بازار جهانی گردشگری ۹۰۰ میلیون مسافر از دست داد
سقوط توریسم به سال ۱۹۹۰
آینده کوتاهمدت و میانمدت جریان توریستی در سه سناریو
براساس ارزیابی‌های سازمان جهانی گردشگری انتظار می‌رود گردشگری بین‌المللی در سال ۲۰۲۰ بیش از ۷۰ درصد کاهش یابد که این امر بخش توریسم را به سطح ۳۰ سال پیش بازمی‌گرداند. ورود گردشگران بین‌المللی از ژانویه تا اکتبر سال 2020 نسبت به مدت مشابه خود در سال 2019 کاهشی 72 درصدی داشته که این امر ناشی از کند بودن روند مهار کرونا، اعتماد کم مسافران و وجود محدودیت‌های سفر بوده است. این روند کاهشی در 10 ماه اول 2020 حاکی از کاهش 900 میلیون نفری توریست بین‌المللی نسبت به مدت مشابه در سال 2019 است که این امر منجر به وارد آمدن خسارت 935 میلیارد دلاری درآمد کشورها از گردشگری بین‌المللی است. خسارت ناشی از این رکود 10 برابر زیان وارده در سال 2009 به دلیل بحران اقتصادی جهان بوده است.
باتوجه به شرایط کنونی، سازمان جهانی گردشگری برآورد خود برای کل سال 2020 را کاهش گردشگران بین‌المللی بین 70 تا 75 درصد ارزیابی کرده است که این امر می‌تواند بازار گردشگری را به سطح 30 سال پیش بازگرداند. این رکود می‌تواند در پایان سال 2020 منجر به از دست دادن یک میلیارد مسافر خارجی و 1/ 1 هزار میلیارد دلار درآمد حاصل از گردشگری بین‌المللی شود. این رکود در بازار جهانگردی همچنین می‌تواند منجر به خسارت اقتصادی سنگین در تولید ناخالص جهانی شود که این رقم بیش از 2 درصد تولید ناخالص جهان در سال 2019 است.
با نگاهی رو به جلو، انتظار می‌رود تولید و توزیع واکسن به‌تدریج موجب افزایش اعتمادسازی در مسافران و کاهش محدودیت‌های سفر بین‌المللی خواهد شد که براین اساس سه سناریوی احتمالی برای سال‌های 2021 تا 2024 وجود دارد که نشان‌دهنده بازیابی گردشگری بین‌المللی تا نیمه دوم سال 2021 است. سناریوها براساس پیش‌فرض تغییر در روند شیوع کووید-19، گسترش واکسن و بهبود قابل توجه در اعتماد مسافران برآورد شده‌اند اما با وجود این بازگشت به سطح 2019 بین دو تا چهار سال طول می‌کشد.
آمارهای سازمان جهانی گردشگری سه سناریو را برای سال 2020 درنظر گرفته بود که براساس لغو محدودیت‌های سفر بازگشت را بین ژوئیه تا دسامبر پیش‌بینی کرده بود. سفرهای بین‌المللی از ماه مارس 2020 پس از بسته شدن مرزهای بین‌المللی تقریبا متوقف شد و در سه ماه دوم سال با بیشترین میزان رکود همراه بود که به‌طور میانگین کاهش 93 درصدی داشته است. با بهبود جزئی در اواخر فصل تابستان و بازگشایی برخی مرزها به‌ویژه در اروپا به تدریج از روند رکودی کاسته شد و ماه ژوئیه کاهش 80 درصدی و آگوست کاهش 77 درصدی را تجربه کرده است. اما با وجود این با افزایش مجدد روند ابتلا به بیماری کووید-19 بسیاری از مقاصد توریستی مجددا محدودیت‌های سفر از جمله قرنطینه‌های اجباری را برقرار کردند که منجر به کاهش 80 درصدی گردشگران خارجی در سپتامبر و 83 درصدی در ماه اکتبر شد.
در اوایل دسامبر بیشتر محدودیت‌ها برقرار مانده اگرچه برخی مقاصد سیاست بسته بودن کامل را به محدودیت‌های هدفمند تغییر داده‌اند. با این حال برخی از مقاصد بزرگ همچون چین مرزهای خود را به‌طور کامل برای سفرهای بین‌المللی بسته‌اند. آخرین داده‌ها حاکی از آن است که سال 2020 با کاهش کلی بین 70 تا 75 درصد در ورود گردشگران بین‌المللی به‌پایان می‌رسد و احتمال وقوع سناریوهای 2 و 3 وجود دارد.
سناریوها برای 2021 تا 2024 براساس چشم‌انداز مهار تدریجی ویروس، استفاده از واکسن، بهبود قابل توجه در اعتمادسازی مسافران و رفع محدودیت‌های سفر تا اواسط 2021 ارزیابی شده‌اند که براساس این سناریوها جهان با بازگشت چشمگیر تقاضا برای سفر پس از ماه‌ها ممنوعیت و محدودیت همراه خواهد بود که بر این اساس سه سناریو براساس مجموع سالانه گردشگر ارزیابی شده است. در سناریوی اول انتظار می‌رود با عادی شدن شرایط سفر و مهار کرونا در جهان، بازگشت سفرهای بین‌المللی به وضعیت نرمال از سال 2022 صورت گیرد. زمان بازیابی سفر به سطح 2019 در سناریوی اول روند 5/ 2 ساله را نشان می‌دهد که در سال 2023 تحقق می‌یابد. سناریوی دوم روند بهبودی سه ساله یعنی در پایان سال 2023 را نشان می‌دهد و در بدبینانه‌ترین سناریو، بهبودی روندی چهارساله خواهد داشت که تا پایان سال 2024 ادامه خواهد داشت.
داده‌های مربوط به میزان درآمد گردشگری بین‌المللی همچنان نشان‌دهنده تقاضای بسیار ضعیف برای سفرهای خارجی است. با این حال برخی از بازارهای بزرگ همچون فرانسه، آمریکا و آلمان در ماه‌های اخیر روند بهبودی اندکی را نشان داده‌اند. اگرچه تقاضا برای سفرهای بین‌المللی بسیار ضعیف است اما گردشگری داخلی در چند بازار بزرگ همچون چین و روسیه به‌ویژه در سفرهای هوایی داخلی به سطح پیش از شیوع کرونا رسیده و در حال توسعه است.
آسیا و اقیانوسیه اولین منطقه متاثر از همه‌گیری کرونا است که بالاترین سطح محدودیت سفر را تاکنون برقرار کرده است و طی 10 ماه سال 2020 با کاهش 82 درصدی در ورود گردشگران بین‌المللی مواجه شده است. این رقم برای خاورمیانه 73 درصد کاهش ثبت شده و آفریقا در این مدت 10 ماهه افت 69 درصدی داشته است. اروپا و آمریکا نیز با شرایط بهتری نسبت به سایر مناطق در ورود گردشگران خارجی 68 درصد کاهش یافته است. همچنین داده‌های یاتا نشان می‌دهد تقاضای سفرهای هوایی خارجی طی 10 ماه 2020 کاهش 74 درصدی داشته است و در ماه اکتبر باتوجه به افزایش مجدد کووید-19 با کاهش 88 درصدی بیشترین میزان کاهش را تجربه کرده است. این در حالی است که بازارهای داخلی روند بهبودی را تجربه کرده‌اند. اختلافات قابل توجهی در کشورها و مناطق مختلف وجود دارد. ایکائو در بررسی‌های خود روند بهبود صنعت هوایی داخلی به‌ویژه در فصل تابستان را نشان می‌دهد که براین اساس میزان سفرهای هوایی داخلی طی 10 ماه 2020 کاهش 31 درصدی داشته که این رقم برای سفرهای هوایی بین‌المللی با کاهش 62 درصدی همراه بوده است.
