دنیای اقتصاد دلایل اقبال به پوشاک قاچاق در اصفهان را بررسی می‌کند
چالش تاناکورا در قاعده بازار
در مقابل اما بازار کهنه‌فروشان به‌اندازه گرانی دلار قد کشیده و اندازه قد کشیدنش مشتری هم دارد. فضای مجازی را که بگردی، صفحه‌هایشان رو می‌شود. مقایسه که می‌کنی نسبت به دهه ۷۰ که اوج کارشان بود و حتی دست‌فروشی هم می‌کردند، هم‌جنس‌هایشان متنوع‌تر شده و هم‌کسب‌وکارشان پررونق‌تر. پوشاک و سایر لوازم جنبی شیک‌پوشی که گران می‌شود، کسب‌وکارشان سکه می‌شود. تاناکوراها برندبازان، طبقه‌های متوسط رو به بالا و دهک‌های پایین را جذب کرده‌اند و بازار پوشاک شهر، سوت‌وکور است.
کالای لوکس
طبق آمارهای بانک مرکزی، هزینه‌های پوشاک و کفش در سال ۹۲ نسبت به سال ۹۱ افزایش ۳۳.۶ درصدی داشته است. در سال یادشده میزان هزینه مصرفی پوشاک و کفش در گروه بالای درآمدی ۳۲.۵۱ برابر گروه پایین درآمدی بوده و یک خانواده ایرانی با درآمد متوسط یک‌میلیون و ۳۱۴ هزار و ۹۱۸ تومان در سال صرف پوشش خودکرده‌اند. هرچند پوشاک در دسته‌بندی نیازهای اساسی انسان قرار می‌گیرد ولی گروه‌های پایین درآمدی، هزینه‌های ضروری‌تر و خوراکی‌ها را در سبد هزینه خانوار افزایش می‌دهند و بنابراین جایگاه پوشاک و کفش به‌عنوان کالایی لوکس در این سبد کمرنگ می‌شود.
در سال ۹۶ که وضعیت اقتصادی نسبت به سال ۹۲ ثبات بیشتری داشته، دو گروه مسکن، آب، برق و سایر سوخت‌ها و خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها حدود ۶۰ درصد از مخارج خانوار را تشکیل دادند. بعدازاین دو گروه، حمل‌ونقل» با ثبت ۱۰.۶ درصد و گروه پوشاک و کفش با ثبت ۴.۲ درصد بیشترین سهم را از مخارج خانوار داشته‌اند.
در اصفهان شاخص بهای پوشاک و کفش در سال ۹۷ عدد ۱۴۶.۳ با تورم ۳۶.۵ درصد بوده است. شاخص بهای پوشاک و کفش در سال گذشته ۱۴۵.۱ با تورم ۴۵.۱ درصد بوده که در تابستان سال جاری به شاخص ۲۰۹.۳ با تورم ۴۶ درصد افزایش‌یافته که نشانه افزایش سهم پوشاک و کفش در سبد هزینه‌های خانوار اصفهانی است. این افزایش سهم کالاهای پوشیدنی را به‌تدریج در سبد خانوار کمرنگ کرد که رکود سنگین بازار کفش و پوشاک را به همراه داشت.
پاتوق مارک بازان
قبل‌ترها مارک بازان و برند پوشان، به‌اندازه وسعت جیبشان، پوشاک برند می‌خریدند. یکی وقت حراج و دیگری اول فصل و آن‌یکی استوک‌های دست‌اول از مد افتاده را. حالا اما مارک بازان در لاکچری‌های بی‌دغدغه خلاصه‌شده و مابقی، پاتوق خود را منتقل کرده‌اند به مغازه‌های تاناکورا که قد کشیده‌اند در پستوی خانه‌ها، خیابان‌های شهر و شبکه‌های اجتماعی. «عدل لباس را تازه آورده و امروز درها را باز می‌کند» این پیام مخصوص خواص است و خودمانی‌ها که شناس هستند و می‌توانند حضوری، بهترین‌های دست‌دوم برند را باقیمتی بالا ولی نه به‌اندازه لباس نو خریداری کنند. اولین حراج، قیمت‌ها را دوسوم لباس نو، تعیین می‌کند و آنچه باقی می‌ماند را حراج عام می‌کند با نصف قیمت. ته‌مانده‌ها را تکه‌ای ۲۰ تا ۱۰۰ هزار تومان قیمت می‌زند. تاناکورا همه‌اش سود است چون هر عدل چند صد کیلویی بیش از چند میلیون تومان خریداری نمی‌شود و فروشنده چند برابر این قیمت را به جیب می‌زند. مهاباد و سیستان و بلوچستان بهشت تاناکورا فروش‌هاست. همان‌جا که فروشنده‌ها ماهی یک‌بار سر می‌زنند برای خرید کلی و چند عدل را با وانت به اصفهان می‌آورند.
استوک اروپا
چکمه، نیم چکمه، عینک آفتابی، کوله‌پشتی، کفش و کاپشن چرم را چیدمان صفحه‌اش کرده است. چکمه‌ها از ۵۰۰ هزار تومان شروع می‌شود و عینک‌ها از ۲۰۰ هزار تومان. کوله‌پشتی آمریکایی را ۷۰۰ هزار تومان و کاپشن چرم ایتالیایی را کمتر از ۱.۵ میلیون تومان نمی‌دهد. اودکلن‌های معروف مردانه را ۵۰۰ به بالا قیمت زده و تا پیام ماقبل آخر همه را با برچسب تمام شد، پوشانده است.
تاناکوراها پیش‌ازاین پاتوق اقشار کم‌درآمد شهر بودند، اما امروز محل پرسه مارک‌بازان هم شده‌اند. البته به جنسی که می‌فروشند هم‌بستگی دارد. ست ۴۰۰ هزارتومانی اسکی و عینک ۶۰۰ هزارتومانی ایتالیایی به کار دهک‌های پایین نمی‌آید ولی کاپشن و بافت و پالتوی زمستانه از ۲۰۰ تا ۸۰۰ هزارتومانی را حقوق‌بگیرانی می‌خرند که دخلشان تا وسط ماه پر است. آنچه می‌ماند لباس‌های فرسوده‌ای است تا سقف قیمت ۴۰ هزار تومان که نصیب زیرخط فقرها می‌شود.
تاناکوراها هم گرانش کرده‌اند. لباس‌های بی‌هویتی که مجانی بسته‌بندی‌شده و قاچاقچیان به ایران حمل می‌کنند، با دلار قیمت‌گذاری می‌شود و حداقل به چهار برابر قیمت سال ۹۶ به مشتری می‌فروشند. مردمی که تا چند سال قبل جنس نوی چینی و قاچاق را به خاطر قیمت مناسبش می‌خریدند حالا توان خرید همان جنس را هم ندارند.
این روزها پوشاک بنگلادشی، بازار را قبضه کرده است. پوشاک بنگلادشی سفارش اروپا است و وقتی مشکلی داشته باشد آن را عودت می‌دهند، اما چون برگشت آن به بنگلادش توجیه اقتصادی ندارد، پس از کندن مارک لباس، آن را در ایران به‌عنوان لباس خارجی ارزان‌قیمت می‌فروشند!
کمیته استانی قاچاق
چند سال قبل استاندار وقت اصفهان از ایجاد کمیته استانی مبارزه با قاچاق پوشاک در اصفهان خبر داد. کمیته‌ای که هدفش افزایش اشتغال، رونق تولید و خودکفایی بود و اداره کل اطلاعات، بازرسی، اصناف و تعزیرات حکومتی و دیگر دستگاه‌های ذی‌ربط اعضای این کمیته بودند که البته خبر خاصی از فعالیت آن منتشر نشد.
به‌تازگی سید آرش امامی، دبیر کمیسیون صنایع اتاق بازرگانی اصفهان و مسئول کمیته نساجی این کمیسیون به اصفهان زیبا گفته است که «پوشاک دست‌دوم یا همان تاناکورا در مناطقی از اصفهان مانند منطقه زینبیه، محله عمان سامانی و برخی راسته‌های بازار به فروش می‌رسد؛ همچنین اطراف میدان امام خمینی (ره) نیز لباس سربازی دست‌دوم در اختیار متقاضیان قرار می‌گیرد.» او همچنان مدعی است که تعداد مهاجران افغانستانی در اصفهان زیاد است. مهاجران زیادی از شهرستان‌های هم‌جوار به اصفهان آمده و در مناطق شمالی اصفهان ساکن شده‌اند و این افراد بیشتر به خرید پوشاک دست‌دوم گرایش دارند»
شواهدی که در شهر مشاهده می‌شود اما خلاف گفته‌های ایشان است نه‌تنها فروشگاه‌های فروش تاناکورا در مرکز شهر به‌راحتی فعالیت دارند که خریداران این لباس‌ها از همه اقشار جامعه اصفهان هستند و هر کس به فراخور پوشش و درآمد خود از خرید این لباس‌ها استقبال می‌کند.
امامی در بخش دیگری از سخنان خود اعلام کرده که «پوشاک قاچاق به‌صورت زیرزمینی و در مزون‌های خانگی بیشتر عرضه می‌شود»
درصورتی‌که گشتی در شهر بزنید با مغازه‌های پوشاکی مواجه می‌شوید که البسه فصل و بافت را به‌صورت چروک و باقیمت‌های بسیار اندک می‌فروشند به‌گونه‌ای که قیمت بافت بلند زنانه به ۲۰۰ هزار تومان هم نمی‌رسد و بلوز بافت حدود ۱۰۰ هزار تومان عرضه می‌شود. فروشنده در پاسخ به این سوال که آیا این لباس‌ها تاناکوراست با دلخوری جواب می‌دهد: «ما کهنه‌فروش نیستیم و این لباس‌ها به‌صورت قاچاق واردشده و کاملا نو و دست‌نخورده است»
این سخنان در حالی بیان می‌شود که به گواه تولیدکنندگان، لوازم تولید لباس از خرج کار تا پارچه و سایر ملزومات به علت واردات کم، دچار کمبود شده و بهای تمام‌شده پوشاک نیز به‌شدت افزایش‌یافته است. در چنین شرایطی که تولیدکننده و مصرف‌کننده از قیمت‌های گزاف شکایت دارند، فقط مبارزه با تاناکورا و قاچاق هیچ مشکلی را حل نمی‌کند. چون تقاضای جامعه نوع عرضه را مشخص می‌کند و مردم به‌ناچار کهنه پوشی را انتخاب کرده‌اند.
