«دنیای‌اقتصاد» حال و روز یک شرکت زراعتی را بررسی می‌کند
کارنامه «تلیسه»
بررسی‌های آماری نشان می‌دهد که بازدهی «تلیسه» در یک‌ماه، سه‌ماه و یک‌‌‌سال اخیر از بازده شاخص کل و بازدهی صنعت کشاورزی و دامپروری به‌مراتب بیشتر بوده است. همچنین طی آخرین صورت مالی شرکت، حاشیه سود ناخالص آن 19درصد، حاشیه سود عملیاتی آن 17درصد و حاشیه سود خالص آن 23درصد اعلام شده است.
سهامداران
شرکت گسترش کشاورزی و دامپروری فردوس‌پارس، بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی و سه‌شخص حقیقی سهامداران عمده شرکت تلیسه هستند.
موضوع فعالیت
موضوع فعالیت شرکت دامداری تلیسه نمونه، انجام تمام امور کشاورزی، زراعت، دامداری، باغداری، پرورش طیور، زنبورعسل، ماهی و هر حیوان دیگر به‌منظور استفاده از پشم، کرک، گوشت، پوست، شیر و سایر فرآورده‌های پروتئینی و انجام اموری است که به‌طور مستقیم و غیرمستقیم با موضوعات فوق ارتباط دارد. «تلیسه» وابسته به بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی از واحدهای دامپروری استان تهران با دو واحد شهریار و حسن‌آباد و یکی از تولیدکنندگان برتر شیرخام است این شرکت سالانه با تولید حدود ۵۰هزار تن شیر خام و تحویل به کارخانه‌های لبنی معتبر نقش بسزایی در سلامت جامعه دارد. همچنین سالانه ۱۵۰۰راس تلیسه و حدود 2هزار راس گوساله نر و بالغ بر ۵۰تن ماهی قزل‌آلا تولید می‌کند. با افزایش ظرفیت واحد شهریار و راه‌اندازی واحد تعطیل‌شده حسن‌آباد تولید این شرکت در سال‌های اخیر رشد قابل‌توجهی داشته است.
اهمیت صنعت شیر
تولید شیر یکی از فعالیت‌های مهم کشاورزی است و به‌واسطه این فعالیت تقریبا کامل‌ترین غذای طبیعت برای مصرف‌کنندگان فراهم می‌شود. امروزه صنعت لبنیات نیاز حدود 7میلیارد مصرف‌کننده به شیر را تامین می‌کند و حدود یک‌میلیارد نفر به‌طور مستقیم و غیرمستقیم از این صنعت امرار معاش می‌کنند. عمده شیر تولیدی درجهان، از گاوهای شیری به دست می‌آید. البته در برخی کشورهای آسیایی و آفریقایی از بز، گوسفند و گاومیش نیز شیر تولید می‌کنند. همچنین گاوهای شیری کارآمدترین دام‌ها از لحاظ تبدیل خوراک به پروتئین و انرژی برای مصارف انسانی، در میان حیوانات مزرعه هستند.
تولید و فروش
میزان تولید شرکت در پنج‌سال اخیر تقریبا ثابت بوده؛ ولی مبلغ فروش رشد قابل‌توجهی را تجربه کرده که علت آن افزایش نرخ فروش محصولات بوده است. مهم‌ترین محصول تولیدی شرکت شیر است. روند نرخ شیر از سال 1396 نشان می‌دهد که قیمت شیر با رشد حدود 850درصدی از 1300تومان به 12هزار تومان رسیده و روند تولید شیر خام طی پنج‌سال اخیر همواره صعودی بوده است. باید توجه کرد که فروش و بهای تمام‌شده همواره در حال افزایش هستند؛ هرچند فروش نسبت به بهای تمام‌شده با نرخ بیشتری در حال افزایش است و این موضوع موجب تقویت روند حاشیه سود‌های شرکت شده است. همچنین رشد سود خالص در این شرکت کاملا مشهود است، به‌طوری که در سال 1400 نسبت به 1399، سود خالص شرکت رشد 50درصدی را تجربه کرده است. بررسی‌های کارشناسی در مورد سال‌جاری نشان می‌دهد که تا پایان سال سود خالص شرکت در سطح 160 تا 180میلیارد تومان قرار می‌گیرد.
بازار محصولات
به‌طور متوسط در هر دامپروری نصف دام‌ها مولد هستند. دام‌های مولد روزانه بین 40 تا 45کیلو شیر تولید می‌کنند. در بخش غیرصنعتی یا نیمه‌صنعتی این عدد کمتر است (هر دام به‌طور متوسط در سال، 10ماه شیر دارد). در این تحلیل میزان شیر تولیدی به‌ازای هر دام متناسب با شرکت عددی بین 40 تا 45 و تعداد روزهای شیردهی برابر 305روز درنظر گرفته شده است. نکته مهم این است که بازار اصلی محصولات شرکت داخلی و بخش عمده درآمد شرکت از محل فروش شیر است و حدود 7درصد مربوط به گوساله نر و تولیدات کشاورزی، کود حیوانی، ماهی و... است. روند تولید شرکت از سال 1395 تا سال 1400 با شیب ملایمی رشد داشته، به‌طوری که کل فروش شیرخام در سال گذشته حدود 47هزار تن بوده است. بررسی‌های آماری نشان می‌دهد که «تلیسه» در هفت‌ماه سال‌جاری حدود 27هزار تن شیرخام به فروش رسانده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش هزار تنی داشته است. در نهایت بررسی‌های تحلیلی نشان می‌دهد که شرکت تا انتهای سال‌جاری می‌تواند حدود 46هزار تن شیرخام را به فروش برساند که حدود 93درصد از کل فروش شرکت یا به عبارت دیگر حدود 500 تا 520میلیارد تومان از کل درآمد شرکت را پوشش می‌دهد.
زنجیره تولید
هر گوساله (تلیسه) در 12 تا 14ماهگی برای اولین بار باردار می‌شود و اگر به‌موقع باردار شود یک‌بار در سال می‌تواند زایمان کند. دوره بارداری به‌طور متوسط 285روز است و تولید شیر در گاوهای شیری بعد از زایش آغاز می‌شود و بسته به نژاد و گونه دام تا دوماه قبل از زایش بعدی ادامه دارد. همچنین مراحل شیردهی گاو دوماه قبل از زایش بعدی ادامه دارد. به‌طور کلی به 100روز پس از به‌دنیا آمدن گوساله یا همان زایمان گاو که باعث کاهش اشتهای گاو و ایجاد تغییراتی در سطح خون گاو می‌شود، اوایل شیردهی می‌گویند. به 100 تا 200روز پس از زایمان گاو و به‌دنیا آمدن گوساله اواسط شیردهی می‌گویند که اشتهای گاو برگشته و با اوج خوراک مصرفی گاو همراه است. به دوره‌ای که شامل 200 تا 305روز پس از زایمان گاو باشد اواخر شیردهی گاو می‌گویند. همچنین دوره خشکی حدود دوماه شامل زمان بین آخرین دوشیدن و زایمان است.
عملکرد
شرکت «تلیسه» در 6ماه 1401، در بخش درآمدهای عملیاتی افزایش 78درصدی و در ایجاد سود خالص نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش 90درصدی داشته است. همچنین از نظر مبلغ فروش، طی هفت‌ماه سال‌جاری حدود 335میلیارد تومان فروش داشته است که نسبت به زمان مشابه سال قبل افزایش 81درصدی نشان می‌دهد. نکته مهم اینکه «تلیسه» در سال مالی منتهی به 1400 موفق به تحقق 338میلیارد تومان درآمد عملیاتی شده که نسبت به سال 1399 افزایش 58درصدی داشته است. این در حالی بوده که هزینه بهای تمام‌شده شرکت از 198میلیارد تومان به 299میلیارد تومان رسیده بود که رشد کمتری نسبت به رشد درآمدهای شرکت داشته و باعث تقویت حاشیه سود‌های شرکت شده است. در نهایت «تلیسه» طبق آخرین گزارشی که ارائه کرده، با فروش 335میلیارد تومانی حدود 55درصد از پیش‌بینی تحلیلی فروش سال‌جاری را محقق کرده است.
بهای تمام‌شده
عمده بهای تمام‌شده شرکت دامداری تلیسه نمونه، خوراک دام است. خوراک دام شامل ذرت علوفه‌ای، یونجه، کنسانتره و مکمل‌های پروتئینی مانند کنجاله، دانه‌سویا، پودر گوشت و ماهی و... است. میانگین وزن مواد مصرفی از بهای تمام‌شده شرکت طی سال‌های گذشته حدود 75درصد بوده است. با تغییر نرخ ارز تخصیص‌یافته به خوراک دام از ارز ترجیحی به نیمایی، سهم موادمصرفی از بهای تمام‌شده به بیش از 80درصد رسیده که از نظر مبلغی حدود 37درصد مصرف مواد اولیه شرکت را نهاده‌های دامی تشکیل می‌دهند. همچنین پس از حذف ارز ترجیحی نهاده‌های دامی در اردیبهشت 1401، نرخ شیر خام از حدود 6هزار تومان به 12هزار تومان افزایش پیدا کرده است. این موضوع سبب افزایش سهم نهاده‌های دامی در بهای تمام‌شده تولید شیر خام شده است. در نهایت انتظار می‌رود تا پایان سال‌جاری هزینه‌های تولید شرکت به 430 تا 450میلیارد تومان برسد. این در حالی است که هزینه تولید شرکت در سال گذشته حدود 277میلیارد تومان بوده است.
نکات مهم
با توجه به اینکه برخی موارد مربوط به درآمدها و بهای تمام‌شده در صورت‌های مالی شرکت با صورت‌های مالی صنایع دیگر متفاوت است، بررسی سه آیتم مهم در صورت‌های مالی شرکت حائزاهمیت است.
- ارزش منصفانه تولیدات کشاورزی: همان ارزش بازار تولیدات محصولات است؛ صرف نظر از اینکه این محصولات به فروش رفته باشند یا نه. بنابراین اگر شرکتی موجودی فروش نرفته در پایان سال مالی داشته باشد، به ارزش روز در صورت مالی همان سال منعکس می‌شود و به سال بعد منتقل نمی‌شود و این امر در شرایط تورمی موجب افزایش سود شرکت می‌شود.
- افزایش (کاهش) ارزش منصفانه دارایی زیستی غیرمولد: ما‌به‌التفاوت ارزش دارایی زیستی غیرمولدی است که به سال مالی بعد منتقل شده است.
- بهای تمام‌شده انتسابی: ارزش منصفانه تولیدات کشاورزی پس از کسر مخارج برآوردی زمان فروش (در صورت نبود تورم در اقتصاد، این عدد با ارزش فروش برابر است).
سود‌سازی
روند P/ E TTM (نسبت قیمت به سود گذشته‌نگر) از سال 97 تا آخرین گزارش ارائه‌شده نشان می‌دهد که حداکثر P/ E TTM سهم حدود 6/ 24واحد و حداقل P/ E TTM سهم در حال حاضر حدود 17واحد است که از سقف تاریخی خود فاصله زیادی گرفته است. این موضوع بهبود وضعیت سود‌سازی شرکت در سه‌سال اخیر را نشان می‌دهد. بررسی‌های تحلیلی و آماری نشان می‌دهد که سود شرکت در سال‌جاری می‌تواند به 37 تا 40تومان به ازای هرسهم برسد. بنابراین انتظار می‌رود شرکت در پنج‌ماه آتی با فروش حداقل 230میلیارد تومان به سود خالص حدود 20 تا 25تومانی به ازای هرسهم دست یابد. در نهایت انتظار می‌رود در صورت تداوم شرایط فعلی درآمدهای شرکت تا انتهای سال مالی در سطح 600 تا 620میلیارد تومان و سود خالص شرکت در سطح 80 میلیارد تومان قرار گیرد یا به عبارت دیگر 37تومان سود به ازای هرسهم پیش‌بینی می‌شود که نسبت P/ E forward یا همان نسبت قیمت به سودکارشناسی شرکت در سطح 10واحد قرار می‌گیرد، این در حالی است که P/ E فعلی شرکت در سطح 17واحد است.
