بهینه کردن مصرف ازمسیر خورشید وباد
جهش ظرفیت تجدیدپذیرها در کشور
تا پایان شهریورماه ۱۴۰۴، ظرفیت کلی نیروگاههای تجدیدپذیر در ایران به ۲۳۰۰ مگاوات رسیده بود که در ۳۱ استان پراکنده شده است. عددی که با سرعت خیرهکنندهای افزایش یافت و بر اساس گزارشهای جدید ساتبا، تا پایان مهرماه به ۲۷۲۰ مگاوات رسید. این رشد، که نسبت به سال گذشته بیش از ۶۷ درصد افزایش را نشان میدهد، عمدتاً مدیون تمرکز بر انرژی خورشیدی است که ۸۱ درصد از کل ظرفیت را تشکیل میدهد. نیروگاههای بادی با ۱۴ درصد، برقآبی کوچک با ۴ درصد، و زیستتوده و توربینهای انبساطی هر کدام حدود ۱ درصد سهم دارند.
بنا به گفته جعفر محمدنژاد سیگارودی، معاون سرمایهگذاری ساتبا، ظرفیت منصوبه نیروگاههای تجدیدپذیر کشور به ۳ هزار و ۱۶۵ مگاوات رسیده که برنامهریزیها برای رسیدن به ۷۰۰۰ مگاوات تا پایان سال در جریان است وحتی ظرفیت تولید اسمی برق از تجدیدپذیرها را تا تابستان ۱۴۰۵ به ۱۱ هزار مگاوات خواهیم رساند. هرچند چالشهایی مانند تأمین تجهیزات و منابع مالی ممکن است این هدف را کمی تعدیل کند. با این وجود، عبور از مرز ۵۰۰۰ مگاوات تا پایان سال قطعی به نظر میرسد. ظرفیتی که در صورت تحقق، معادل ۵ درصد از کل تولید برق کشورو نقطه عطفی در کاهش آلایندهها و ارتقای بهرهوری انرژی بشمار میآید.
اصفهان در صدر
روند پیشروی استفاده از انرژیهای تجدید پذیر نه تنها در آمارها، بلکه در پروژههای عملی نیز مشهود است. از سویی از آغاز خیز بزرگ اصفهان برای تحقق هدفگذاری پنج هزار و ۳۰۰ مگاوات انرژی خورشیدی خبر میرسد ،و از طرفی هم بزرگترین نیروگاه خورشیدی سقفی کشور در اصفهان به بهرهبرداری رسیده و عملیات اجرایی نیروگاه ۳۰۰ مگاواتی شهرضا با قابلیت توسعه تا ۵۰۰ مگاوات آغاز شده است. پروژههایی که صرفهجویی روزانه سه میلیون مترمکعب گاز طبیعی را به دنبال داشته ومورد استفاده بسیاری از صنایع استان خواهد بود.
واقعیت آن است استان اصفهان با اختصاص ۱۲.۸ درصد از کل ظرفیت تجدیدپذیر کشور، رتبه اول را به خود اختصاص داده است. تا پایان شهریور، ۲۹۴ مگاوات ظرفیت نصبشده در این استان وجود داشت که حالا به ۳۳۳.۳۱ مگاوات افزایش یافته است وگفته میشود تا پایان امسال، ظرفیت نیروگاههای خورشیدی استان به ۶۰۰ مگاوات خواهد رسید و این استان همچنان در صدر کشور در توسعه انرژیهای تجدیدپذیر باقی میماند.
احمدرضا توکلی نماینده ساتبا با اشاره به برنامههای توسعه در اصفهان میگوید: تاکنون ۶ هزار و ۷۰۰ مگاوات از مجموع ۹۰ هزار مگاوات مجوز احداث نیروگاه تجدیدپذیر صادرشده در کشور، به استان اصفهان اختصاص یافته است. وی ادامه میدهد: که ۵۹ واحد نیروگاهی با مجموع ظرفیت ۳۴۰ مگاوات در استان به بهرهبرداری رسیده و با همکاری هلدینگ خلیج فارس و فولاد مبارکه، ۱۲۰ مگاوات دیگر تا پایان سال اضافه خواهد شد.
درادامه توکلی با اشاره به برنامه ملی احداث ۳۰ هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر طبق مصوبات شورای عالی امنیت ملی میگوید: که هفت هزار مگاوات آن تا پیک سال ۱۴۰۵ به بهرهبرداری خواهد رسید.
چه میزان صرفه جویی؟
اما بحث اصلی میزان صرفه جویی است که با وجود این انرژیهای تجدید پذیر،قرار است در مصرف انرژی کل کشور به وقوع رسد.
پرسش آن است چند درصد، کاهش مصرف درانرژیهای فسیلی داشته ایم؟وچه چشم اندازی وجود دارد؟
به گفته معاون برنامه ریزی و نوآوری ساتبا هر ۱۰ مگاوات ظرفیت تجدیدپذیر، حدود ۵۶ میلیون متر مکعب گاز طبیعی را صرفهجویی میکند.
آخرین آمار موجود، حاکی است که با دستیابی به ظرفیت ۱۱ هزار مگاواتی انرژیهای تجدیدپذیر تا پایان تابستان سال آینده، مصرف گاز طبیعی در کشور حدود ۲ درصد کاهش خواهد یافت. همچنین، این پیشرفت منجر به صرفهجویی ۷ درصدی در سوختهای مورد استفاده برای تولید برق، شامل گاز و فرآوردههای نفتی، میشود.
حال آنکه گسترش انرژیهای تجدیدپذیر نه تنها با افزایش ظرفیت عددی بلکه تأثیرات مثبتی بر مصرف عمومی، بخشهای خانگی، تجاری و صنعتی خواهد داشت. هر واحد انرژی تجدیدپذیر افزودهشده، از مصرف گاز، آب و انتشار گازهای گلخانهای مانند دیاکسید کربن جلوگیری میکند.
دودابی نژاد معاون برنامه ریزی و نوآوری ساتبا بیان میکند: نیروگاههای تجدیدپذیر میتوانند در فصل تابستان، بخشی از کمبود برق در ساعات اوج مصرف را پوشش دهند و در زمستان، با کاهش وابستگی به گاز در نیروگاهها، به تعادلبخشی در تأمین گاز کمک کنند. این رویکرد، همزمان محدودیتهای تولید برق در تابستان و چالشهای تأمین گاز در زمستان را کاهش میدهد.
وی تأکید میکند : ظرفیت نصبشده انرژیهای تجدیدپذیر از حدود ۱۲۰۰ مگاوات در ابتدای مهر سال گذشته، به ۱۷۰۰ مگاوات در پایان همان سال رسید و اکنون به ۳۱۰۰ مگاوات افزایش یافته، که بیانگر دو برابر شدن ظرفیت در یک سال است.
روندی که با شتاب ادامه دارد و تقریباً هر دو هفته، معادل ظرفیت یک سال گذشته به شبکه اضافه میشود.
درمجموع ،بر اساس برنامهریزیها، تا پایان امسال ظرفیت به ۵۰۰۰ مگاوات، تا ابتدای تابستان آینده به ۷۰۰۰ مگاوات و تا پایان تابستان به ۱۱ هزار مگاوات خواهد رسید. پیشرفت ،دشوار است
پتانسیل بالای انرژیهای خورشیدی و بادی در ایران ،غنیمت بینظیری است که با فراهم سازی بسترهایی مانندکاهش وابستگی به سوختهای فسیلی، ایجاد اشتغال و ارتقای موقعیت منطقهای، افق روشنی را برای آینده انرژی کشور ،ترسیم میکند. هرچند چالشهای بهره مندی از این نوع انرژی هم کم نیست،
از موانع اقتصادی تا نوسانات ارزی ،تحریمهای بینالمللی ،موانع واردات فناوریهای پیشرفته ،بیثباتی قوانین و مقررات گمرکی به علاوه چالشهای فنی و زیرساختی و مدیریتی از مشکلاتی است که راه ، را پر پیچ وخم وسرمایه گذاران را دلسرد میکند.
دراین حال با وجود کسری شدید برق در تابستان وگاز درزمستان، دولت با ابتکاراتی مانند تابلوی سبز بورس انرژی و اجازه احداث نیروگاههای اختصاصی برای صنایع، تلاش کرده موانع را کاهش دهد وهمچنین با تخصیص تسهیلاتی برای نصب پنلهای خانگی نیز زمینهای برای حضور گسترده عموم فراهم آوردهاست.
قطعاًبدون حل مسائل کلان مانند قیمتگذاری دستوری و تحریمها وبدون رفع موانع ومحدودیتهای مسیر انرژیهای پاک، پیشرفت چشمگیر دراین زمینه دشوار، اما امکانپذیر است، به ویژه با تمرکز بر انرژی خورشیدی، بادی و برقآبی در استانهای پیشرو، میتوان جایگاه ایران را درتولید این نوع از انرژیها تقویت نمود.
