تاثیر مثبت بازگشایی زاینده رود
(نوری و نوروزی آورگانی)آن دسته از کشورهایی که جاذبه های گردشگری مرتبط با مناظر طبیعی، فرهنگ و تمدنهای باستانی و آثار تاریخی و مذهبی دارند، دارای استعدادها و تواناییهایی مؤثر در جذب گردشگران هستند (عزیزی و همکاران.)درحالیکه گردشگری بهعنوان عاملی برای توسعه به کار میرود، گسترش سریع نامحدود و بدون مدیریت درست گردشگری میتواند آن را به تغییرات عامل مضر در محیط اجتماعی- اقتصادی و محیطزیست اکولوژیکی این کشورها تبدیل کند؛ بنابراین، برای توسعه موفق امروز و آینده، کشورهای دارای جاذبه گردشگری باید گردشگری را به طور پایدار توسعه دهند پایداری میتواند یک هدف مدبرانه برای تقریباً همه نوع مقیاس فعالیتها و محیطهای گردشگری باشد، یکی از نگرشهای جدید در زمینه حفظ و نگهداری منابع طبیعی و فراهم کردن شرایط گردشگری برای آنها، رویکرد گردشگری پایدار است.
امروزه گردشگری بهعنوان یکی از مهمترین صنایع توسعه پایدار، فرصت های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی برای شهرهای بوجود می آورد. در بسیارى از کلانشهرهاى دنیا رقابت ویژهای در جهت ارتقاى کیفیت کالبدى و معنایى منظر شهرى وجود دارد تابتوانند جایگاه خودرا درسطح جهانى برای جذب گردشگر و توریسم ارتقا دهند. بر اساس چنین ویژگی، گسترش فضاهای باز جمعی و ایجاد مراکز فراغتی و تفریحی یکی از اهداف مهم برنامهریزان مدیریت کلانشهرهای جامعه در حوزه گردشگری شهری است. وجود جاذبه های متنوع منابع طبیعی در شهرها از جمله رودخانههای شهری از پارامترهای مهم شکل گیری گردشگریشهری هست. با نگاهی به موقعیّت و ساختار اغلب شهرها نشان می دهد که شکل گیری آنها در کنار رودخانهها و مجاورت درّه ها صورت می می گرفته است با چنین تصوّری بیش از ۲۲۰ شهر ایران در کنار کوهپایه ها و در مسیر رودخانهها شکل گرفته است با توجه به حضور گسترده مردم برای گذران اوقات فراقت در این گونه مناطق اهمیت این موضوع بیشازپیش مشخص میشود لازمبهذکراست اهمیت آنها صرفاً در ارزش طبیعی و محیطی نیست بلکه باگذشت زمان آنها به سرمایهای تاریخی، فرهنگی و زیستمحیطی برای شهر و جزئی از بافت تاریخی شهر تبدیلشده است.توسعه فضاهای شهری در عصر حاضر بدون شناخت کافی از ویژگی رودخانههای شهری و بهرهگیری از پتانسیلهای آنها، مشکلات عدیدهای را برای شهرها به همراه داشته است. متاسفانه در اغلب شهرهای ایران بهطور شایسته به این عامل توجه کافی نشده و عرصه رودخانهها با پتانسیلهای بالا برای جذب توریسم، بدون استفاده بوده یا تبدیل به مسیرهای عبوری شده است. لذا ضرورت توجه به هویت و بازآفرینی این رودخانهها و شاخص نمودن آنها یکی از مهمترین شاخصهها برای جذب گردشگر برای شهر هست.
بهبود کیفیت معماری و محیطی رودخانهها در جهت نیل به اهداف توسعه پایدار و گردشگری است و لذا استفاده از الگوهای رایج در این حوزه با استفاده از تجربههای جهانی در این راستا مفید است. ارتقای کیفیت محیطی رسالت اصلی طراحی شهری در ابعاد مختلف بصری، عملکردی، ریختشناسی ، زیستمحیطی، ادراکی و اجتماعی را دربرمی گیرد و لبه رودخانه نیز بهعنوان یکی از فضاهای شهری باید واجد کیفیتهای خاص باشد و این موضوع به علت استفاده طیف گستردهای از گردشگران از اقشار و فرهنگهای مختلف تشدید میگردد.
گسترش ناموزون شهرها بدون بهرهگیری از پتانسیلهای طبیعی، تعادل بین شهر و طبیعت را مختل کرده است.
رودخانههای شهری بهعنوان یکی از عناصر ساختار اکولوژیک شهر میتوانند نقش موردی در جهت ایجاد تعادل میان ارتباط انسان با طبیعت و فضای انسانساخت شهر و گردشگر ایفا کند. در حال حاضر بستر بسیاری از رودخانههای شهری آن بجای آنکه به مورداستفاده قرار گیرد بهعنوان یک فضای زائد، غیرقابل استفاده، ناامن، متروکه و بازمانده شهری بهحساب میآید با توجه به وسعت کمنظیر اراضی حاشیه رودخانه در سطح شهر میتوان آنها را بهعنوان اراضی ذخیره در جهت توسعه فضا و نیازهای شهری مورد بهرهبرداری قرار دارد و با اعمال طراحی فضاهای تفرجگاهی مناسب با نیاز مردم و مدیریت صحیح هرچه بیشتر به حفظ و ارتقای کیفیت زیستی پرداخت. و البته نجات زایندهرود دیگر جای تعلل ندارد. عوامل طبیعی از اختیار ما خارج است، اما برای کنترل عوامل انسانی باید اقدامات بسیاری در پیش گرفته شود. لازم است پیشنهاداتی به مسوولان و مدیران به شرح ذیل ارائه شود:
۱. جلوگیری از توسعه بیش از حد شهرنشینی و شهرکنشینی در اصفهان و اطراف آن، چرا که با ایجاد هر ساختمان چند طبقه به جای یک ساختمان قدیمی یا زمین متروکه در حقیقت بهطور متوسط ۴ تا ۵ انشعاب جدید آب ایجاد میشود که مسلماً حجم موجودی آب زایندهرود پاسخگوی چنین رشدی در اصفهان نیست. همچنین جلوگیری از مهاجرت به اصفهان یکی از ضروریات است.
۲. مجوز ندادن به فعالیتهای کشاورزی جدید مخصوصاً در غرب اصفهان و همچنین استان چهارمحال و بختیاری، چرا که به قیمت نابودی کشاورزی در شرق اصفهان تمام میشود، همچنان که هم اکنون چنین روندی در حال وقوع است.
۳. برخورد شدید و قانونی با صنایعی که آب رودخانه را با انجام پمپاژهای وسیع به غارت میبرند. اگر بدون مجوز است، برخورد قانونی با این صنایع و اگر با مجوز است، برخورد قانونی با کسانی که چنین مجوزهایی را صادر کردهاند. همچنین صادر نکردن مجوزهای جدید برای صنایعی که نیاز زیادی به آب دارند.
۴. در صدر همه امور، اداره محیطزیست بزرگترین وظیفه را در زمینه حفظ و حراست از این میراث طبیعی و خدادادی دارد. این اداره موظف به نگهداری از این میراث و موظف به برگرداندن حیات مجدد در این اکوسیستم است.
۵. وجود حداقلی آب در رودخانه بهصورت مستمر و در همه ایام سال به منظور احیای رودخانه و پر شدن چاههای آب و احیای مجدد تالاب بینالمللی گاوخونی.
۶. با توجه به درخواستهای مکرر مردم، جلوگیری از انتقال آب به سایر شهرستانها.
۷. اتمام هر چه سریعتر طرحهای انتقال آب به زایندهرود.