سلامت و اقتصاد

بازار سلامت

این علم  بازار مبادله خدمات سلامت و جنبه‌های اقتصادی در ارائه و دریافت خدمات توسط مصرف کنندگان را بررسی می‌کند. بخشی از اقتصاد سلامت تاثیر وضعیت همه گیری و افزایش میزان بیماری‌ها بر هزینه و رفاه خانوار بررسی می‌کند و بر این نکته تاکید دارد که وقتی بین دریافت کننده و ارائه دهنده خدمات سلامت توافق متقابل وجود داشته باشد که در این صورت هر دو طرف مبادله بیشترین سود را می‌برند.   مردم در شرایط حاد وقوع بیماری، هر مبلغی را برای دریافت مراقبت‌های پزشکی می‌پردازند. اما آنها نمی‌خواهند درگیر تصمیم گیری دشوار مبادله پول با سلامتی شوند. در واقع مبادلات بین مراقبت ها، کالاهای سلامت و گروه‌های بیماران  مباحثی است که  اقتصاد سلامت به آنها پاسخ می‌دهد. سهم درشت هزینه‌های سلامت در تولیدناخالص داخلی اقتصاد کشورها آنها را وادار می‌کند تا با به کارگیری اقتصاد مدرن برای ارائه مراقبت‌های پزشکی و برنامه‌های وسیع بیمه سلامت برحسب تقاضای مردم تلاش کنند.در واقع مراقبت‌های بهداشتی و درمانی یکی از اصلی‌ترین عناصر هزینه، سرمایه‌گذاری و اشتغال در هر اقتصاد پیشرفته محسوب می‌شود. بنابراین عملکرد اقتصادی سیستم سلامت به شدت به بهبود اقتصاد کشورها مرتبط است. مراقبت‌های بهداشتی و درمانی یک کالای اقتصادی است. منابعی که برای تولید مراقبتهای بهداشتی و درمانی استفاده می‌شود ‌نظیر منابع انسانی، ‌سرمایه و مواد خام و اولیه محدود هستند. بسیاری از این منابع که برای تولید و مصرف مراقبت‌های بهداشتی و درمانی استفاده می‌شوند می‌تواند برای موارد دیگر مورد استفاده قرار گیرند.

مهم و مهمترین

 تجربیات جهانی در حوزه مراقبت سلامت یکسان نیست.هر کشور بر اساس فلسفه و ساختار سیاسی و اقتصادی که بر آن حاکم است، وضعیت ارائه خدمات سلامت تعیین می‌شود. در ایران نیز با تغییر رویکرد و سیاست دولت‌ها و از آنجا که بودجه کافی برای حوزه سلامت وجود ندارد، سیاست‌های سلامت به سمت کاهش تصدیگری که دولت و حضور بیشتر بخش خصوصی در حوزه سلامت تغییر کرده است. در واقع بخش ارایه دهنده اقتصاد سلامت به سمت خصوصی سازی حرکت می‌کند. با قبول مراقبت‌های سلامت به عنوان یک کالای اقتصادی باید در مورد مقدار و ترکیب مراقبت‌های بهداشتی و درمانی که تولید و ارائه می‌شود،‌ چگونگی پرداخت برای آن و نحوه توزیع آن تصمیم گیری شود. عرضه مراقبت‌های بهداشتی و درمانی محدود است و بنابراین برای تولید و عرضه مراقبت‌های بهداشتی و درمانی بیشتر، باید از کالاها و خدمات دیگری که امکان تولید داشتند، صرف نظر شود. این انتخاب می‌تواند تنش زا باشد چرا که ارایه سایر کالاها و خدمات و مراقبت‌های بهداشتی در رفاه خانوار موثر است و کمبود هر یک، اعتراضات بخشی از جامعه را به دنبال دارد. در واقع استفاده از مراقبت‌های بهداشتی ودرمانی مستلزم قربانی کردن منافعی است که دیگران می‌توانستند از آن لذت ببرند.

خصوصی سازی

روندی که با عنوان خصوصی‌سازی سلامت در سال‌های اخیر اجرا شده شامل واگذاری برخی مراکز بهداشتی و درمانی و بیمارستان‌ها به بخش خصوصی بدون نظارت بر این بخش است. این روند خصوصی‌سازی که در سالهای اخیر شتاب گرفته،از یک طرف سلامت را به دو بخش با کیفیت‌های متفاوت تقسیم و از طرف دیگر وضعیت دسترسی به آن را بر اساس تعلق طبقاتی تعیین می‌کند. بنابراین اقلیت دهک‌های بالا از سلامت با کیفیت عالی و ممتاز بهره‌مند می‌شوند و دهک‌های پایین هم یا به آن دسترسی ندارند یا دسترسی‌شان محدود می‌شود. درواقع  وقتی بحث سودآوری سلامت مطرح است، اولویت پیشگیری و بهداشت در مقابل درمان رنگ می‌بازد و به حوزه درمان که قابلیت سودآوری‌اش بیشتر و سریع‌تر است، بیشتر توجه می‌شود. به بیان دیگر بخش خصوصی در مواجهه با سلامت، بیش از اینکه نگران سلامت یا نیازهای واقعی جامعه باشد، نگران سود است.شاید باخصوصی سازی سلامت دولت بتواند هزینه‌هایش را کاهش دهد، اما این کاهش تصدی دولتی و سودمحور شدن فعالیت‌های مرتبط با سلامت در درازمدت اثرات فاجعه‌باری دارد چرا که در دسترس بودن مراقبت‌های بهداشتی و درمانی می‌تواند کیفیت زندگی را ارتقا داده و وضعیت سلامتی را حفظ کند.  تحلیل اقتصادی، چهار چوب عقلانی منحصر به فردی را برای تحلیل اهمیت موضوعات اقتصادی در مراقبت‌های بهداشتی ارائه می‌کند و راه حل‌های مفیدی را برای حل مسائل پیشنهاد می‌کند. تصمیمات برای چگونگی تامین مالی، و تولید و توزیع مراقبتهای بهداشتی و درمانی به شدت تحت تاثیر محیط اقتصادی و محدودیت‌های آن قرار دارد.