معاون اقتصادی بازرگانی صندوق توسعه و احیای بناهای تاریخی:
بحث حراج بناهای تاریخی به‌هیچ‌عنوان مطرح نیست
احسان دهقانی که در هتل بوتیک کاخ سرهنگ اصفهان حضور داشت، در گفت‌وگو با «ایسنا»، اظهار کرد: اخیراً در رسانه‌ها عنوان می‌شود که از سوی وزارت میراث فرهنگی، چوب حراج بر فروش بناهای نفیس ملی گذاشته‌شده است؛ در خصوص تبیین این موضوع باید در ابتدا عنوان کنم که نوع قراردادها، واگذاریِ حق بهره‌برداری از بنا به‌صورت اجاره‌ای است. قراردادها به‌نوعی قراردادهای BOT و به‌طور ویژه‌تر، ROLT است؛ یعنی مرمت، سرمایه‌گذاری، بهره‌برداری و سپس انتقال به مالکیت اولیه که دولت است.
معاون اقتصادی بازرگانی صندوق توسعه و احیای بناهای تاریخی ادامه داد: آنچه رقم خورده، در بدنه وزارت میراث فرهنگی آورده شده است و با همفکری و خرد جمعیِ همکاران ما کاربری متناسب و در شأن بنا انتخاب‌شده و به‌صورت شفاف و عادلانه در بستر سامانه الکترونیک ستاد ایران به مزایده گذاشته می‌شود.
او که وظیفه ابلاغ کمیسیون مزایدات بناهای صندوق توسعه و احیای بناهای تاریخی را نیز به عهده دارد، گفت: توان مرمتی و مشاورین علمیِ سرمایه‌گذار برای انجام دستور کارهای مرمتی، توان و بنیه مالی سرمایه‌گذار به‌طوری‌که بتواند از عهده هزینه‌ها برآید، پلانِ بهره‌برداری، همراه با ایده سرمایه‌گذار برای تجهیزات و آن اتفاقی که می‌خواهد رقم بزند و نهایتاً موضوعات حقوقی و فرهنگی سایت که بومی باشد و با روحیات آن بوم و محل نیز ارتباط نزدیک و منطبقی داشته باشد؛ جزو صلاحیت‌سنجیِ چهارگانه سرمایه‌گذار در مزایده‌ها است و درصورتی‌که این امتیازها از ۶۰ درصد مجموع امتیازها بالاتر باشد به بحث بازگشایی پاکت‌های قیمت‌های پیشنهادی آن‌ها وارد می‌شویم؛ آنچه در طول سال‌ها رقم خورده چنین بوده است.
دهقانی افزود: اخیراً این فرآیند به‌صورت الکترونیکی، شفاف و مستدل شده و نتیجه آن‌هم مشخص است؛ به‌طور مثال در کاخ سرهنگ در اصفهان که به هتل بوتیک کاخ سرهنگ تبدیل‌شده است تجمیع تزئینات فاخر در سطح اعلی وجود دارد، اتفاقات ویژه‌ای در این خانه رخ‌داده و آنچه من امروز می‌بینم یک هتل موزه مرمتی است که با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی که حافظ هزینه خود و شأن بنا است برای عموم مردم نیز مورداستفاده شده است. باید برای این خانه کلمه‌ای غنی‌تر از مرمت اصولی را به کار ببرم و آن، مرمت فاخر، علمی، دقیق، فنی و کم‌نظیر است و به‌صورت ویژه و برجسته‌ای در این خانه، تنوع مرمت بنا، آثار و تزئینات را شاهد هستیم که آن را بسیار متمایز کرده است؛ آن‌هم توسط یک خانواده که با عشق و علاقه روی این موضوع وقت گذاشته‌اند.
او با تأکید بر اینکه در مزایده‌ی اخیرِ اعلام‌شده در مورد ۱۹ بنای تاریخی به‌هیچ‌عنوان بحث حراج بناهای تاریخی مطرح نیست، افزود: کلمه حراج و چوب حراج، برای مردم بار معنایی دارد و من این را دور از عقلانیت می‌بینم که عزیزانی با بی‌دقتی این کلمات را انتخاب و بکار ببرند. اسنادِ آنچه رقم می‌خورد به‌راحتی در سامانه ستاد ایران قابل‌مشاهده و مشخص است که اصلاً موضوع فروش و واگذاریِ مالکیت وجود ندارد. چه‌بسا خانه‌های فاخر که بیغوله‌ها و گاهی محل‌هایی با معضلات فرهنگی اجتماعی بودند و امروز مورداستفاده گردشگران و مردم شده‌اند، به‌طوری‌که حضور در آن بسیار لذت‌بخش است.
معاون اقتصادی بازرگانی صندوق توسعه و احیای بناهای تاریخی گفت: ما تلاش می‌کنیم که ماهانه تعداد قابل‌توجهی از بناهای تاریخی که اسناد مزایده و طرح‌های مرمتیِ ابتدایی آن توسط کارشناس ذیصلاح و مرتبط میراث فرهنگی تدوین می‌شود را به بحث واگذاری حق انتفاع بهره‌برداری بگذاریم.
دهقانی به واژه نهضت واگذاری بناهای تاریخی اشاره و اضافه کرد: استدلال من این است که قالب بناهای میراثی می‌توانند به نهضت واگذاری وارد شوند. بناهای مردمی که نیاکان ما به‌جا گذاشتند باید توسط مردم نگهداری و پاسبانی و حفاظت شوند تا ماندگار بمانند. یقیناً دولت هم وظیفه خود می‌داند که این فرایند را تسهیل و تسریع کند و نظارت‌های مستمر خود را با دقت ادامه‌دهد.
او تصریح کرد: این مزایدات در دولت جدید و وزارت آقای مهندس ضرغامی برای اولین بار در سامانه ستاد ایران اتفاق می‌افتد و بستر الکترونیکی‌شدن مزایدات نیز یک اتفاق سرعت‌بخش به این واگذاری‌ها است و نظارت را تسهیل کرده است. در زمان این گفت‌وگو یعنی نیمه اردیبهشت‌ماه، تعداد ۱۹ بنا در استان‌های مختلف به‌منظور اعطای حق بهره‌برداری به مزایده گذاشته‌شده‌اند. من امیدوار هستم که ان‌شاءالله هرماه شاهد چنین اتفاقاتی خواهیم بود و پیش‌بینی می‌کنم که در پایان سال برای تعداد بسیادی از بناها اتفاق مبارک و پر خیروبرکتی رقم بخورد.
مسوول ابلاغ کمیسیون مزایدات صندوق توسعه و احیای بناهای تاریخی افزود: در حال حاضر این ۱۹ بنا به فضای مزایده واردشده‌اند و مزایده آن‌ها فعال است، اما اسناد کارشناسیِ حدود ۱۰۰ بنا آماده است که در مدت ۳ تا ۴ ماه آینده این ۱۰۰ بنا نیز به بحث مزایده افزوده خواهند شد.
دهقانی در خصوص نوع کاربری‌هایی علاوه بر مراکز اقامتی و پذیرایی برای بناهای تاریخی نیز توضیح داد: کاربری‌های فرهنگی مانند موزه، گالری و یا اجرای زنده صنایع‌دستی و بازارچه‌های صنایع‌دستی و حتی ایجاد خانه‌های خلاقِ مرتبط با حوزه‌های صنایع‌دستی و گردشگری از دیگر کاربری‌هایی است که موردتوجه صندوق و مجموعه‌های متقاضی قرارگرفته است؛ به‌طور مثال در یزد خانه لاری‌ها به‌صورت بازارچه صنایع‌دستی درآمده و سعی می‌کنیم کاربری‌های این‌چنینی با تمرکز بر امور فرهنگی و به‌غیراز کاربری‌های اقامتی پذیرایی را بیش‌ازپیش موردتوجه قرار دهیم. یکی از آرزوهای من این است که چند حمام تاریخی را به‌صورت حمام ایرانی درآوریم و نه رستوران یا فضای اقامتی؛ این آرزو خیلی دور نیست. همچنین به مجموعه برجسته، گسترده و فاخر سعدالسلطنه قزوین نیز اشاره می‌کنم که یکی از بناهای واگذارشده صندوق احیا است و به محلی پر کسب‌وکار برای همه فعالان فرهنگی و اهل هنر و صنایع‌دستی استان قزوین تبدیل‌شده است.
معاون اقتصادی بازرگانی صندوق توسعه و احیای بناهای تاریخی کشور با اشاره به موضوع نظارت بر مرمت‌ها و مسئله مداخله در بناها گفت: زمانی موافقت اصولیِ مداخله در بنا صادر می‌شود که متقاضیِ ذیصلاحِ تأییدشده یا مشاور فنی او طرح مرمتی خود را در شورای فنی ارائه و دفاع کند و بتواند برگه مصوبه تأیید شورا برای طرح مرمتی آن را اخذ کند، اما قبل از آن این اتفاق نمی‌افتد؛ ضمن اینکه اداره‌های کل استان نیز بازوهای نظارتی و همکار مجموعه صندوق هستند و ما در این بحث از حضور ناظران مقیم استانی نیز بهره می‌بریم که ان‌شاءالله در آینده مضاعف خواهد شد.
به گزارش ایسنا، در اولین مزایده صندوق توسعه و احیاء در اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲ بهره‌برداری از ۱۹ بنای تاریخی و فرهنگی شامل خانه دانشمندی، خانه آقایی زاده، حمام قلعه، خانه بهادرالملک، گراند هتل، خانه فخر راور، کارخانه حنا سایی، ارگ راین، باغ هرندی، خانه اوشیدری، خانه ابراهیمی، حمام سالار، کاروانسرای زعفرانیه، کاروانسرای مهر، کاخ ناصرالدین میرزا، خانه سرهنگ ایرج، عمارت اربابی لیقوان، کاروانسرای گوئجه بئل و کاروانسرای جانانلو به مزایده خواهد رفت.
