حقابه پایداری اصفهان ۱۰ تا ۱۵ متر مکعب بر ثانیه آب در زاینده‌رود است

احمدرضا لاهیجان زاده در نشست « نیازهای زیست محیطی تالاب گاوخونی و رودخانه زاینده رود و چالش های عدم تامین آن» در اصفهان افزود: در مطالعه ای که توسط مرکز تحقیقات راه و شهرسازی و متخصصان زمین شناسی به‌طور دقیق انجام شده است، مشخص شد که اگر جریان آب به میزان ۱۵ متر مکعب بر ثانیه در زاینده رود نباشد نمی‌توان جلوی پیشروی فرونشست زمین در دشت اصفهان - برخوار را گرفت.

وی ادامه داد: در مطالعه ای در وزارت نیرو این میزان آب ۱۰.۵ متر مکعب بر ثانیه تعیین شده است.

وی با بیان اینکه تا کنون بیشتر درباره نیاز آبی رودخانه زاینده رود یا تالاب گاوخونی صحبت شده است، گفت: مساله حیاتی تر و مهمتر از آن، فرونشست دشت اصفهان است زیرا فرونشست یک خسارت غیر قابل محاسبه است و به تبع آن تمدن از دست می رود و مهاجرت وحشتناک رقم می خورد.

لاهیجان زاده با بیان اینکه این جریان حداقلی آب باید داخل زاینده رود باشد تا تمدن اصفهان را نجات دهیم، اظهار‌کرد: لازم است که عنوان « حقابه تالاب گاوخونی یا زاینده رود» را به « حقابه پایداری سرزمین» تغییر دهیم و آن را مطالبه همه مردم ایران تلقی کنیم.

وی با اشاره به اینکه حقابه پایداری سرزمین در این منطقه بین ۱۰ تا ۱۵ متر مکعب بر ثانیه آب در زاینده رود است، خاطرنشان کرد: در چند ماه گذشته تلاش های زیادی برای پیگیری این موضوع انجام شده و احیای زاینده رود و تالاب گاوخونی در دستور کار ستاد ملی تالاب ها قرار گرفته است.

مدیر کل حفاظت محیط زیست اصفهان ادامه داد: اگر بتوانیم با استان چهارمحال و بختیاری به جمع‌بندی برسیم امید است در اسفند امسال جلسه احیای تالاب ها برگزار و مصوبات مورد نظرمان در آن تصویب شود تا این بحث به‌طور کامل ملی شود.

وی با بیان اینکه تا قبل از سال ۹۶ قانون تدوین شده و محکمی برای دفاع از حقابه تالاب نداشتیم، تصریح کرد: بر اساس آیین نامه مصوب سال ۹۷ وزارت نیرو مکلف است که بر اساس اعلام نیاز آبی سازمان حفاظت محیط زیست، نیاز آبی تالاب ها را تامین کند.

لاهیجان زاده با اشاره به اینکه ۲۲۵ تالاب در کشور مصوب دولت است، افزود: از بین آنها ۴۶ تالاب در اولویت برای تامین نیاز آبی قرار گرفت و مطالعات آنها انجام شد که یکی از آنها تالاب گاوخونی با نیاز آبی ۱۷۶ میلیون متر مکعب در سال است.

وی با بیان اینکه امروزه زیرساخت های قانونی و حقوقی برای حقابه های محیط زیستی تالاب ها ایجاد و ابلاغیه های آنها صادر شده است، گفت: باید در این مرحله همت کنیم و اداره کل محیط زیست اصفهان نیز این موضوع را پیگیری می کند.

لاهیجان زاده به مذاکره های انجام شده با شرکت آب منطقه ای اصفهان اشاره و اضافه کرد: در حال برنامه ریزی هستیم تا حقابه خوبی در فروردین آینده برای تالاب گاوخونی تامین شود و مدیریت استان اصفهان هم پای کار است.

به گفته وی در سال آبی ۹۸-۹۷ که بارش های سرچشمه های زاینده رود در ۷۰ سال گذشته آن، بی نظیر بود و در خرداد ۹۸ حدود ۸۵۰ میلیون متر مکعب آب پشت سد زاینده رود جمع شد اما باز هم حقابه تالاب گاوخونی داده نشد زیرا این نگاه در آن زمان وجود نداشت اما اکنون وجود دارد.

سالی ۲۲۵ میلیون دلار ارزش تالاب گاوخونی از دست می‌رود

لاهیجان زاده همچنین به ارزشگذاری اقتصادی تالاب گاوخونی اشاره کرد و گفت: اگر ارزش هر هکتار تالاب گاوخونی اصفهان را حداقل پنج هزار دلار در نظر بگیریم با توجه به وسعت ۴۵ هزار هکتاری آن، ارزش این تالاب دست‌کم ۲۲۵ میلیون دلار در سال است که آن را به دلیل خشکی تالاب از دست داده ایم.

وی اضافه کرد: هرچند در کنار این رقم، باید خسارات ناشی از گرد و غبار، بیماری ها، اثرهای روحی و روانی و مهاجرت را نیز در نظر بگیریم.

لاهیجان زاده با تاکید بر اهمیت ارزشگذاری اقتصادی تالاب ها به‌ویژه تالاب بین المللی گاوخونی، ادامه داد: اگر ارزش این تالاب را به قیمت روز حساب کنیم حدود ۹ هزار میلیارد تومان در سال است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست اصفهان درباره انتقال آب از دریا به اصفهان گفت: یکی از اهداف این طرح این است که سهم صنعت از رودخانه به تدریج قطع شود.

وی همچنین درباره طرح های آبخیزداری توضیح داد: ۳۰ سال پیش این طرح ها با نگاه جلوگیری از سیلاب ها و تغذیه آبخوان ها اجرایی می شد اما به تدریج به حقی برای اهالی منطقه تبدیل شد زیرا ابتدا شروع به پرورش ماهی در آنها کردند، بعد باغ ها را گسترش و با پمپ آب را به ارتفاع انتقال دادند، این روش اکنون موفق نیست و باید منابع طبیعی به‌طور جدی روی آن تجدیدنظر کند.

گاوخونی یکی از تالاب‌های بین المللی ایران است که در کنوانسیون رامسر در سال ۱۹۷۵ به ثبت رسید. این تالاب با وسعتی حدود ۴۷۶ کیلومتر مربع در انتهای مسیر رودخانه زاینده رود و در فاصله ۱۴۰ کیلومتری جنوب شرقی اصفهان قرار دارد. حداقل نیاز آبی محیط زیستی سالانه گاوخونی ۱۷۶ میلیون مترمکعب محاسبه و تعیین شده است. به دلیل محقق نشدن این حقابه، گاوخونی خشکیده و کارشناسان نسبت به فعال شدن کانون گردوغبار آن هشدار داده‌اند.