شعارهای تروتازه
نامزدهای شاخص این دوره با چه شعارهایی پا به میدان گذاشتهاند؟
در همین راستا، مهلت پنج‌روزه ثبت‌نام داوطلبان چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری دوشنبه ۱۴ خردادماه به پایان رسید و در این مدت ۸۰ چهره سیاسی و اجرایی کشور با گرایش‌های مختلف موفق به ثبت‌نام در انتخابات شدند. شورای نگهبان نیز ۱۵ تا ۲۱ خرداد فرصت بررسی صلاحیت این افراد را داشت که البته به دلیل تعداد بالای ثبت‌نام‌کنندگان، این مهلت تمدید شد.
تعداد بالای ثبت‌نام‌کنندگان در این انتخابات یکی از نکات مهمی بود که بسیاری به آن اشاره کرده و حتی برخی نسبت به آن انتقادهایی را مطرح کردند. نکته قابل توجه در این زمینه، ثبت‌نام تعدادی از وزرای دولت سیزدهم در انتخابات بود. البته صولت مرتضوی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی ابراهیم رئیسی، در پاسخ به یک خبرنگار دلیل این حضور پررنگ را «عمل به تکلیف» عنوان کرد.
چرا شعار انتخاباتی مهم است؟
یکی از نکاتی که در انتخابات ریاست‌جمهوری می‌تواند مورد توجه قرار بگیرد، شعارهای انتخاباتی نامزدهاست. به طور کلی، می‌توان گفت انتخاب یک شعار مناسب و تاثیرگذار می‌تواند تاثیر قابل توجهی بر موفقیت یک نامزد و جلب حمایت عموم مردم از آن داشته باشد.
یکی از مهم‌ترین دلایل اهمیت شعار این است که یک شعار خوب، پیام اصلی یک نامزد را به یک عبارت ساده و قابل فهم تبدیل می‌کند. این موضوع به رای‌دهندگان کمک می‌کند که به راحتی اولویت‌ها و اهداف نامزد را درک کنند. از سوی دیگر، شعارها می‌توانند احساسات جامعه را برانگیزند و با رای‌دهندگان ارتباط برقرار کنند. با جلب توجه به امیدها، ترس‌ها و آرزوهای مردم، یک شعار می‌تواند انگیزه‌ای قوی برای حمایت و رای‌دهی به نامزدها ایجاد کند. همچنین در یک میدان انتخاباتی پرجمعیت، یک شعار منحصربه‌فرد و جذاب می‌تواند نامزد را متمایز کند. این تمایز به جلب توجه و قانع کردن رای‌دهندگان مردد کمک می‌کند.
از دیگر مواردی که می‌توان در مورد اهمیت انتخاب یک شعار به آن اشاره کرد، این است که یک شعار به ساخت برند نامزدها و راه‌اندازی کمپین آنها کمک می‌کند. مانند یک برند تجاری، یک کمپین سیاسی نیز به یک برند قوی و قابل شناسایی نیاز دارد تا اعتماد و شناخت رای‌دهندگان را جلب کند.
همچنین انتخاب شعار می‌تواند به نامزدها در مواردی مانند تبلیغات، پوسترها، شبکه‌های اجتماعی و سخنرانی‌ها کمک قابل توجهی کند. داشتن یک شعار قوی و ثابت به هماهنگی پیام کمپین در تمامی این بسترها کمک می‌کند.
بنابراین، به طور خلاصه می‌توان گفت انتخاب یک شعار انتخاباتی موثر، تصمیمی استراتژیک است که می‌تواند به طور قابل توجهی بر موفقیت کمپین تاثیر بگذارد، پیام نامزد را به وضوح منتقل کند، ارتباط احساسی برقرار کند، تمایز ایجاد کند و برندی قوی بسازد.
یک شعار خوب چه ویژگی‌هایی دارد؟
با مرور دلایل اهمیت انتخاب یک شعار انتخاباتی برای حضور در رقابت‌ها، سوال بعدی که باید به آن پاسخ داد این است که یک شعار مناسب باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد. بررسی ضرورت‌های شرکت در یک رقابت انتخاباتی نشان می‌دهد در مرحله اول، شعارها باید وعده‌های واقع‌بینانه و قابل اجرا برای حل مسائل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی کشور داشته باشند. شعارها باید با نیازها و انتظارات واقعی مردم همخوانی داشته باشند و به آنها اطمینان دهند که نامزدان درکی عمیق از مشکلات و آرزوهای آنها دارند.
از سوی دیگر، نیاز است شعارها توانایی تغییر و تحول در سیاست‌ها و روندهای کنونی را نشان دهند و بر این واقعیت تاکید کنند که نامزدها آماده اصلاح و بهبود مسیر کشور هستند. همچنین لازم است شعارها به مردم امید و انگیزه برای آینده بهتر بخشیده و آنها را به مشارکت فعال در انتخابات تشویق کنند. شعارها باید برای تمامی اقشار جامعه ساده و قابل فهم باشند تا پیام‌های آن به راحتی قابل درک و به خاطرسپاری باشند.
اقتصاد در کانون توجه
حال با این مقدمه می‌توان گفت فارغ از گرایش و سمت افرادی که در این انتخابات شرکت کرده‌اند، مرور شعارهای انتخاباتی آنها نیز می‌تواند تصویری اجمالی از برنامه‌هایی که داوطلبان سکانداری دولت چهاردهم در سر دارند به ما بدهد.
بررسی شعارهای انتخاباتی ۸۰ نامزدی که موفق به ثبت‌نام در انتخابات شدند نشان می‌دهد ۳۵ نامزد شعارهای خود را مرتبط با موضوعات اقتصادی انتخاب کردند که سهم 43.75درصدی را به خود اختصاص داده است. پس از آن، ۲۷ عنوان از شعارها با سهم 33.75درصدی به موضوعات متفرقه اختصاص یافته است و در نهایت، شعارهای سیاسی با ۱۸ عنوان و سهم 22.5درصدی در رتبه آخر قرار گرفتند.
شعارهای اقتصادی به موضوعاتی از جمله بهبود معیشت مردم، مهار تورم، جهش تولید، رفع تحریم، بهبود و رفاه و عدالت در توزیع ثروت و کاهش فساد می‌پردازند. شعارهایی با اشاره به بازنگری در قانون اساسی، اصلاح ساختار اداری کشور و همچنین اشاره به دولت و نقش آن در برنامه‌های نامزد مورد نظر نیز در دسته شعارهای سیاسی قرار دارند.
شعارهای متفرقه نیز به موضوعاتی کلی‌تر مانند صداقت با مردم، حمایت از مردم و مظلومان و همچنین توجه به مناطق محروم کشور پرداخته است. البته در مواردی، کلی بودن شعارهای مطرح‌شده از سوی نامزدها این دسته‌بندی را کمی پیچیده می‌کند. برای مثال، در مورد شعار رفع تحریم با وجود اینکه عملی شدن آن سازوکاری سیاسی می‌طلبد، اما به دلیل آثار اقتصادی آن در دسته شعارهای اقتصادی قرار می‌گیرد. بنابراین، به طور کلی سعی شده نهایت دقت در انجام این دسته‌بندی صورت پذیرد.
اختصاص بخش زیادی از توجه نامزدها و شعارهای انتخاباتی به مسائل اقتصادی، با واقعیت چالش‌های کشور همخوانی بالایی دارد. اقتصاد ایران طی یک دهه گذشته شرایط ویژه‌ای را تجربه کرده است. فشار تورمی که در این سال‌ها در اقتصاد وجود داشت، اثر مستقیمی بر معیشت و قدرت خرید افراد گذاشت، به طوری که کوچک شدن سفره خانوار در این مدت به طور قابل توجهی مشهود بوده است. در این میان، دولت‌های مختلف اگرچه تلاش‌هایی برای کنترل تورم به صورت ارزپاشی یا مقابله با گران‌فروشی کرده‌اند، اما در بلندمدت هیچ‌کدام از این اقدامات در کنترل تورم موثر نبوده است. بنابراین، شاید بتوان گفت مهم‌ترین وعده‌هایی که یک نامزد سکانداری دولت آینده می‌تواند به مردم بدهد، بهبود وضعیت معیشت و افزایش رفاه از مسیر مهار تورم است.
شعارهای چهره‌ها
اما بد نیست نگاهی به شعارهای مطرح‌شده از سوی نامزدهای شاخص انتخابات داشته باشیم.
علی لاریجانی، شعار خود را «ارتفاع گرفتن از روش‌های منسوخ» عنوان کرده بود. سعید جلیلی، یکی دیگر از کاندیداهایی که گمانه‌زنی‌هایی در مورد شانس پیروزی او مطرح می‌شود، با شعار «نیاز به تصمیم‌های نقطه‌زن» وارد عرصه رقابت شده است. عبدالناصر همتی، که دوره قبل نیز در انتخابات حضور پیدا کرده بود، با توجه به پیشینه اقتصادی خود، با شعار «اصلاح امور در بدنه اجرایی کشور برای بهبود شرایط اقتصادی» در انتخابات ثبت‌نام کرد. محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور اسبق نیز که آمادگی خود را برای حضور در رقابت‌های انتخاباتی اعلام کرده بود، با توجه به بعد اقتصادی، شعار «تمرکز بر حل مشکلات معیشتی مردم» را برگزیده بود. محمدباقر قالیباف، که پیش از این نیز تجربه حضور به عنوان نامزد انتخاباتی را دارد و اخیراً برای دوره‌ای دیگر نیز موفق به کسب کرسی ریاست قوه مقننه نیز شده است، با شعار «جلوگیری از حاکم شدن رکود و سوءمدیریت مانند دهه۹۰» در انتخابات ثبت‌نام کرد. عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی دولت‌های دوازدهم و سیزدهم، شعار «رفع تحریم‌ها» را انتخاب کرده بود. او تنها نامزد انتخاباتی با شعار مرتبط با تحریم‌ها بود. اسحاق جهانگیری نیز که تجربه معاونت اول ریاست‌جمهوری را در دولت قبل داشته است، با شعار «گشایشگری عملی» داوطلب حضور در انتخابات شد و در نهایت، مسعود پزشکیان، نامزد جبهه اصلاحات، با تمرکز بر موضوع عدالت، شعار «ایجاد امکانات عادلانه و فرصت‌های برابر و رفع تبعیض ناروا» پا به میدان گذاشته است. در این میان، داوطلبان انتخاباتی که تجربه حضور در کابینه دولت سیزدهم یا نزدیکی با سیاست‌های این دولت را داشتند، شعارهای خود را در راستای ادامه راه دولت سیزدهم، تحقق وعده‌های ابراهیم رئیسی و تکمیل برنامه‌های او عنوان کردند که البته از این تعداد چند تن توسط شورای نگهبان ردصلاحیت شدند.
مهم‌ترین اولویت‌های اقتصادی
با توجه به اهمیت اقتصاد نزد داوطلبان حضور در انتخابات ریاست‌جمهوری، بررسی جزئیات اولویت‌های اقتصادی نامزدها نیز می‌تواند نکات جالبی را نمایان کند. مطابق بررسی‌های «دنیای اقتصاد»، نگاهی به اظهارات داوطلبان پس از ثبت‌نام در انتخابات نشان می‌دهد مبارزه با فساد، پراهمیت‌ترین اولویت اقتصادی برای آنهاست. موضوعی که طی سال‌های گذشته بارها در کشور خبرساز شده و بسیاری، موضوعاتی مانند قیمت‌گذاری دستوری و تعدد نهادها و شرکت‌های دولتی و شبه‌دولتی در اقتصاد را از دلایل بروز آن می‌دانند. رفع معضل تورم، به عنوان اصلی‌ترین عارضه اقتصاد ایران، دومین موضوع بااهمیت برای نامزدهای انتخاباتی بوده است. به عبارتی، مهار پایدار تورم یکی از مسائلی است که تحقق آن می‌تواند اثر قابل توجهی بر سایر شاخص‌های اقتصادی موثر بر معیشت و رفاه مردم بگذارد. با این حال، برخی انجام آن را در گرو اصلاح سیاست‌های داخلی و برخی دیگر گشایش‌های بین‌المللی می‌دانند. موضوعی که با عنوان رفع تحریم‌ها، سومین اولویت نامزدهای انتخاباتی بوده است. تحقق عدالت و کاهش فقر را می‌توان چهارمین اولویت اقتصادی پرتکرار میان داوطلبان ریاست‌جمهوری عنوان کرد. موضوعی که به گفته کارشناسان بیشتر از آنکه با حمایت‌هایی در قالب انواع یارانه قابل تحقق باشد، به سرنوشت اولویت‌های اول تا سوم گره خورده است. به عبارت دیگر، جلوگیری از هدررفت منابع با مقابله با فساد و مهار پایدار تورم در کنار رفع تحریم‌ها که می‌تواند به رشد سرمایه‌گذاری و روشن شدن موتور اقتصاد منجر شود، در کنار یکدیگر زمینه را برای تحقق عدالت و کاهش فقر فراهم خواهد کرد.
رفع تحریم؛ اولویت مردم
با این حال، نتایج برخی نظرسنجی‌های انجام‌شده از مخاطبان «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد رفع تحریم‌ها از نظر مردم بیشترین اولویت و پس از آن، کاهش تورم به عنوان دومین اولویت مورد انتظار برای رئیس‌جمهور آینده مطرح می‌شود. به طور کلی نمی‌توان نقش پررنگ تحریم‌ها و فشارهای بین‌المللی را در معیشت عموم مردم انکار کرد. این موضوع نه‌تنها از این طریق، بلکه بر ارتباطات و تعاملات بین‌المللی مردم با سایر کشورها نیز اثرگذار بوده است. همچنین علاوه بر اثری که تحریم‌ها می‌توانند بر کاهش سرمایه‌گذاری و تجارت بین‌المللی بگذارند، اثر مستقیم و قابل توجهی بر انتظارات تورمی افراد نیز دارند که خود می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای بر کارکرد شاخص‌های اقتصادی بگذارد. اما اینکه چرا ترتیب اهمیت این موضوع در بین مردم و سیاست‌گذاران متفاوت است، به گفته برخی کارشناسان ممکن است به دلیل کمرنگ‌تر بودن نقش رئیس‌جمهور در این موضوع و وابستگی آن به سیاست‌های کلان و روابط خارجی حاکم بر کشور باشد.
ضرورت توجه به چشم‌انداز بلندمدت
اما به طور کلی با مرور اولویت‌های نامزدهای انتخاباتی و همچنین انتظارات مردم از آنها، می‌توان گفت برنامه‌های اقتصادی با توجه به اهمیت خود می‌توانند نقش تعیین‌کننده‌ای در موفقیت رئیس‌جمهور آینده داشته باشند. اما نکته‌ای که امید است به آن توجه شود، پرهیز از اعلام برنامه و وعده‌های اقتصادی به دور از واقعیت و بدون توجه به بار مالی و سیاسی آن برای جلب رای است. در صورتی که به این موضوع توجه نشود، عواقب آن نه تنها به ضرر سکاندار دولت آینده و کارنامه سیاسی او، بلکه برای تمام جامعه مخرب خواهد بود. همچنین به نظر می‌رسد که نبود برنامه‌های بلندمدت برای مدیریت اقتصاد کشور، نکته مهمی است که سیاست‌گذاران فارغ از هرگونه جناح و گرایش سیاسی به آن بی‌توجه بوده‌اند. به این ترتیب، دولت‌های مختلف طی دهه‌های گذشته با اهداف کوتاه‌مدت، سیاست‌هایی را اجرایی کرده‌اند که تا حدودی به شکل یک مسکن عمل کرده اما نتوانسته مشکلات اقتصاد ایران را به شکل ساختاری اصلاح کند. سیاست‌هایی مانند تزریق ارز به بازار، ارائه تسهیلات تکلیفی و مداخله در بازارهای مختلف به امید مهار دستوری قیمت‌ها نمونه‌ای از این دست سیاست‌ها هستند. بنابراین، شاید بتوان گفت مهم‌ترین شعاری که انتظار می‌رود سکاندار دولت چهاردهم و ادامه‌دهندگان راه او سرلوحه کار خود قرار دهند، توجه به چشم‌انداز بلندمدت توسعه ایران و تصمیم‌گیری بر این اساس است.
