هدف فراهم کردن زمینه تدوین و اجرای برنامه هفتم توسعه اقتصادی کشور بود. آنچه نگاشته شد تنها بخشی از وسعت بی‌‌انتهای انسانی است که بخش اعظم عمرش را وقف آموختن و آموزگاری کرد. باشد که «سلوک علمی» و «منش رفتاری» ایشان سرلوحه سیاستگذاران و پژوهشگران در شرایط پیچیده کشور باشد تا نور امیدی بر عبور از پیچ و خم‌‌های گسترده این روزها به‌ویژه در حوزه‌های مدیریت و سیاستگذاری باشد. یادشان گرامی و راهشان پر رهرو باد.

* پژوهشگر تجارت بین ‌‌الملل و مدرس دانشگاه

اخبار مرتبط