روی خوش اصفهان به گردشگران نوروزی
سفرهای نوروزی ایرانیان
۱۰میلیون اقامت رسمی در هتل‌ها و مراکز رسمی گران‌قیمت و ۴۰میلیون اقامت نیز در مراکز غیررسمی نظیر مدارس و امامزاده‌ها و مراکز ارزان‌قیمت کشور برای نوروز ۱۴۰۳ ثبت‌شده است. آماری است بدون در نظر گرفتن اقامت‌ها در خانه‌های استیجاری و البته دیگر،مراکز متفرقه برای گذراندن تعطیلات نوروزی که تقریباً ۳ میلیون مسافر نوروزی را در خود جای‌داده‌اند.
در این حال پرسش‌هایی مانند تأثیر هم‌زمان بودن نوروز و ماه رمضان بر تعداد سفرها و تأثیر شرایط اقتصادی بر میزان سفرها وجود دارد.
ضمن آنکه کدام استان‌ها و شهرها رکورددار میزبانی از مسافران بوده و تا چه میزان این سفرها بهبود شرایط اقتصادی این مراکز را به دنبال داشته است؟
و آیا اصفهان به‌عنوان یکی از استان‌های ویژه و پرطرفدار توانسته است درزمینهٔ جذب گردشگران نوروزی موفق عمل نماید؟
اصفهان در نوروز ۱۴۰۳
قابل‌ذکر است بر اساس گزارش‌ها و آمارها استان‌های فارس، خراسان رضوی، اصفهان، بوشهر و خوزستان به ترتیب رتبه اول تا پنجم را در پذیرش و اسکان مسافر و گردشگران را به خود اختصاص داده‌اند .
در این میان استان فارس با ثبت ۱۲۳ هزار و ۲۳۹ نفر بیشترین تعداد بازدیدکننده و گردشگر را به خود اختصاص داده است. پس از استان فارس هم استان اصفهان و خراسان بیشترین تعداد گردشگر و مسافر را تجربه کرده‌اند.
اما اصفهان امسال، علی‌رغم متقارن شدن نوروز با ماه رمضان و پیش‌بینی‌هایی مبنی بر بی‌رونقی گردشگری در این ایام به دلیل هم‌زمان شدن این دو مناسبت و البته شرایط ناخوش اقتصادی مردم، میزبان مسافرانی شد که از گوشه و کنار کشور، آن را به‌عنوان مقصد گردشگری انتخاب کرده بودند.
به‌طوری‌که در این ایام،حدود ۵ میلیون گردشگر از بناهای تاریخی و جاذبه‌های گردشگری استان اصفهان بازدید داشته و تقریباً یک‌میلیون گردشگر هم در خود شهرستان اصفهان،اقامت داشته‌اند که گزارش‌های موجود حاکی از رضایت حداکثری این مسافران است.
بنا بر آمار ارائه‌شده از سوی مسوول کمیته آمار و ارزیابی ستاد دائمی خدمات سفر شهر اصفهان ۹۵ درصد مسافران نوروزی از برخورد شهروندان رضایت داشته‌اند و برنامه‌ها و رویدادهای فرهنگی حدود ۹۰ درصد رضایت مسافران را جلب کرده است، همچنین کیفیت نمادها و المان‌های سطح شهر با جلب رضایت ۹۵ درصد مسافران نوروزی همراه بود.
نصوحی بیان می‌کند: نظرسنجی‌های انجام‌شده بیانگر آن است که ۹۸ درصد از نظافت و خدمات عمومی، ۹۸ درصد از زیباسازی معابر و فضاسازی‌ها، ۹۰ درصد از خدمات پلیس راهور و ۹۱ درصد مسافران نوروزی از سرویس‌های بهداشتی سطح این کلان‌شهر رضایت داشته‌اند.
همچنین ۹۶ درصد مسافران نوروزی از محل اقامت خود راضی بوده‌اند و ۹۰ درصد از دسترسی به رستوران‌ها و اغذیه‌فروشی‌ها و ۸۹ درصد از دسترسی به سرویس‌های بهداشتی رضایت داشته‌اند.
به گفته این مسوول کاخ چهل‌ستون، منارجنبان و چهارباغ بیشتر آمار بازدید را بین امکان گردشگری به خود اختصاص داده است.
رونق اقتصاد گردشگری تا چه میزان تحقق یافت؟
واقعیت آن است باوجود طرح مباحثی مبنی بر رونق گردشگری اصفهان در نوروز امسال و علی‌رغم آمار قابل‌توجهی که از سفرهای نوروزی ارائه می‌شود اما ازنقطه‌نظر بسیاری دیگر،تحرک واقعی در صنعت گردشگری هنوز حاصل نشده است.
واضح آنکه اگرچه آمارها و اظهارات مسوولان،گویای افزایش تعداد و رونق سفر در این ایام است. اما سفرها غیر سازمان‌دهی شده که با خودرو شخصی و اقامت در چادر، اماکن دولتی، اقامتگاه‌های شخصی انجام گیرد از نگاه فعالان گردشگری موجب رونق این صنعت نمی‌شود. و اغلب مسافرت‌های نوروزی هم شامل همین موارد می‌شد.
جدای از آنکه رونق واقعی در بخش گردشگری زمانی حاصل می‌شود که گردشگران خارجی وارد کشور شوند و گویا اصفهان با مسافران خارجی چندانی روبرو نبوده است.
دراین‌باره کریم بیگی رئیس جامعه هتلداران اصفهان در گفتگو با روزنامه دنیای اقتصاد اظهار می‌کند: نوروز امسال به دلیل خدمات و اقدامات بسیار مناسب مسوولان در زیباسازی شهر و جاری بودن زاینده‌رود،مسافران زیادی وارد اصفهان شدند. همچنین با توجه به شرایط آب‌وهوایی مناطق شمالی بسیاری از افراد،اصفهان را به‌عنوان مقصد سفر برگزیدند.
وی یادآورمی شود:البته امسال نسبت به سال گذشته با کاهش ۵ تا ۱۰ درصدی مسافران روبرو بودیم که دلایلی مانند هم‌زمانی با ماه رمضان و شرایط اقتصادی،موجب این کاهش آمار شد. هرچند تصور مبنی بر ورود تعداد کمتری از مسافران به اصفهان بود.
این مسوول می‌افزاید:در این میان آنچه اهمیت دارد تأثیر ورود این گردشگران بر رونق اقتصادی است اینکه تا چه میزان اقتصاد گردشگری در نوروز پرتحرک بوده است؟
و می‌گوید:از موضوعات مهمی که در جلسات ستاد سفر تأکید داشته‌ام اقتصاد گردشگری و گام برداشتن در مسیر رونق گردشگری است. بدون شک مسیری که اکنون وجود دارد نه در راستای بهبود اقتصاد گردشگری بلکه اهداف دیگری مانند استفاده عموم از خدمات گردشگری را موردنظر دارد.
رئیس جامعه هتلداران اصفهان بیان می‌کند:درواقع می‌بایست این موضوع را مدنظر قرار دهیم که هدف از گردشگری چیست؟ آیا رونق بخشی اقتصادی است یا ازدحام، ترافیک،ناآرامی و...که این بحثی دیگر است.
بیگی بیان می‌کند:اگر قراراست هزینه‌هایی که شهرداری و سرمایه‌گذاران برای زیبایی شهر انجام داده‌اند بازگشتی داشته باشد و بتوان توسط آن زیرساخت‌های گردشگری را ساماندهی کرد ورود مسافران به اصفهان بدون برنامه‌ای خاص،راهکار نیست. وی ادامه می‌دهد:همان‌طور که در همه دنیا هر فردی که مصمم به سفر می‌شود با برنامه‌ریزی لازم سفر خود را انجام می‌دهد. ضرورت دارد افرادی هم که به‌قصد سفر وارد شهری مانند اصفهان می‌شوند با برنامه‌ای خاص وارد این شهر شوند در غیر این صورت به‌غیراز بی‌نظمی و ازدحام که گریبان شهروندان را بگیرد نتیجه‌ای دیگر نخواهد داشت.
این مسوول تصریح می‌کند:از دیدگاه من بهتر است به‌جای یک‌میلیون مسافری که در طول نوروز با دشواری‌هایی سفر خود را در اصفهان طی می‌کنند، تعدادی کمتر اما باکیفیت بیشتر و شرایط بهتر وارد اصفهان شوند و به‌گونه‌ای مدیریت شود که مابقی در طول دیگر، ایام سال که شرایط قیمت همه کالاها از هتل تا غذا بسیار متعادل‌تر می‌شود سفر خود را به این شهر انجام دهند.به عبارتی با برنامه‌ریزی مناسب، گردشگران در همه زمان‌های سال می‌توانند از شرایط باکیفیت و خدمات ارزان‌تر سفر، نسبت به نوروز بهره‌مند شوند.
به گفته بیگی بدون تردید خدمات‌دهی به هم‌وطنان در جای خود پسندیده است اما اینجا حرف از تاثیر گردشگران نوروزی بر رونق اقتصادی است که باوجود شرایطی مانند استفاده از مراکز استیجاری و اقامتگاه‌های سطح شهر این هدف تحقق‌یافتنی نیست و آسیب‌زننده به هتل‌ها و مراکز اقامتی مجاز است. وی تأکید می‌کند:ضمن آنکه متولیان گردشگری می‌بایست تمامی زوایا را برای خدمت‌رسانی به یک مسافر در نظرگیرند. بسیاری از اماکن اقامتی فاقد مجوز ممکن است ازلحاظ بهداشت، امنیت و مسائل اخلاقی بدون تائید و مشکلاتی را به دنبال داشته باشند که توجه به این موارد هم لازم است.
با این اوصاف فرهنگ‌سازی در این امر بسیار ضروری و اینکه مسوولان و مردم به این باور برسند که مسافرت با برنامه و باکیفیت بسیار بهتر از کمیت است.
تدابیری برای رونق واقعی
همواره سفرهای نوروزی مهم‌ترین و عمده‌ترین عیار برای رونق گردشگری بشمار رفته است .زیرا بهترین زمان سفر برای بسیاری از افراد در همین برهه و ازاین‌رو بیشترین حجم مسافرت هم در این ماه به انجام می‌رسد .اگرچه در این سال‌های اخیر،عوامل زیادی ازجمله شیوع کرونا، تورم و شرایط آب‌وهوایی مانع سفرهای تعطیلات نوروز برای بسیاری از خانواده‌ها بوده است. به‌طوری‌که اصفهان،چند بهار بدون گردشگر به دلیل محدودیت‌های کرونایی را پشت سر گذاشت و در دو سال اخیر هم ناخوشی‌های اقتصادی مانع اصلی برای سفرها بوده است.
بااین‌حال همچنان، انتخاب این ایام برای مسافرت نسبت به دیگر زمان‌ها ارجح و متولیان و مدیران شهری نیز با آگاهی از این موضوع،سعی بر ارائه بهترین خدمات برای جذب گردشگران بیشتر داشته‌اند.
اما مسئله اصلی تأثیر مثبت چنین سفرهایی بر اقتصاد شهر و پویایی صنعت گردشگری است که نه با افزایش ورود مسافر و ایجاد ازدحام و شلوغی، بلکه با ارتقای کیفیت سفرها در هرزمان امکان‌پذیر خواهد بود. مضاف بر آنکه وجود زیرساخت‌ها قوی و برنامه‌ریزی‌های صحیح می‌تواند، در سخت‌ترین شرایط یک صنعت را زنده و پویا نگه دارد. سیاست‌ها و تدابیری که در پشت رونق صنعت گردشگری کشورهای دیگر وجود داشته و قطعاً ایران هم می‌تواند با الگوپذیری از آن‌ها از آسیب‌های بیشتر نسبت به چنین صنعتی ممانعت به عمل آورد.
