جایگاه صنایع تکمیلی در توسعه صنعت پتروشیمی
کاهش خامفروشی، اقتصاد مردمی و ایجاد بازاری امن و مطمئن برای تولیدات محصولات پتروشیمی در کنار اشتغالزایی و افزایش عمق ساخت داخل از ویژگیهای مهمی است که در ذات صنایع تکمیلی پتروشیمی با محوریت پلیمرها نهادینه شده است. در کنار آن تنوعبخشی به تولیدات، ارزآوری، کشف بازارهای جدید و در نهایت کاهش ریسک تحریمها از دیگر مواردی است که تولیدات صنایع تکمیلی پتروشیمیایی متضمن آن خواهد بود. نکته مهم آنکه حمایت از صنایع تکمیلی در سالهای اخیر وارد ادبیات تصمیمسازان اقتصادی شده و به جرأت میتوان گفت صحبت از صنعت پتروشیمی بدون توجه به زنجیره ارزش و صنایع تکمیلی فضای چندانی برای ارائه ندارد. حال در وضعیتی که بدنه اجرایی دولت نگاه ویژهای به صنایع تکمیلی داشته باید گفت که این بخش صنعتی مهم ایران هنوز نیاز به حمایت دارد. حمایتهایی که الزاماً حمایت قیمتی نیست بلکه تغییر رویکردها و رویههایی را میطلبد که بعضاً به سرعتگیرهای توسعه صنایع تکمیلی بدل شده است. نگاهی به معاملات در بورس کالا در ماههای اخیر نشان میدهد برخی گروههای کالایی با رقابتهایی فراتر از حد انتظار روبهرو بوده تا جایی که بهای تمام شده مواد اولیه در بورس کالا، با قیمتهایی کشف میشود که در مقایسه با نرخهای جهانی نشان دهنده قیمت دلار بالاتر از نرخ آزاد آن است.
این مطلب به معنی آن است که تولید محصولات با این مواد اولیه به احتمال قوی قیمتهای تمام شده بالاتری از کشورهای منطقه خواهد داشت بنابراین دشواری برجستهای در صادرات را رقم خواهد زد. این مطلب برای بسیاری از صنایع تکمیلی شاید مهمترین سرعتگیر صادرات باشد که نیاز به اصلاح فرآیندها، واردات مواد اولیه، عرضه تلفیقی، افزایش تولید و عرضه داخلی را در رویکردهای جانبی حمایتی برجسته میسازد. واقعیتهای بازار در ماههای اخیر به وضوح نشاندهنده آن است که بازاری متعادل مستلزم تولید حداکثری است و در صورتی که حجم عرضه مواد اولیه در بازار داخلی از استمرار کافی برخوردار باشد، صنایع تکمیلی خود را با شرایط فعلی وفق داده و با افزایش حجم تولید قدرتنمایی بیشتری در بازارهای صادراتی خواهد داشت.
این رویه حمایت از تولید داخلی و اشتغالزایی را به همراه داشته و از سوی دیگر بازاری امن و مطمئن برای صنایع بزرگ بالادستی فراهم خواهد کرد که خود به خود، توجیه سرمایهگذاری در صنایع پتروشیمی را به همراه خواهد داشت. نگاهی به حجم درخواست سرمایهگذاری در واحدهای PDH در ماههای اخیر نشان میدهد که سرمایهگذار در صنایع پتروشیمی نگاه دقیقی به وضعیت معاملات در بورس کالا داشته و هماکنون بازار داخلی به عنوان یک اولویت مهم برای توجیه سرمایهگذاری مطرح شده است.