احمد جانجان کارشناس بورس در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» مطرح کرد
رفتار هیجانی در بورس
شواهد حاکی از آن است که سرمایه‌گذاران به‌منظور مشخص کردن ارزش سهام از روش‌های کمی بهره نمی‌گیرند و قضاوت‌ها مبتنی بر تصورات ذهنی و اطلاعات غیرعملی و شرایط روانی و هیجانی در بورس حاصل می‌شود. متغیرهای هیجانی که طبق محدودیت‌های شناختی ایجاد می‌شوند، شرایط روانی فعالان بازار بورس را تحت تاثیر قرار می‌دهند و ما در این مطلب کد بورسی قصد داریم تا به بررسی رفتار هیجانی در بازار سرمایه بپردازیم و راهکارهایی را به شما معرفی کنیم تا بتوانید رفتار و احساسات هیجانی و غیرمنطقی خود را در مواقع لزوم، به بهترین شکل مدیریت کنید و درگیر شایعات و اخبار تقلبی نشوید..
البته باید گفت که کنترل هیجان در بورس کار ساده‌ای نیست و نیاز به تمرین دارد؛ به‌عنوان‌مثال شما وقتی در مورد برجام خبری می‌شنوید و اخبار به‌صورت کلی مبنی بر این است که توافق صورت می‌گیرد و قرار است همه‌چیز ارزان شود و ... ناخودآگاه به فکر نقد کردن سرمایه‌های خود در بازارهای مالی مختلف به‌خصوص بورس می‌افتید و دراین‌بین، هیجان در بازار بورس و سایر بازارهای مالی کاملا به چشم می‌خورد و امکان دارد که تا چند روز آینده، این هیجان جای خود را به منطق دهد که توافق شاید در بازه‌های زمانی کوتاه بتواند تاثیرات اندکی در بازار داشته باشد، ولی در بلندمدت تا زیرساخت‌های اقتصادی بهبود پیدا نکنند، هیچ‌چیز نمی‌تواند از تورم‌های بیشتر سال‌های آینده ما را حفظ کند.
بنابراین نیاز به فروش دارایی‌های نیست و تنها تشکیل سبد سرمایه‌گذاری است که می‌تواند ریسک سرمایه‌گذاری‌های ما در بازارهای مالی و به‌خصوص بازار سرمایه را کاهش دهد، پس باید پذیرفت که رفتار هیجانی سهامداران در بورس در مواقعی محتمل است و باید تمرین کرد که در این مواقع که هیجان در بورس به بیشترین حد خود می‌رسد، ما رفتار هیجانی نکنیم و سعی کنیم به خودمان و احساساتمان مسلط باشید و شرایط را مدیریت کنیم تا اوضاع دوباره به حالت ثبات برگردد و آن زمان است که می‌توانیم تصمیم‌های به‌مراتب منطقی‌تر و به‌دوراز احساس بگیریم.
به جهت بررسی موضوع فوق گفت‌وگو کردیم با احمد جانجان، کارشناس بورس که در ادامه مشروح آن را می‌خوانیم:
احمد جانجان، کارشناس و فعال بورس، در آغاز درباره رفتار هیجانی کاربران بورس طی یک ماه اخیر بخصوص در کلان‌شهرهای اصفهان و شیراز به دنیای اقتصاد گفت: بحث فقط تهران نیست، همه کاربران در تمام ایران به لحاظ سطح آشنایی با بازار سهام یک رفتار یکدست دارند، ولی نکته قابل‌توجه به لحاظ تحول چند وقت اخیر این است که وقتی حجم معاملات به‌واسطه عرضه‌های یک‌باره و به‌صورت هماهنگ رشد کرد مقداری وضعیت بازار را درگیر چالش کرد، از طرف دیگر نشانه‌های توافق بین‌الملل مسلما روی قیمت‌های دلار اثر می‌گذارد و باعث می‌شود که نرخ ارز قدری اصلاح شود یا ثبات پیدا کند. این اتفاقات وقتی می‌افتد باعث می‌گردد رشد شتابانی که در بازار وجود دارد و یک حرکت پرقدرت رو به بالابود از شدت آن کاسته شود و سردرگمی به همراه می‌آورد. ازنظر فنی(تکنیکال) ارزیابی ما همان ۲۵۰۰بوده است و بعد از فرایند اصلاح می‌توان انتظار داشت که ۵/ ۲ رشد کند. فعلا درگیر اصلاح زمانی قیمت هستیم و نمی‌توان گفت کاربران جز احساسی رفتار می‌کنند.
وی در ادامه نسبت به تاثیر شرکت‌های بزرگ ازجمله در اصفهان و تاثیر آن در بورس طی یک ماه اخیر افزود: کار پژوهشی روی شهرستان‌ها انجام‌نشده است و داده‌ای برای آن‌ها وجود ندارد لذا نمی‌توان گفت شرکت‌ها رویکردهای متفاوت دارند، به‌هرحال شرکت‌های اصفهان شرکت‌های بزرگی هستند از فولاد مبارکه تا ذوب‌آهن و... روی شاخص بورس اثرگذارند و این تغییری که بعضی وقت‌ها کلیت سبد بازار سهام را به واکنش دیر می‌کشاند به خاطر این است که این شرکت‌های بزرگ وقتی مثبت می‌شوند به‌اندازه چندین شرکت تاثیر دارند. به‌هرحال شرکت‌های بزرگ در کلان‌شهرهایی مانند اصفهان تاثیر مستقیم و ممتد دارند اما سهام‌دار دیر متوجه می‌شود. یکی از فاکتورهای اصلی بررسی ما دراین‌باره این بوده است که ارزش معاملات ۲۲ تا ۲۵ همت یک‌فاز تصفیه را نشان می‌دهد چون بالای ۲۵همت رسیدن به رکوردهای سال ۹۹ است لذا بعد از یک بازدهی خوب طبیعتاً عده‌ای اقدام به ذخیره
( سیو) سود می‌کنند. بلاتکلیفی بورسی باعث می‌شود آب‌وتاب بازار کمتر شود و صدای یک عده دربیاید. ماقبل از فصل برگزاری مجامع فکر می‌کنم بازار یک اصلاح زمانی نشان می‌دهد و با مباحث که در مجامع رخ می‌دهد می‌توان انتظار داشت که در تیر و مرداد استارت مجدد بازار خورده شود و چندماهه خواهد بود.
این فعال بورس سپس نسبت به‌احتمال تعطیلی بورس در ماه گذشته با توجه به سه روز متوالی منفی اشاره کرد: قانون را خود کاربران تعیین می‌کنند و تا زمانی که خود ما به آن توجه نکنیم قانون اجرا نخواهد شد. باید به دستورالعمل‌ها عمل شود اگر این اتفاق رخ ندهد با یک وضعیت بی‌قانونی و بی‌اعتباری مواجه خواهیم شد که نکته خوبی نیست. لذا طبق دستورالعمل‌ها باید عمل می‌شد. البته مسوولان امر باید تصمیم بگیرند که این کار را انجام دهند یا خیر اما آیین‌نامه شفاف بود. من نسبت به عرضه دستوری معترض بودم وقتی هم آن اتفاق افتاد اگر آن روز بورس باطل هم می‌شد از روز بعد شاهد این وضعیت بودیم. اگر اقدام خارج از بازار انجام دهید مسلما اثرات
جانجان در پایان گفت: من شاخص را امسال بالا ۵/ ۳ می‌بینم و محرک‌های آن را در بازار به‌شدت می‌بینیم. اگر مذاکرات انجام شود به نفع بازار است. دو ماه اصلاح زمانی باعث رشد بازار می‌شود.
