بررسی «دنیای‌اقتصاد» از یک نماد دامداری
روزهای روشن «زشگزا»
شرکت شیر و گوشت زاگرس شهرکرد، یکی از شرکت‌های بازار اول فرابورس است که در گروه محصولات کشاورزی و دامپروری قرار دارد. سهامداران، این شرکت را با نماد «زشگزا» می‌‌‌‌شناسند (شیر و علوفه ذرت، دانه‌ذرت و یونجه از بیشترین موادمصرفی شرکت است). سرمایه ثبتی «زشگزا» در حال حاضر 96میلیارد تومان است و ارزش بازار حدود 510میلیارد تومانی دارد. تعداد سهام شناور در این شرکت حدود 33درصد است. همچنین این نماد حدود 960میلیون برگه سهم دارد که آخرین قیمت آن 520تومان به‌ازای هرسهم بوده است. «زشگزا» در یک‌سال اخیر بازدهی بهتری نسبت به صنعت خود و شاخص کل داشته و طی آخرین صورت مالی شرکت، حاشیه سود ناخالص آن 18درصد، حاشیه سود عملیاتی آن 8درصد و حاشیه سود خالص آن 16درصد بوده است.
اهمیت صنعت دامپروری
دامپروری از زیربخش‌های مهم کشاورزی است که در امر امنیت‌غذایی، ارزش‌افزایی، اشتغال‌زایی، توسعه و ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیلی و از همه مهم‌تر، توسعه و امکان دستیابی به بازارهای جهانی برای صادرات محصولات دامی حضوری اجتناب‌ناپذیر دارد و از جایگاهی ویژه در اقتصاد ملی برخوردار است. بنابراین، این بخش می‌تواند زیربنای توسعه بخش‌های دیگر شود و نقش مهمی در تامین ارزش‌افزوده بخش کشاورزی داشته باشد. حدود 70درصد شاغلان کشاورزی به‌طور مستقیم و غیرمستقیم در فعالیتهای دامپروری مشارکت دارند و 70درصد افراد شاغل در روستاها، 90درصد عشایر و 10درصد از جمعیت شهرنشین در فعالیتهای مرتبط با امور دام فعالیت می‌کنند. بنابراین، پرورش دام به صورت فعالیتی تلفیقی در نظام کشاورزی در کنار سایر فعالیتهای کشاورزی نقشی موثر و تعیین‌کننده دارد.
وضعیت درآمد شرکت
گزارش‌های ماهانه «زشگزا» روند درآمدی رو به رشد این شرکت را نشان می‌دهد، به‌گونه‌ای که براساس آخرین گزارش‌های اعلام‌شده، شرکت در مهرماه 39میلیارد تومان و در هفت‌ماه ابتدایی سال‌جاری 264میلیارد درآمد داشته است. لازم به ذکر است که درآمد حدود 264میلیارد تومانی در هفت‌ماه ابتدایی سال‌جاری درحالی به‌دست آمده است که این شرکت در مدت مشابه سال گذشته تنها 144میلیارد تومان درآمد کسب کرده بود. این امر رشد 83درصدی درآمد این شرکت نسبت به مدت مشابه سال گذشته را نشان می‌دهد. نکته مهم این است که «زشگزا» در سال مالی منتهی به 1400 موفق به تحقق 253میلیارد تومان درآمد عملیاتی شد که نسبت به سال 1399 افزایش 63درصدی داشت. این در حالی بود که هزینه بهای تمام‌شده شرکت از 143میلیارد تومان به 243میلیارد تومان رسیده بود که نسبت به افزایش درآمدهای شرکت رشد کمتری را تجربه کرده و باعث تقویت حاشیه سود‌های شرکت شده است. همچنین شرکت در دوره 6ماه ابتدایی سال 1401 درمجموع 213میلیارد تومان فروش داشته که نسبت به مدت مشابه سال قبل 94میلیارد تومان افزایش نشان می‌دهد. در نهایت «زشگزا» با آخرین گزارشی که ارائه کرده، یعنی با فروش 264 میلیارد تومانی، حدود 58درصد از پیش‌بینی تحلیلی فروش سال‌جاری را محقق کرده است.
تولید و فروش
طرح آمارگیری از گاوداری‌های صنعتی نشان می‌دهد که از سال 1388 تا سال 1397 تولید شیر در گاوداری‌های صنعتی 8/ 1میلیون تن یافته داشته است. براساس نتایج این طرح از حدود 17هزار گاوداری فعال صنعتی 8میلیون تن شیر تولید می‌شود. همچنین به طور متوسط در چند سال گذشته نسبت دام مولد به کل دام حدود 52درصد بوده که همین نسبت برای سال‌های جاری در نظر گرفته شده است. نکته مهم این است که بازار اصلی محصولات شرکت، داخلی و بخش عمده درآمد شرکت از محل فروش شیر و حدود 5درصد مربوط به گوساله نر و تولیدات کشاورزی گندم، جو و... است. روند تولید شرکت از سال 1395 تا سال 1400 با شیب ملایمی رشد داشته، به طوری که کل فروش شیرخام در سال گذشته حدود 37هزار تن بوده است. بررسی‌های آماری نشان می‌دهد که «زشگزا» در هفت‌ماه سال‌جاری حدود 21هزار تن شیرخام را به فروش رسانده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش یک‌هزار تنی داشته است. همچنین بررسی‌های تحلیلی تا انتهای سال‌جاری نشان می‌دهد که احتمالا شرکت بتواند حدود 36هزار تن شیرخام را به فروش برساند که حدود 90درصد از کل فروش شرکت یا به عبارت دیگر حدود 390 تا 400میلیارد تومان از کل درآمد شرکت را پوشش می‌دهد.
نرخ فروش
وزارت جهادکشاورزی نرخ شیرخام را تعیین می‌کند. از سال 1397 به محصولات لبنی ارز ترجیحی 4200تومانی تعلق می‌گرفت. پس از حذف ارز ترجیحی نهادههای دامی در اردیبهشت 1401، نرخ شیرخام از حدود 6هزار تومان به 12هزار تومان افزایش پیدا کرد و این موضوع سبب افزایش سهم نهادههای دامی در بهای تمام‌شده تولید شیر خام شد، به نحوی که سهم نهادههای دامی از بهای تمام‌شده تولید شیر از حدود 70درصد به حدود 85درصد افزایش یافته است.
بهای تمام‌شده
باید در نظر داشت که حدود 30درصد از هزینه مصرفی خوراک دام در واحد‌های دامپروری از اقلام وارداتی است و با توجه به واردات سالانه 7میلیون تن ذرت دامی که عمدتا از کشورهای برزیل، روسیه، اوکراین و رومانی وارد می‌شود و جنگ میان روسیه و اوکراین، به احتمال زیاد وارد‌کنندگان با مشکل تامین نهادههای دامی روبه‌رو خواهند شد. به علاوه اینکه حذف ارز ترجیحی می‌تواند باعث افزایش هزینه اقلام وارداتی شود. میانگین وزن مواد مصرفی از بهای تمام‌شده شرکت طی سال‌های گذشته حدود 75درصد بود؛ اما با تغییر نرخ ارز تخصیص‌یافته به خوراک دام از ارز ترجیحی به نیمایی، سهم موادمصرفی از بهای تمام‌شده به بیش از 80درصد رسیده است. بیش از 82درصد از بهای تولید محصولات و حدود 25درصد بهای مواد اولیه شرکت را نهادههای دامی تشکیل می‌دهند. در نهایت انتظار می‌رود تا پایان سال‌جاری هزینه‌های تولید شرکت به 384میلیارد تومان برسد، این در حالی است که هزینه تولیدات شرکت در سال گذشته حدود 223میلیارد تومان بوده است.
سود‌سازی
روند P/ E TTM (نسبت قیمت به سود گذشته‌نگر) «زشگزا» از سال 1397 تا آخرین گزارش ارائه‌شده نشان می‌دهد که بیشینه P/ E TTM سهم حدود 90واحد و کمینه P/ E TTM سهم در حال حاضر حدود 9واحد است که از سقف تاریخی خود فاصله زیادی گرفته است. این موضوع نشان‌دهنده بهبود وضعیت سود‌سازی شرکت در سه‌سال اخیر است. بررسی‌های تحلیلی و آماری نشان می‌دهد که سود شرکت در سال‌جاری می‌تواند به 85 تا 95تومان به‌ازای هرسهم برسد. بنابراین انتظار می‌رود شرکت در پنج‌ماه آینده با فروش حداقل 185میلیارد تومان به سود خالص حدود 45 تا 50تومانی به‌ازای هرسهم دست یابد. در نهایت انتظار می‌رود در صورت تداوم شرایط فعلی درآمدهای شرکت تا انتهای سال مالی به 450 تا 470میلیارد تومان برسد و سود خالص شرکت در سطح 85میلیارد تومان قرار گیرد. به‌عبارت دیگر 88تومان سود به‌ازای هرسهم پیش‌بینی می‌شود که نسبت P/ E forward یا همان نسبت قیمت به سود کارشناسی(آینده‌نگر) شرکت در سطح 98/ 5واحد قرار خواهد داشت. این در حالی است که P/ E فعلی شرکت در سطح 55/ 9واحد است.
چشم‌انداز
واحد‌های تولیدی شرکت شیر و گوشت زاگرس شهرکرد شامل دو بخش است. واحد اول پرورش و تولید گاو شیری با ظرفیت 3هزار راس دام مولد دارای 5821راس دام مولد و غیرمولد و واحد دوم شرکت واحد زراعت به مساحت 300 هکتار است. با توجه به ظرفیت تولید متوسط شرکت در محدوده 36هزار و 500تن، سهم شرکت از ظرفیت تولید شیر در ایران با توجه به ظرفیت 5/ 8میلیون تنی، حدود 4/ 0درصد است. طرح افزایش ظرفیت 500راسی دام مولد شرکت در سال 1397 شروع شد و سال گذشته با پایان رسید و هزینه این طرح حدود 35میلیارد تومان بود. با توجه به اینکه تعداد دام همواره حدود دوبرابر تعداد دام مولد است، با فرض تغییرات زیستی مولد به میزان حدود 3هزار راس می‌توان انتظار داشت تعداد کل دام به حدود 6هزار راس برسد. با توجه به اینکه تولید شیر در حدود 36هزار و 500تن بوده است، انتظار می‌رود میزان تولید شیر شرکت در سال‌های آینده تا 40هزار تن افزایش پیدا کند.
