نشان جهانی راهآهن سراسری به درآمد ارزی تبدیل می‌شود؟
ریل ۱۴۰۰ کیلومتری جذب توریست
محمد محسنیان از کارشناسان حوزه گردشگری راهآهن و اولین اجراکننده این شیوه از گردشگری در ایران است. او در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» می‌گوید: یکی از معیارهای گردشگران برای انتخاب مقصد گردشگری محل‌هایی است که از سوی یونسکو ثبت جهانی شده است و راهآهن سراسری ایران با این ثبت بالقوه میتواند گردشگران زیادی را به خود جلب کند.
او معتقد است قرار گرفتن در فهرست میراث جهانی یونسکو مانند این است که یکباره یک سایت یا محل توریستی و گردشگری با یک جهش سریع در جست‌وجو‌ها به صفحه اول گوگل راه پیدا کند. این کارشناس گردشگری راهآهن می‌افزاید: اگر تا پیش از این صرفا عاشقان راهآهن به عنوان مقصد سفرشان، راهآهن ایران را انتخاب می‌کردند اکنون جمع بسیار بزرگ‌تری از گردشگران در سراسر جهان راهآهن ایران را به عنوان یک جاذبه مهم گردشگری مد نظر خواهند داشت.
محسنیان ادامه می‌دهد: قرار گرفتن مناطقی که در مسیر این ۱۴۰۰ کیلومتر هستند به عنوان مقصد گردشگری از دیگر مزایایی است که این ثبت جهانی به دنبال دارد و باعث می‌شود بتوانیم طیف متنوع‌تری از توریست‌ها را از سراسر جهان به سوی مناطقی کمتر شناخته شده جلب کنیم. به این ترتیب فارغ از اصفهان، شیراز، تبریز و... گردشگران شهرهای بیشتری را به عنوان مقصد در نظر گرفته و با فرهنگ ایران به شکل جامع‌تری آشنا می‌شوند.
زمانی که قرار است ما با توزیع گردشگر چه داخلی و چه خارجی مواجه شویم باید این توان را هم داشته باشیم که خدمات قابل قبولی به آنها ارائه دهیم، در موضوع گردشگری راهآهن سال‌هاست بحث استفاده از ساختمان ایستگاه‌های متروک به عنوان بوم‌گردی و... مطرح است. در حال حاضر هم معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت راهآهن بار دیگر از حمایت از بخش‌خصوصی برای انجام این کار سخن گفته. چه موانعی وجود دارد که تاکنون این امر محقق نشده است؟ محسنیان در این باره می‌گوید: شرکت راهآهن چند سال است این موضوع را دنبال میکند و آیین‌نامه‌هایی را هم برای واگذاری ساختمان‌ها برای کاربران بخش‌خصوصی تدوین کرده است. براساس این آیین‌نامه‌ها سرمایه‌گذار پس از بازسازی این ساختمان‌ها در یک دوره زمانی میتواند از آنها استفاده کند و سپس آن را تحویل دهد. با این حال کرونا و چالش‌هایی که پیش‌روی صنعت گردشگری ایجاد کرده در کنار مشکلات اقتصادی باعث شده گردشگری ورودی با موانع متعدد روبه‌رو شده و گردشگری داخلی هم نتواند رونق گذشته را بازیابد. مجموع این عوامل تشکیل اولین هتل، اقامتگاه و... در این ایستگاه‌ها را به تاخیر انداخته است. او با اشاره به تجربه‌های جهانی در حوزه گردشگری راهآهن به مسیر ریلی سمرینگ در اتریش اشاره و اضافه میکند: این خط آهن در حد فاصل سال‌های ۱۸۴۸ تا ۱۸۵۴ میلادی ساخته و از سال ۱۹۹۸ در فهرست آثار فرهنگی و تاریخی جهانی در سازمان یونسکو ثبت شد. مسیر این خط‌آهن ۴۱ کیلومتر و در یک منطقه کوهستانی قرار گرفته است. راهآهن ریشن در چشم‌اندازهای البولا برنینا به طول ۱۲۲ کیلومتر در سوئیس از دیگر راه‌آهن‌های ثبت شده در میراث جهانی یونسکو است که هر دو توانسته‌اند گردشگران زیادی را به خود جلب کنند. در هند هم ما چهار بنا و مکان داریم که در این فهرست قرار دارند و شامل دارجلینگ (راهآهن هیمالیا که در سال ۱۹۹۹ به ثبت رسیده)، ساختمان CST بمبئی (ثبت در سال ۲۰۰۴)، راهآهن کوهستان نیلگیری (ثبت سال ۲۰۰۵) و راهآهن کالکا شیملا (ثبت در سال ۲۰۰۸) می‌شوند. این محل‌ها هم یکی از مقاصد گردشگری در کشور هند هستند.
گفته‌های این فعال حوزه گردشگری راهآهن نشان‌دهنده فرصتی استثنایی برای توریسم ایران است که بتواند گردشگران بسیاری را از سراسر جهان به خود جلب کند. مسیر ریلی ایران که از جنوب شروع شده و به شمال کشور ختم می‌شود از استان‌های مختلفی عبور میکند که هر کدام نماینده اقوام و فرهنگ‌های مختلف هستند، مردمانی که سبک زندگی، پوشش، غذا، آداب و رسوم و اقلیم‌شان با دیگری متفاوت است و میتواند موزاییک فرهنگی ایران را به خوبی به نمایش بگذارد. با این حال بهره‌گیری از این فرصت مهیا نخواهد شد مگر اینکه شرکت راهآهن بخش مجزایی را به موارد مرتبط با ثبت جهانی و توریسم به عنوان یکی از زیرشاخه‌های آن اختصاص دهد و کارشناسان و متخصصانی در حوزه گردشگری به کار گیرد. کسانی که با این حوزه آشنایی کامل داشته باشند و بتوانند چرخ توریسم را روی ریل انداخته و در این گستره ۱۴۰۰ کیلومتری آن را رونق دهند.
