موسیقی به پژوهش‌های خلاقانه نیاز دارد

این را «فروغ بهمن‌پور» پژوهشگر و تاریخ‌نگار موسیقی می‌گوید و معتقد است: مفهوم خلاقیت در موسیقی ایرانی در دوره‌های مختلف تاحدود زیادی متفاوت است و آنچه امروز در بسیاری از آثار موسیقیایی دیده می‌شود، خلاقیت نیست. او گفت: آثار بزرگانی همچون پرویز یاحقی، ابوالحسن صبا، حبیب‌الله بدیعی، همایون خرم، فرهاد فخرالدینی، علی تجویدی و بسیاری دیگر از بزرگان در چارچوب موسیقی ایرانی خلق شده‌اند و پیش از آنها نیز چنین آثاری وجود نداشت؛ این به معنای ایجاد اثر خلاقانه در زمینۀ موسیقی است.

نویسندۀ کتاب‌های «زمزمه‌های پایدار: با بزرگان شعر و موسیقی» و «چهره‌های ماندگار ترانه و موسیقی»، ادامه داد: آنها آثار جدیدی را با استفاده از سازها و ردیف‌های موسیقی ایرانی ارائه ‌کردند که برای زمان و مکان خاصی تعریف نشده‌اند و اقشار مختلف مردم نیز توانستند با آن‌ها ارتباط برقرار کنند که بزرگ‌ترین این آثار در برنامۀ گلها ارائه شد. درحالی که امروز همان آثار ولی با اشعار دیگری اجرا می‌شود و چنین چیزی خلاقیت نیست.

بهمن‌پور بیان کرد: اینکه ساز غربی را در کنار ساز شرقی بگذارند که هیچ ارتباطی باهم ندارند و هرکدام نیز راه خود را می‌روند خلاقیت نیست. افزودن اصطلاحاتی که نه در عرف جایگاهی دارند و نه در موسیقی تعریف شده‌اند خلاقیت نیست و درنتیجه، چنین آثاری شاید در مدت کوتاهی قشری را به خود جلب و جذب کنند، اما به‌هیچ عنوان ماندگاریِ آثار گذشته را ندارند. او که تاکنون ۵۴ نمایشگاه از عکس و اسناد موسیقی در ایران و اروپا برگزار کرده است با بیان اینکه موسیقی ایرانی هرآنچه لازم است را درخود دارد، تصریح کرد: متأسفانه گویا دستورالعملی از جایی دیکته می‌شود تا به‌نوعی فرهنگ ما که بخش مهمی از آن موسیقی است را ازبین ببرند. امروز اکثر تولیدات موسیقی از آثار گذشته کپی شده‌اند و همه، یک ساز، یک‌نوع و غمگین‌اند و همین موضوع باعث شده که مردم از موسیقی ایرانی دور شوند. درحالی که موسیقی ایرانی نشاط و شادی و حرکت هم دارد و درواقع هرآنچه لازم است را درخود دارد.

این پژوهشگر و تاریخ‌نگار موسیقی با اشاره به ضرورت انجام پژوهش‌های خلاقانه در زمینۀ موسیقی یادآوری کرد: پژوهش به‌معنای جمع‌آوری آرشیو و نگهداری انحصاری و سپس انتشار آن به نام خود نیست.

او توضیح داد: من در هیچ‌یک از پژوهش‌های خود به‌دنبال کار سفارشی نبودم و زمانی که تصمیم گرفتم به سراغ بزرگان عرصۀ موسیقی بروم و با آنها گفتگو کنم نه اینترنت و کامپیوتر و اسکنر بود و نه منبعی در زمینۀ موسیقی وجود داشت. در این شرایط بود که من تلاش کردم تا به جمع‌آوری تمام منابع بپردازم و بانک عکس و اسناد را هم تهیه کنم. این درحالی است که حتی امروز هم بانک اطلاعاتی از هنرمندان موسیقی وجود ندارد و اگرهم باشد نزد پژوهشگرانی است که آنها را در انحصار خود نگه داشته‌اند، حتی موزۀ موسیقی نیز آدرسی از هنرمندان ندارد و این ضعف بزرگی است. درواقع من به دنبال پاسخ پرسش‌هایی رفتم که در ذهن داشتم و تلاش کردم تا سوالی بدون پاسخ نمانَد. من همۀ این اطلاعات را جمع‌آوری کرده و در اختیار علاقه‌مندان قرار داده‌ام.