«دنیای‌اقتصاد» تهدیدات موجود در بازار سرمایه را بررسی می‌کند
امید نیمایی بورس
در این میان چالش‌های متعددی پیش‌روی بازار سهام است. از طرفی بورس در انتظار تهدید سنتی بودجه‌است و از طرف دیگر نرخ سود اوراق منتشرشده توسط بانک‌ها در بازار سهام روزبه‌روز در حال افزایش است و در حال‌حاضر کمی تا ۳۰درصد فاصله دارد. کارشناسان نسبت به این موضوع هشدار داده و معتقدند بازار سهام بیش از هر چیز دیگر نگران افزایش بی‌‌‌‌‌‌‌‌محابای نرخ سود اوراق مختلف از جمله گام است. در این میان به‌نظر می‌رسد تنها دلخوشی بازار در صورت خنثی‌بودن سایر تهدیدات رشد نرخ دلار در بازار آزاد و همگام با آن افزایش نرخ دلار نیما باشد، اما چنانچه دولت بخواهد قیمت دلار نیما را نیز سرکوب کند این موضوع در ابتدا اندک اعتماد جذب‌شده به بازار سهام را به باد خواهد داد و در بلندمدت گریبان دولت را نیز می‌گیرد.
نوید خاندوزی، کارشناس بازار سهام با اشاره به اینکه سازمان بورس اوایل آبان ماه در قالب حمایت‌هایی به وضعیت بازار سهام ورود کرد و این موضوع تا حدودی در بازار موثر بود، گفت: ادامه حمایت‌ها از بازار اتفاق خوبی است و منجر به ایجاد جو مثبتی در بازار سهام خواهد شد اما توجه به این نکته نیز ضروری است که صندوق‌های تثبیت و توسعه به تنهایی قادر به تغییر روند بازار نیستند و تنها بخشی از پازل تغییر روند بازار به‌شمار می‌آیند اما در خیلی از مواقع نمی‌توانند در مقابل سیل فروشندگان بازار قرار بگیرند، بنابراین نمی‌توان گفت این حمایت‌ها در بازار اثرگذاری ویژه‌‌‌‌‌‌‌‌ای دارد اما همین که حمایت می‌کنند، اتفاق خوبی است و به‌نظر می‌رسد حمایت‌ها به‌صورت مدیریت‌شده در بازار ادامه‌‌‌‌‌‌‌‌دار خواهد بود.
وی در ادامه درخصوص وضعیت نرخ کامودیتیها نیز عنوان کرد: حداقل ۱۰ ماه طول می‌کشد تا فدرال‌رزرو آثار افزایش مداوم نرخ بهره را در اقتصاد ببیند. در حال‌حاضر اولین اثرات آن دیده شده و کند‌شدن افزایش نرخ بهره ممکن است منجر به چشم‌‌‌‌‌‌‌‌انداز مثبت برای بازارهای جهانی شود اما در این میان دو نکته وجود دارد. یکی اینکه وارد رکود‌شدن اقتصاد ممکن است چالش کامودیتیها باشد و نکته دوم بحث چین و مطرح‌شدن سیاست‌های قرنطینه سختگیرانه دولت این کشور است که آیتم تهدیدکننده جدی‌‌‌‌‌‌‌‌تری برای بازارهای جهانی به‌شمار می‌رود. اگر در این دو موضوع اتفاق عجیبی نیفتد، ریزش آنچنانی در بازارهای جهانی نخواهیم داشت و ثبات حاکم می‌شود اما به‌طور کلی رشد را در بازارهای جهانی بعید می‌‌‌‌‌‌‌‌دانم.
خاندوزی در ادامه اظهار کرد: شاید بازارهای جهانی برای بورس مهم باشد اما از آن مهم‌تر اثر سیاست‌های داخلی اعم از نرخ بهره، بودجه و... است که می‌تواند اثرات بارزتر، شدیدتر و حتی ماندگارتری در بازار سهام داشته باشد. در حال‌حاضر دو چالش جدی بازار سهام بودجه و نرخ اوراقی است که افزایش سود آن تا ۲۹درصد هم شنیده می‌شود. این موضوع به‌شدت در میان‌مدت بر بازار تاثیر می‌گذارد و در این میان هرقدر هم که گزارش‌های خوبی از شرکت‌ها بیاید، فشار نرخ سود بر بازار باعث می‌شود رشد سریعی را در بازار شاهد نباشیم.
کارشناس بازار سهام در ادامه گفت: موضوع بودجه نیز می‌تواند مقدار اندک اعتماد جلب‌شده به بازار سهام را زیر سوال ببرد و این مسأله مهم‌تری است. در این میان آنچه می‌تواند با وجود این تهدیدات بازار سهام را مثبت نگه دارد، افزایش نرخ دلار و به‌تبع آن رشد دلار نیما است. دولت اگر به سمت کم‌کردن فاصله دلار آزاد و نیما نرود در کوتاه‌‌‌‌‌‌‌‌مدت و میان‌مدت اثرات این موضوع را بر بازار سهام خواهیم دید، اما در بلندمدت تبعات آن مانند ارز ۴۲۰۰تومانی گریبان دولت را نیز خواهد گرفت. امیدوارم این‌بار مسوولان فاصله منطقی را بین دلار آزاد و نیما برقرار کنند.
زنگ خطر عرضه اوراق بانکی
روزبه شریعتی، دیگر کارشناس بازار سهام نیز تداوم حمایت‌ها را پارامتر تعیین‌‌‌‌‌‌‌‌کننده‌‌‌‌‌‌‌‌ای برای رشد پایدار در بازار سهام ندانست و گفت: در حال‌حاضر بیشتر از اینکه بحث بر سر حمایت‌های دولت و تداوم آن باشد، باید دید پاشنه آشیل بازار و عوامل تاثیرگذار بر آن چیست که خریدار رغبتی به خرید سهام ندارد. به‌نظر من مهم‌ترین دلیل این موضوع اوراق بدون‌ریسک بازار (اوراق گام) است که در یک رقابت نابرابر با سهام قرار گرفته‌است. بانک‌ها به دلیل کمبود نقدینگی عرضه اوراق را شدت بخشیدند و از طرفی به دلیل اینکه قانون مالیات بر سپرده‌‌‌‌‌‌‌‌های اشخاص حقوقی را لغو کردند، پول قابل‌توجهی از صندوق‌های با درآمد ثابت کم شده‌است.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه بانک‌مرکزی سیاست انقباضی درپیش گرفته و پاسخگوی تقاضای موجود نیست، بانک‌ها برای جبران نقدینگی خود به واسطه اوراق گام در حال تامین‌مالی هستند تا بتوانند به متقاضیان درخواست وام که شرکت‌ها هستند وام بدهند. همین امروز متاسفانه نرخ اوراق گام با سررسید‌کوتاه یعنی کمتر از یک سال با نزدیک ۵/ ۲۹درصد معامله شد. طبیعتا وقتی سود اوراق ۵/ ۲۹درصد است؛ یعنی شخصی که پول می‌دهد در ۹ ماه آینده به‌صورت نرمال حدود ۳۰درصد سود می‌گیرد و این مهم‌ترین عامل موثر بر بازار است.
شریعتی عنوان کرد: با این شرایط اگر چیزی از پول صندوق توسعه‌ملی باقی‌مانده باشد یا حتی اضافه شود و صندوق توسعه و تثبیت بازار تلاش کنند بازار را با هیجان پرمعامله نگه دارند و حتی مقداری هم حمایت‌های پرقدرت کنند، از جایی به بعد سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌گذار دست به فروش خواهد زد. برای مثال فملی به‌عنوان یکی از سهم‌‌‌‌‌‌‌‌های خوب بازار از محدوده ۴۹۰تومان تا ۶۰۰تومان بالا آمد و زمانی‌که به این سطوح رسید، حقوقی‌ها فروشنده شدند و بازده موردانتظارشان جواب داد.
این کارشناس بازار سهام افزود: کوتاه‌کردن زمان بازده سود موردانتظار در بازار سهام اتفاق خوبی نیست. اگر بازده موردانتظار یک سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌گذار از سهمی که می‌‌‌‌‌‌‌‌خرد تا پایان سال۲۰درصد باشد و بعد از دو روز ۱۰درصد از این میزان محقق شود، سرمایه خود را از بازار خارج خواهد کرد. برای همین تا زمانی‌که سود بازار پول محدوده ۲۹ تا ۳۰درصد باشد نمی‌توان انتظار داشت بازار به‌صورت کلی رشد ادامه‌‌‌‌‌‌‌‌داری داشته باشد. البته در این میان ممکن است برای گروه‌های خاصی اتفاق ویژه‌‌‌‌‌‌‌‌ای نظیر آنچه این روزها در گروه خودروسازی شاهد هستیم، بیفتد اما این موضوع به جو کلی بازار سهام بی‌‌‌‌‌‌‌‌ارتباط بوده و مختص به همان گروه است.
شریعتی درخصوص نرخ‌های جهانی نیز گفت: برآورد بازارهای کامودیتی در دنیا این است که نرخ بهره تا محدوده ۵/ ۵درصد بالا می‌آید و انتظار بر این نیست که رشد نرخ بهره متوقف شود و حال باید دید در نشست بعدی فدرال‌رزرو که قرار است در آن نرخ تا ۲۵/ ۵درصد افزایش پیدا کند، فدرال‌رزرو به‌صورت خاص نظرش را تغییر خواهد داد یا نه. نرخ کامودیتی با کاهش شاخص دلار می‌تواند افزایش پیدا کند اما در حال‌حاضر تنها عامل تاثیرگذار در نرخ کامودیتیها این نیست، متاسفانه کووید در چین پرقدرت جلو می‌رود و تقاضا از سمت این کشور دچار اختلال شده‌است و بیشتر از اینکه سود فدرال‌رزرو عامل تاثیرگذار باشد، کووید در چین بیشتر بر تقاضای کامودیتیها تاثیر می‌گذارد و تا زمانی‌که تورم وجود دارد و تقاضا افت می‌کند، بازار کامودیتیها در رکود باقی خواهد ماند.
