گزارشهای ۱۱ماهه صنعت دارو بررسی شد
چشم‌انداز چالشی داروسازان
شرکت‌های دارویی به‌واسطه اجرای این سیاست، توانستند رکوردهای خوبی را به لحاظ رشد درآمدی به ثبت برسانند. این رکورد‌‌‌زنی با افزایش قیمت سهام شرکت‌های دارویی همراه شد؛ به طوری که برخی از شرکت‌های دارویی در سال‌جاری، بازدهی بیش از 100درصد را به لحاظ قیمتی تجربه کرده‌‌‌اند.
گزارشهای ماهانه شرکت‌های دارویی نیز نشان می‌دهد که عمده شرکت‌های این صنعت، در ماه‌‌‌های اخیر موفق شده‌‌‌اند رکوردهای خوبی را از نظر درآمدهای عملیاتی ماهانه به ثبت برسانند.
یکی از عواملی که می‌‌‌تواند صنایع دارویی را در سال آینده نیز جذاب کند، جبران کمبود نقدینگی دارویی‌‌‌ها و به تبع آن افزایش نرخ محصولات دارویی متناسب با افزایش نرخ ارز است.
همچنین در صورت تداوم سیاست تثبیت ارز در این صنعت، مشکلات سال‌های گذشته ارز ترجیحی قابلیت تکرار دارد و می‌‌‌تواند این صنعت را از کانون توجهات خارج کند. البته در صورت تداوم سیاست تثبیتی نیز انتظار می‌رود، به دلیل تورم بالا، محصولات دارویی مشمول افزایش نرخ 20 تا 25درصدی شوند.
آنچه بر دارویی‌‌‌ها گذشت
صنعت دارو، پس از حذف ارز ترجیحی و اجرای طرح دارویار در سال‌جاری، با افزایش شدید بهای تمام‌‌‌شده و افزایش نرخ محصولات مواجه شد؛ به طوری که عمدتا هزینه تامین مواد اولیه این صنعت در سال 1401، به‌طور متوسط سه تا چهاربرابر شده است.
افزایش قیمت موجب شد تا فشار زیادی به مصرف‌کنندگان و بیماران وارد آید. بنابراین دولت برای کاهش این هزینه‌‌‌ها و جبران هزینه دارو، فشار بیشتری به شرکت‌های بیمه وارد کرد. به این ترتیب صنعت بیمه با وجود همه مشکلاتی که با آنها دست و پنجه نرم می‌‌‌کرد، با اجرای طرح دارویار متحمل فشار بیشتری شده است.
شرکت‌های صنعت دارو، همگام با افزایش نرخ مواد اولیه، مجوز افزایش نرخ محصولات خود را دریافت کردند که این امر سبب شد گزارشهای ماهانه این صنعت بهبود یابد، به طوری که در ماه‌‌‌های منتهی به آخر سال جاری، درآمد عمده شرکت‌های دارویی افزایش خوبی داشته است.
اجرای طرح حذف ارز ترجیحی از صنعت دارو، علاوه بر افزایش استقبال سهامداران از این صنعت و افزایش قیمت سهام شرکت‌های دارویی، افزایش تولید را در بعضی از شرکت‌ها به همراه داشت. اما گرانی شدید مواد اولیه وارداتی و تامین ارز برای تامین این مواد، مشکلات فراوانی را برای این صنعت ایجاد کرده است. علاوه بر تحریم‌‌‌ها و به تبع آن خرید نقدی مواد اولیه دارو، وصول مطالبات از دولت و بیمارستان‌‌‌ها نیز مشکلات نقدینگی این صنعت را به‌شدت افزایش داده است؛ به طوری که به گفته کارشناسان این صنعت، کمبود نقدینگی یکی از موانع اصلی پیشروی این صنعت خواهد بود. در ادامه علاوه بر بررسی گزارشهای ماهانه بهمنماه این صنعت، به بررسی چالش‌‌‌ها و سایر متغیرهای بنیادی اثر‌گذار بر این صنعت پرداخته می‌شود.
نگاهی به عملکرد ماهانه دارویی‌‌‌ها
بررسی گزارشهای بهمنماه صنعت دارو نشان می‌دهد که عمده شرکت‌های این صنعت، وضعیت نسبتا خوبی دارند و درآمد ماهانه شرکت‌های دارویی بالاتر از میانگین درآمد ماهانه سال‌جاری بوده است. نمادهای «داوه» و «دسانکو» توانستند تا دوبرابر میانگین فروش ماهانه در سال‌جاری، درآمد عملیاتی کسب کنند.
دلیل عمده افزایش درآمد این شرکت‌ها در این یک‌‌‌ماه، افزایش تولید این دو شرکت نسبت به ماه گذشته بوده است؛ هرچند افزایش نرخ محصولات نیز در افزایش درآمد ماه اخیر، موثر بوده است. به نظر میرسد با توجه به دریافت مجوز افزایش نرخ در برخی از محصولات، انگیزه افزایش تولید و فروش بالاتر رفته است. «دبالک»، «درهاور»، «دفارا» و «دروز» نیز در مرحله بعد موفق شدند درآمدی در حدود 70درصد بالاتر از میانگین فروش ماهانه را به ثبت برسانند.
بررسی رشد فروش دارویی‌‌‌ها در سالی که گذشت
نگاهی به فروش یک‌سال اخیر شرکت‌های دارویی نشان می‌دهد که درآمد «دکوثر»، «دلقما»، «دفارا»، «دقاضی» و «دروز» طی یک‌سال اخیر بیش از 100درصد رشد کرده است. با وجود اینکه گزارشهای «دکوثر» و «دلقما»، در جمع برترین گزارشهای ماهانه قرار نداشت، عملکرد سالانه آنها حاکی از آن است که این شرکت‌ها با وجود عدم‌افزایش تولید و فروش، افزایش نرخ بالایی را از سازمان غذا و دارو دریافت کرده و عملکرد سال خوبی داشته‌‌‌اند. همچنین درآمد «درهاور»، «دعبید»، «دامین» و «پخش» رشد بیش از 80درصدی را به طور سالانه تجربه کرده است.
کدام دارویی‌‌‌ها حاشیه سود بهتری داشتند؟
در میان نمادهای یادشده و با توجه به افزایش شدید بهای تمام‌‌‌شده به نظر میرسد، نمادهایی که بتوانند بیشترین حاشیه سود خود را حفظ کرده و رشد کنند، به مراتب بیشتر مورد توجه بازار هستند. در میان نمادهایی که برترین رشد فروش را به ثبت رسانده‌‌‌اند، برخی از نمادها موفق شده‌‌‌اند رشد حاشیه سود خوبی را نسبت به فصل قبل تجربه کنند. «دفارا»، «دقاضی»، «دروز»، «دکیمی» و «دبالک»، بیشترین رشد حاشیه سود را نسبت به فصل قبل داشته‌‌‌اند.
نقدینگی؛ اصلی‌‌‌ترین معضل دارویی‌‌‌ها
منصور نکویی‌‌‌نیا، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری دارویی تامین، چندی پیش در نشست فعالان صنعت دارو اعلام کرد، منابع مالی یکی از موانع و چالش‌‌‌های پیشروی این شرکت و صنعت است؛ به طوری که نیاز به تامین این منابع از تیرماه تاکنون پنج‌برابر شده است. در میان شرکت‌هایی که بیشترین نیاز را به تامین مالی از طریق وام دارند، می‌‌‌توان به داروسازی سبحان انکولوژی و داروسازی تولید دارو اشاره کرد. نسبت هزینه مالی به فروش این دو شرکت، بیش از 10درصد فروش بوده و این امر می‌‌‌تواند، اهرم بالایی در این شرکت‌ها ایجاد کند. شرکت سبحان انکولوژی به دلیل تولید و فروش داروهای ضدسرطان، در وضعیت بسیار بدی به لحاظ نقدینگی به سر می‌‌‌برد.
آینده صنعت با افزایش نرخ دلار
دو سناریو را می‌‌‌توان در صنعت دارو مورد بررسی قرار داد. درصورتی که نرخ ارز برای صنعت دارو روی 28هزار و 500تومان تثبیت شود، دوباره سریال ارز ترجیحی و ایجاد رانت در این صنعت تکرار خواهد شد. قاچاق دارو، کاهش تولید و حاشیه سود دارویی‌‌‌ها، اولین چالش‌‌‌های پیشروی صنعت دارو، پس از حذف ارز ترجیحی خواهد بود. همچنین در صورتی که نرخ دلار صنعت دارو از طریق نرخ بازار دوم نیما تامین شود، دوباره این صنعت، شاهد افزایش نرخ‌های بالایی برای محصولات دارویی خواهد بود. تحقق این امر، دوباره صنعت دارو را برای بورسی‌‌‌ها جذاب کرده و می‌‌‌تواند سناریوهای سال‌جاری را در سال آینده تکرار کند.
ارزش‌گذاری نسبی صنعت دارو
نسبت قیمت به سود صنعت دارو نشان می‌دهد که عمده شرکت‌های دارویی با P/ E بالاتر از میانگین مورد معامله قرار می‌گیرند. با توجه به رشد‌‌‌های اخیر قیمتی در نمادهای شرکت‌های دارویی، به نظر میرسد در صورتی که قیمت‌ها اندکی اصلاح شوند و استراحت کنند، این صنعت به لحاظ قیمتی ارزنده‌‌‌تر می‌شود. همچنین به گفته رئیس سازمان غذا و دارو، احتمال افزایش حداقل 20درصدی برای نرخ فروش محصولات دارویی در سال آینده دور از ذهن نیست؛ چرا که با توجه به تورمی که شامل هزینه‌‌‌های مصرفی و جانبی می‌شود و همچنین تورم در حوزه انرژی، افزایش نرخ 20درصدی چندان هم غیر‌معقول نیست. اما در صورت افزایش نرخ ارز دارویی‌‌‌ها، دوباره بورس تهران شاهد استقبال سهامداران از صنعت دارو در سال آینده خواهد بود.
