شاگرداول هزینه‌های درمان
جیب اصفهانی‌ها درگیر بیماری‌های غیر واگیر شد
شاگرداول هزینه‌های درمان
در اصفهان جهش هزینه‌های درمان از سال۹۷آغاز شد به طوری که شاخص بهای بهداشت و درمان برای خانوارهای شهری اصفهان در سال یادشده ۱۲۵.۷با تورم ۱۷.۷درصدثبت شد. این نرخ در سال ۱۴۰۰به ۳۰۴.۲با تورم ۴۱.۵ درصد افزایش یافت و در سال ۱۴۰۱ با تغییر سال شاخص از ۹۵به ۱۴۰۰به ۱۴۲و تورم ۴۲درصد رسید تا نشان دهد که سهم هزینه‌های بهداشت و درمان در بین خانوارهای شهری اصفهان زیاد شده است.بر اساس داده‌های به‌دست‌آمده از مرکز آمار ایران در سال ۱۴۰۱، خانوارهای ساکن استان اصفهان بیشترین مخارج مربوط به‌سلامت و درمان را در سراسر کشور پرداختند تا هر خانوار با پرداخت حدود ۱۶ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان در سال در رتبه نخست کشور قرار گیرد. این مخارج برای کل کشور ۱۲ میلیون و ۴۳۸ هزار تومان برآورد شد. سهم این مخارج از درآمد خانوارهای اصفهانی بین۹ تا۱۰ درصد بود که استان از این نظر در پله ششم کشور قرار گرفت. حوزه سلامت در زیرمجموعه رفاه خانوارها تعریف می‌شود. البته لزوما مخارج بیشتر در این حوزه به معنای آن نیست که این خانوارها بیشتر از سایر استان‌ها بیمار می‌شوند و ممکن است در برخی از مناطق دسترسی به تاسیسات بهداشتی و درمانی بیشتر باشد یا مخارج بیشتری برای پیشگیری از بیماری‌های شدیدتر صرف شود.
چرا هزینه درمان گران شد؟
آمارها تایید می‌کنند که میزان ابتلا به بیماری‌های غیر واگیر مانند ام‌اس، سرطان، بیماری‌های قلبی و عروقی و ریوی به دلیل آلودگی شدید زیست‌محیطی در اصفهان به نسبت جمعیت از متوسط کشوری بالاتر است. البته می‌توان به این نتیجه هم رسید که توان بیمه‌ها به میزان افزایش تورم در حوزه سلامت نبوده و بیمه‌ها میزان رشد هزینه‌های درمان، خدمات پزشکی و...ظرف سال‌های اخیر را پوشش ندادند.
امسال هم همانند چند سال اخیر نام اصفهان در بین ۱۰شهری که بیشترین میزان تصادفات در جاده‌ها و بزرگراه‌های اطراف را داشتند، ثبت شد و این استان پس از تهران در رتبه دوم کشور قرار گرفت. بدون شک تعداد بیماران تصادفی هزینه سنگینی را به بهداشت و درمان استان تحمیل می‌کند چراکه اصفهان مرجع پذیرش بیماران تصادفی مرکز کشور است.
در دهه اخیر به‌واسطه وضعیت فعالیت صنعتی، افزایش آلودگی هوا و سایر دلایل، ابتلا به بیماری‌های غیر واگیر در اصفهان افزایش‌یافته و این استان حتی در جایگاه اول تا سوم کشور قرارگرفته است.
بر اساس آخرین آمار وزارت بهداشت، این استان رتبه دوم کشوری را در بُروز موارد جدید سرطان سینه دارد و زنان برای تشخیص به‌موقع این بیماری باید حداقل یک‌بار در سال به مراکز بهداشتی مراجعه کنند. اصفهان در سال‌های اخیر همواره در رتبه‌های اول تا سوم سرطان سینه قرار دارد و بر اساس آخرین آمار مربوط به سال ۹۷، جایگاه دوم کشوری را در این زمینه به خود اختصاص داده است. البته روند ابتلا به سرطان در اصفهان به مرز هشدار رسیده و طی سالیان متمادی، استان اصفهان معمولا جزو ۳ رتبه اول سرطان در کشور قرارگرفته است.
اصفهان همچنین در رتبه هفتم بیماران تالاسمی کشور قرار دارد، بیماری مزمنی که درمان نداشته و هزینه‌های سنگین آن فقط صرف کاهش عوارض بیماری می‌شود.
اصفهان بعد از یزد رتبه دوم کشوری را در تعداد ابتلای بیماری دیابت دارد.۱۲ درصد مردم اصفهان به بیماری دیابت مبتلا هستند. این بیماری تحلیل‌بر، زمینه ابتلا به بیماری قلبی و کلیوی و درنهایت زمینه دیالیز را فراهم کرده و هزینه سنگینی را به شبکه بهداشت و جیب خانوار تحمیل می‌کند.شیوع فشارخون در اصفهان ۳۳.۶۸ درصد است یعنی از هر ۳ نفر اصفهانی یک نفر به فشارخون بالا مبتلاست.در مدت ۴ سال ۸ درصد آمار ابتلا به فشارخون افزایش‌یافته و آمار شیوع سکته مغزی و قلبی در افراد بالای ۱۸ سال در استان اصفهان یک درصد بیشتر از میانگین کشوری است. اصفهان ازنظر شیوع سکته قلبی رتبه هفتم کشور را به خود اختصاص داده و از میانگین کشوری هم جایگاه بالاتری دارد. از هر ۱۰۰نفر اصفهانی ۸ نفر بیماری قلبی دارند.
در میان شیوع همه بیماری‌های غیر واگیر، آلودگی شدید هوا در تابستان و زمستان، مرگ‌ومیر و ابتلا به انواع بیماری‌های قلبی، ریوی و سرطان را روی نمودار صعودی برده است. طبق آمار وزارت بهداشت حدود هزار و ۶۳۰ مرگ‌ومیر مُنتسب به آلودگی هوا در سال گذشته در کلان‌شهر اصفهان ثبت‌شده و تحقیقات نشان می‌دهد که میزان مرگ‌ومیر منتسب به آلودگی هوا در اصفهان در سال‌های ۹۷ تا ۹۹ حدود سه برابر شده است.
صورت مساله لاینحل
به‌غیراز مساله شیوع بیماری‌های غیر واگیر در اصفهان که رشد هزینه‌های درمان را در پی داشته، شواهد نشان می‌دهد که افزایش هزینه‌های بهداشت و درمان مردم پس از اجرای طرح تحول سلامت هم اتفاق افتاده است. در سال ۱۳۹۰ از کل هزینه‌های خانوارهای شهری ایران، حدود ۸.۷ درصد آن مربوط به هزینه‌های بهداشت و درمان بوده است. این میزان تا سال ۱۳۹۲ به ۹.۲ درصد و تا پایان سال ۱۳۹۳ به ۹.۵ درصد رسیده است. این میزان در سال‌های ۱۳۹۹۷ و ۱۳۹۸ به ترتیب ۱۰.۹ و ۱۰.۵ درصد بوده و در سال ۱۳۹۹ نیز طبق ادعای مرکز آمار ایران، ۹.۸ درصد است. این نرخ در سال۱۴۰۱ نیز در متوسط کشور حدود۸ درصد گزارش شد.در این طرح هرچند هزینه‌های هنگفتی صرف بهداشت و درمان شد اما بخش پیشگیری فراموش و همه بودجه‌ها به بخش درمان اختصاص یافت. یکی از شاخص‌های میزان بهره‌مندی از سیستم سلامت، سهم پرداخت از جیب بیمار است. منظور از پرداخت از جیب، نسبت پرداخت از جیب از کل هزینه‌های بهداشتی جاری است. بنا به گزارش بانک جهانی، پرداخت از جیب خانوارهای ایرانی برای هزینه‌های درمانی در سال ۱۳۹۸ حدود ۳۵.۸ درصد بوده است. طبق آمار‌های سازمان جهانی بهداشت، این نرخ ایران را در بین ۱۷۶ کشور، در رتبه ۷۲ قرار می‌دهد. درواقع ایران هفتاد و دومین کشوری است که بیمار بیشترین هزینه را از جیب خود پرداخت می‌کند و ۱۰۴ کشور دیگر وضعیت مطلوب‌تری نسبت به کشورمان دارند.
شاخص دیگر در بخش بهره‌مندی از سیستم سلامت، هزینه‌های سلامت منجر به فقر است.این شاخص به حدی است که خانواده در حالت عادی بالای خط فقر است، اما پس از پرداخت هزینه‌های بهداشتی از جیب به زیرخط فقر می‌رسد. به‌بیان‌دیگر فقر ناشی از درمان را تجربه می‌کند. بررسی‌های وزارت رفاه نشان می‌دهد در سال ۱۳۹۸، میزان شاخص در سطح کشوری ۲.۸۴ درصد، روستایی ۲.۸ درصد و شهری ۲.۸۵ درصد بوده است. به این معنا که ۲.۸ درصد از جمعیت کشور که در حدود دو میلیون و ۳۸۰ هزار نفر می‌شود، به‌واسطه هزینه‌های بهداشت و درمان به زیرخط فقر رفته‌اند.
سیستم ضعیف بیمه‌ای هم هزینه‌های سنگین درمان را پوشش نمی‌دهد. اغلب مردم ماهانه هزینه‌های قابل‌توجهی را صرف پرداخت حق بیمه شرکت‌های بیمه می‌کنند به این امید که در زمان بیماری از طریق خدمات بیمه‌ای هزینه‌های درمانی کمتری را از جیب پرداخت کنند، اما به دلیل عدم رصد روابط بیمه‌ها و مراکز درمانی، مراکز درمانی راحت‌ترین مسیر را انتخاب کرده و هزینه‌ها را از همان ابتدا از بیمار دریافت کرده و این بیمار است که باید برای دریافت هزینه‌ها، به بیمه‌ها مراجعه و اسناد ارسال کند. اگر بر روابط بیمه‌ها و مراکز درمانی نظارت شود، با کاهش فرآیند‌های زمان‌بر ارجاع بیمار به بیمه‌ها، هزینه‌های درمانی خانوارها هم کاهش خواهد یافت.
