مزایای ملی و محلی دو پروژه پیشران مورد بررسی قرار گرفت
فولاد کردستان، نگین غرب ایران
شرکتی همسو با منافع محلی و ملی
توجه به مزیت نسبی در توسعه و گسترش صنایع یکی از عمده‌ترین مسائلی است که باید در برنامه‌ریزی‌های اقتصادی و قانون‌گذاری‌های کلان نه فقط در ایران، بلکه در همه کشورها مورد توجه قرار گیرد. بررسی‌ها نشان می‌دهد در تمامی کشورهای جهان که در سال‌ها و دهه‌های اخیر توانستند بر سرعت توسعه خود بیفزایند بر این مهم تاکید شده است. مزیت نسبی به معنای توانایی تولید یک کالا یا خدمت با هزینه تمام‌شده کمتر نسبت به سایر رقبا و همچنین دستیابی به قیمت پایین‌تر از جمله مسائلی است که در انتخاب و اقتصادسنجی طرح‌های اقتصادی مورد توجه کارشناسان است. اهمیت مزیت داشتن برای اجرای یک طرح اقتصادی و نقش آن در شکوفایی اقتصاد را می‌توان با بررسی سابقه توسعه اقتصادی کشورها به‌خصوص پس از جنگ جهانی دوم به وضوح ثابت کرد.
در ایران نیز اگرچه سعی شد بر اساس موارد گفته‌شده به رشد و توسعه صنایع اهمیت ویژه‌ای داده شود؛ با این حال وجود برخی موانع در عرصه سیاست‌گذاری اقتصادی مانع از آن شده تا توسعه و رشد صنایع به شکلی متوازن و بر اساس استعدادهای طبیعی مناطق مختلف ایران مورد توجه قرار گیرد. تا اینکه با شروع تحریم‌های ظالمانه آمریکا علیه اقتصاد ایران پس از خروج یک‌طرفه این کشور از برجام و فاصله گرفتن از اقتصاد نفتی به نفع سایر صنایع تمام شد و سیاست‌گذاران سعی کردند توسعه را از مرکز به نواحی دیگر ایران به‌خصوص مناطق محروم گسترش دهند. به همین منظور پروژه طرح‌های پیشران اقتصادی دولت سیزدهم ضمن توجه به مزیت نسبی، مناطق محروم را در اولویت قرار داد تا با اشتغال‌زایی در این مناطق هم امکان رشد و شکوفایی اقتصادی فراهم شود و هم در زمانه سخت تحریم‌ها، ضمن افزایش درآمد ملی با اتکا به توانمندی‌های داخلی مناطق کمتربرخوردار اقتصاد ایران نیز از رشدی که حق آنهاست برخوردار شوند. یکی از مصادیق چنین نگاهی را می‌توان در پیشرفت‌های اخیر صنعت فولاد کردستان دید.
زنجیره فولاد، مزیت کردستان
پس از روی کار آمدن دولت سیزدهم و توجه ویژه رئیس‌جمهور شهید به توسعه متوازن اقتصادی در کشور و با توجه به استعدادهای موجود در استان کردستان، دو طرح پیشران اقتصادی در حوزه فولاد مورد توجه دولت قرار گرفت. به گفته کارشناسان این دو طرح در صورت تحقق و اجرایی شدن می‌تواند نقش مهمی در توسعه اقتصادی استان کردستان و منطقه غرب کشور بازی کند. پروژه‌های تعریف‌شده در شرکت صنایع فولاد کردستان با سرمایه‌گذاری و سهامداری ۴۴درصدی ایمیدرو و ۵۶درصدی شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات و زیرمجموعه‌های آن یعنی تجلی توسعه معادن و فلزات و توسعه صنعتی و معدنی در حال انجام است.
به گفته کارشناسان همین همکاری سبب شده تا به‌رغم عمر کوتاه ساخت این دو پروژه که تکمیل‌کننده زنجیره ارزش فولاد در استان کردستان هستند، پیشرفت خوبی را شاهد باشیم. با توجه به اینکه دو پروژه از ۴۸ پروژه پیشران اقتصادی کشور در دولت سیزدهم در اختیار شرکت صنایع فولاد کردستان است، انتظار می‌رود با به ثمر نشستن طرح‌های آن گام مهمی در اشتغال‌زایی در منطقه غرب استان کردستان برداشته شود. بررسی‌های کارشناسی حاکی از آن است که این دو پروژه مجموعاً به‌طور مستقیم ۱۷۰۰ شغل در دو شهر بیجار و قروه ایجاد کنند. البته طبق برآوردها اگر بخواهیم اشتغال‌زایی غیرمستقیم را هم در نظر بگیریم باید در زمان بهره‌برداری در انتظار افزایش ۱۷هزارنفری اشتغال غیرمستقیم باشیم و بنابر پیش‌بینی‌های انجام‌شده، تکمیل زنجیره ارزش فولاد در استان کردستان می‌تواند نقش مهمی در محرومیت‌زدایی در این استان ایفا کند.
تکه‌هایی مهم از پازل اقتصادی کردستان
آمار و اطلاعات ارائه‌شده از پروژه‌های در دست ساخت شرکت صنایع فولاد کردستان نشان می‌دهد با تکمیل کارخانه آهن اسفنجی بیجار که به روش احیای مستقیم انجام می‌گیرد نهایتاً به میزان ۱/۶ میلیون تن به تولید آهن اسفنجی کشور افزوده خواهد شد. این پروژه که در زمینی به مساحت ۳۰ هکتار در ابتدای جاده بیجار به زنجان در حال اجراست تاکنون بیش از ۳۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد و پیش‌بینی می‌شود عملیات ساخت آن در سال آینده به اتمام برسد.
کارخانه فولادسازی و نورد پیوسته ورق گرم فولادی قروه نیز با ظرفیت یک میلیون تن در سال به روش csp، در زمینی به مساحت ۹۰ هکتار در ابتدای جاده قروه به سنندج در حال اجراست و پس از تکمیل خواهد توانست ورق‌های عریض و نازک فولادی که گستره وسیعی از فعالیت‌های صنعتی را شامل می‌شود تولید کند.
تمام زیرساخت‌های مورد نیاز دو پروژه مانند آب، برق و گاز مورد نیاز در زمان ساخت و همچنین در زمان بهره‌برداری تامین و در حال اجرا هستند.
با تکمیل آن در کنار پروژه مگامدول آهن اسفنجی در شهر بیجار ضمن تکمیل زنجیره ارزش فولاد در استان خواهد توانست هزینه‌های حمل فولاد به ویژه ورق‌های عریض را از سایر استان‌ها به استان‌های غربی کشور به‌خصوص کردستان کاهش دهد و هزینه طرح‌های توسعه‌ای را برای مناطق مذکور به حداقل برساند. اما نکته‌ای که می‌تواند در جهت ایجاد مزیت صادراتی به نفع فولاد قروه باشد این است که این کارخانه در نزدیکی خط آهن همدان به سنندج که به تازگی افتتاح شد قرار گرفته و قرار است با تخصیص یک خط آنتن (مسیر رفت و برگشت یک خطی) به شبکه اصلی خط آهن ایران متصل می‌شود که در نهایت هزینه‌های حمل‌ونقل را به صورت محسوسی کاهش می‌دهد. چنین امری حتی می‌تواند سبب افزایش مزیت‌های صادراتی آن پس از تامین نیازهای داخلی شود. از این‌رو اصلاً بعید نیست که در پایان عملیات ساخت‌وساز این پروژه‌ها شاهد افزایش درآمد ارزی کشور و همچنین استان کردستان باشیم.
گفتنی است، فعالیت‌های مجتمع فولاد کردستان هم‌اکنون حکایت از آن دارد که این دو پروژه بزرگ صنعتی هنوز به مرحله تولید نرسیده اما توانسته است در تعمیر مدارس منطقه، تعمیر چاه‌های آب و احداث راه‌های روستایی، خدماتی ارزنده به مردم این استان به‌خصوص در شهرهای قروه و بیجار ارائه دهد و از این طریق الگویی موفق را پیش چشم فعالان بخش صنعت در زمینه انجام مسئولیت‌های اجتماعی به نمایش بگذارد.
