گزارش‌های بهار و شهریورماه شرکت‌های فعال بورسی صنعت سیمان ارزیابی شد
عامل کلیدی در رونق شرکت‌های سیمانی
با این حال روند تولیدات سیمانیهای بورسی نشان می‌دهد که در بهار سال‌جاری نسبت به بهار سال قبل کاهش ۱۰درصدی را تجربه کردهاند. بنابراین میتوان اذعان کرد که جهش خوب درآمد سیمانی‌‌‌ها به افزایش نرخ فروش سیمان و کلینکر در فصل بهار با توجه به افزایش تقاضای تاریخی در این فصل برای این محصول بازمی‌گردد. وضعیت نرخ فروش سیمانی‌‌‌ها طی فصل بهار و شهریور سال‌جاری نشان می‌دهد که متوسط شرکت‌های بورسی تولیدکننده سیمان به‌‌‌ترتیب رشد ۲۸ و ۴۱درصدی را نسبت به میانگین سال ۱۴۰۱ به ثبت رسانده‌‌‌اند.
رشد سرانه مصرف سیمان به 615کیلوگرم
سیمان یکی از عناصر توسعه‌‌‌ای مهم در تامین زیرساخت‌‌‌های کشورهاست؛ به‌‌‌طوری که یکی از نهاده‌‌‌های استراتژیک توسعه‌‌‌ای محسوب میشود و معمولا بین روند رشد اقتصادی کشورها و سرانه مصرف سیمان همبستگی زیادی وجود دارد. سرانه مصرف سیمان در ایران بعد از یک‌دوره افزایشی در سال‌های 1389 تا 1391 به اوج خود رسید و 754کیلوگرم به‌‌‌ازای هر نفر برای سال 1391 ثبت شد. با قرار گرفتن کشور در شرایط تحریمی در کنار کاهش بودجه عمرانی و رکود بخش ساختمان، مصرف سیمان در ایران کاهش یافت، به‌‌‌طوری که در سال 1395 سرانه مصرف سیمان به 588کیلوگرم رسید که معادل عدد ثبت‌شده برای سال 1386 است. در حال حاضر براساس آخرین آمار منتشرشده، سرانه مصرف سیمان در کشور به 615کیلوگرم رسیده است. در داخل کشور ظرفیت‌‌‌های فراوانی در جاده‌‌‌سازی، راه‌‌‌سازی، اصلاح و مقاوم‌‌‌سازی بافت‌‌‌های فرسوده و روستایی وجود دارد که همه این ظرفیت‌‌‌ها برای به انجام رسیدن به سیمان نیاز دارند. بر این اساس میتوان انتظار داشت که با ایجاد رونق در اقدامات فوق چالش‌‌‌های صنعت سیمان تا حدودی حل شود. از طرفی بررسی عرضه‌و‌‌‌تقاضای آتی این صنعت نشان می‌دهد که با توجه به عدم‌ایجاد و توسعه شرکت‌های سیمانی و از طرفی افزایش نیاز به سیمان در زندگی روزمره، طی سال‌های آتی تقاضا در این صنعت بر عرضه غلبه کند و این امر تا جایی ادامه یابد که نه‌تنها شرکت‌های سیمانی با حداکثر ظرفیت اسمی خود تولید کنند، بلکه کشور مجبور به واردات سیمان به جهت رفع تقاضای داخلی شود.
شیراز؛ قطب سیمان ایران
از منظر پراکندگی کارخانه‌های سیمان در مرزهای ایران، غالبا در مناطق مرکزی با حدود 20شرکت و ناحیه غربی و جنوب غربی کشور با حدود 30شرکت متمرکز هستند. بررسی‌‌‌ها نشان می‌دهد که نزدیک به 50درصد شرکت‌های سیمانی کشور در استان‌‌‌های فارس، اصفهان، خراسان، آذربایجان‌غربی و تهران قرار گرفته‌‌‌اند که استان فارس با 10شرکت فعال بیشترین تعداد شرکت‌های سیمان را نسبت به سایر استان‌‌‌ها داشته و در سایر استان‌‌‌های کشور حداقل یک‌شرکت سیمانی احداث شده و مشغول فعالیت است. اجزای تشکیل‌دهنده سیمان مصالح آهکی، رس و سیلیس است که به‌‌‌ترتیب 65، 5 و 25درصد از سیمان را تشکیل می‌دهد. از آنجا که ایران از نظر جغرافیایی توسط سلسله‌کوه‌‌‌های آهکی احاطه شده و به لحاظ معادن آهکی از توزیع و کثرت مناسبی در سطح کشور برخوردار است، میتوان گفت مواداولیه صنعت سیمان در کشور به‌وفور یافت میشود و این شرکت‌ها از این منظر با چالشی مواجه نیستند. با این حال تولیدکنندگان سیمان همواره با چالش انرژی مصرفی دست و پنجه نرم می‌کنند. بهطور متوسط برای تولید هر تن سیمان 110کیلووات برق، 105مترمکعب گاز یا 100لیتر مازوت مصرف میشود. عدم‌سرمایه‌گذاری مناسب در حوزه برق و گاز موجب شده است تا در تابستان‌‌‌ها قطعی برق و در زمستان‌‌‌ها قطعی گاز به‌کرات به وقوع بپیوندد. از آنجا که بیش از 50درصد برق مصرفی در مرحله آسیاب مواداولیه و کوره مصرف میشود، قطعی برق در تابستان می‌‌‌تواند تولید کلینکر را متاثر سازد؛ کما اینکه این موضوع در روند تولید ماهانه کلینکر در سال‌های گذشته گواه این موضوع است.
صنعت 140هزار میلیاردی بازار سهام
از مجموع 70شرکت فعال تولیدکننده سیمان در کشور، 39شرکت در بازار سهام پذیرفته شده‌‌‌اند که بیش از 140هزار میلیارد تومان از ارزش بازار سهام را تشکیل می‌دهند. بااهمیت‌‌‌ترین شرکت در سیمانی‌‌‌ها به لحاظ ارزش بازار «ستران» با ارزش بیش از 8هزار و 900میلیارد تومان محسوب میشود. میانگین نسبت قیمت به سود هر سهم سیمانی‌‌‌ها 8.3واحد است که با توجه به میانگین 7.8واحدی کلیت بازار میتوان اذعان کرد سهم‌‌‌های این صنعت سودمحور است و در دسته سهام ارزشی بازار سرمایه محسوب میشود. طی 30روز اخیر شرکت‌های سیمانی فعال در بازار سهام میانگین بازدهی 6.3درصدی را نصیب سهامداران خود کردهاند.
«سمتاز»؛ لیدر سودآوری سیمانی‌‌‌ها
یکی از معیارهای مهمی که میتوان به جهت ارزیابی بنیادی شرکت‌های تولیدی بررسی کرد، حاشیه سود آنهاست. به جهت ارزیابی سودآوری میتوان سه‌حاشیه سود ناخالص، عملیاتی و خالص را عنوان کرد که در سیمانی‌‌‌ها روند این سه حاشیه سود در بازه سالانه نشان می‌دهد بهطور میانگین طی 10سال اخیر به‌‌‌ترتیب 35، 26 و 25درصد به ثبت رسیده که روند آن همواره افزایشی است، به‌‌‌طوری که میانگین سه‌حاشیه سود این صنعت از 35درصد در سال 92 به 43درصد در سال 1401 افزایش یافته است. در مقیاس فصلی طی 10فصل اخیر میانگین سه‌حاشیه سود ناخالص، عملیاتی و خالص به‌‌‌ترتیب 46، 38 و 41درصد بوده است که روند سودآوری همواره افزایشی است. بر این اساس میانگین سه‌حاشیه سود سیمانی‌‌‌ها از 37درصد در زمستان 99 به 47درصد طی بهار 1402 افزایش یافته است.
عمده‌‌‌ترین علت رشد خوب سودآوری در تولیدکنندگان سیمان را میتوان عرضه محصولات آنها در بورس‌کالا و حذف قیمت‌گذاری دستوری در این صنعت دانست. این اقدام موجب شد تا تولیدکنندگان بتوانند همگام با رشد هزینه‌‌‌های خود، نرخ فروش و به تبع آن درآمدشان را افزایش دهند. ارزیابی متغیرهای سودآوری در میان 39شرکت فعال در حوزه سیمان نشان می‌دهد که شرکت «سمتاز» در بازه سالانه با ثبت میانگین حاشیه سود 42درصدی گوی سبقت سودآوری را از شرکت‌های هم‌گروهی خود ربوده است. در بازه فصلی نیز «سمتاز» توانسته است بهطور میانگین حاشیه سود 55درصدی را به ثبت برساند و سردمدار سودآوری در میان سیمانیهای دیگر شود.
رکود ساخت و ساز؛ عامل کاهش تولید در سیمانی‌‌‌ها
وضعیت تولیدات سیمانی‌‌‌ها نشان می‌دهد که طی 10سال اخیر شرکت‌های سیمانی با ثبت میانگین رشد 2درصدی وضعیت متعادلی را تجربه کردند. روند تولیدات تا سال 1397 همواره کاهشی بوده؛ اما از این سال شیب افزایشی به خود گرفته است؛ به‌‌‌طوری که طی 12ماهه 1401 با تولید 72میلیون تن انواع سیمان و کلینکر جهش 12درصدی در تولیدات این صنعت به ثبت رسیده است. بیشترین سهم تولید سیمان در سیمانی‌‌‌ها به شرکت سیمان خوزستان با نماد «سخوز» تعلق دارد که بیش از 6درصد از تولیدات سیمان را طی سال 1401 به خود اختصاص داده است.
طی 10فصل اخیر بهطور میانگین تولید سیمان و کلینکر در سیمانیهای بورسی 19میلیون و 614هزار تن بوده است که در هر فصل بهطور متوسط افزایش 9درصدی را تجربه کردهاند. طی فصل بهار سال‌جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش 10درصدی در تولیدات شرکت‌های سیمانی به وقوع پیوسته که عمده علت آن رکود عظیم در بخش ساخت‌‌‌وساز بوده است و این رکود در صورت‌های مالی بهار فولادی‌‌‌ها نیز مشهود و ملموس است. بیشترین سهم تولید در اولین فصل از سال‌جاری به شرکت «سهگمت» تعلق دارد که بیش از 7درصد از تولیدات کل صنعت را به خود اختصاص داده است.
شکست رکورد درآمدی 10فصل سیمانی‌‌‌ها
روند درآمد حاصل از فروش در شرکت‌های سیمانی نشان می‌دهد که بهطور میانگین در 10سال اخیر 29درصد به درآمد آنها افزوده شده است. بیشترین رشد درآمدی این صنعت طی سال 1400 با جهش 63درصدی به وقوع رسیده است. عمده دلیل روند افزایشی درآمد این صنعت به حذف قیمت‌گذاری دستوری و عرضه آنها در بورس‌کالا بازمی‌گردد که به دنبال این موضوع نرخ فروش و درآمد سیمانی‌‌‌ها جهش خوبی را تجربه کرد. طی سال 1401 شرکت‌های سیمانی با فروش 3هزار و 270میلیارد تومانی رشد 57درصدی را نسبت به سال مالی قبل تجربه کردهاند. بیشترین سهم از فروش سیمان در تولیدکنندگان بورسی این صنعت به شرکت سیمان تهران تعلق دارد که در سال 1401 بیش از 7درصد از درآمد فروش سیمان این صنعت را به خود اختصاص داده است. طی 10فصل اخیر میانگین افزایش درآمد سیمانی‌‌‌ها 14درصد بوده است. بیشترین میزان افزایش درآمد طی مدت یادشده در فصل بهار 1402 به ثبت رسیده و مجموع فروش سیمان و کلینکر طی این فصل نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش 62درصدی و نسبت به فصل قبل رشد 26درصدی را تجربه کرده است. با توجه به کاهش تولیدات سیمانی‌‌‌ها طی فصل بهار سال‌جاری، عمده دلیل افزایش قیمت این صنعت را میتوان رشد قابل‌توجه نرخ فروش آنها دانست.
«سکرد» یکه‌‌‌تاز جهش نرخ
بررسی سه مولفه تولید، حاشیه سود و درآمد فروش نشان داد که طی فصل بهار شرکت‌های سیمانی، هم به لحاظ سودآوری و هم درآمد فروش وضعیت مناسبی داشته‌‌‌اند؛ اما از میزان تولیدات آنها کاسته شده است. حال میتوان با بررسی وضعیت نرخ فروش این صنعت علت عمده جهش درآمدی آنها را بررسی کرد. میزان رشد نرخ فروش مهم‌ترین محصول هر شرکت سیمانی که بیشترین درآمد را برای آن شرکت به دنبال داشته است نشان می‌دهد که در فصل بهار 39شرکت بورسی محصول اصلی خود را نسبت به 1401، 28درصد بیشتر به فروش رسانده‌‌‌اند. در این بین «سکرد» با ثبت رشد 57درصدی محصول اصلی خود یعنی «کلینکر» توانسته طی بهار 1402 نسبت به سال قبل بیشترین درصد افزایش نرخ را از آن خود سازد. طی شهریورماه سال‌جاری میانگین افزایش نرخ محصولات اصلی سیمانی‌‌‌ها 41درصد بوده که در این بازه نیز سیمان کردستان توانسته است با رشد 76درصدی نرخ فروش کلینکر که بیش از 48درصد از درآمد فروش این شرکت را تشکیل می‌دهد، یکه‌‌‌تاز افزایش نرخ در صنعت سیمان، هم در بازه فصلی و هم در بازه ماهانه شود.
